- Evenement: Crossing Border
- Editie: nr 17, 2009
- Data: 18-22/11/2009
- Lokaties: de Regentes, Spuitheater, Koninklijke Schouwburg (Den Haag), Arenbergschouwburg (Antwerpen)
- Datum bespreking: 24 November 2009
De voor- en nadelen van een bomvol Crossing Border 2009
Crossing Border in Den Haag en Antwerpen zit erop. 2009 was een goede editie, misschien zelfs een beetje te goed. Muziekliefhebbers werd het erg moeilijk gemaakt om tussen vergelijkbare grootheden en nieuwe helden te kiezen. De literatuur gaat met zo’n aanbod dan makkelijk aan je voorbij. En dat terwijl er ook een boel interessante schrijvers aanwezig waren. De Recensent overdenkt de voor- en nadelen van een bomvol Crossing Border.
Relevant en exclusief, maar grensoverschrijdend?
De 2009-Editie was een zeer sterke editie met relevante schrijvers als James Kelman, Per Olov Enquist, Jay McInerney, Sandro Veronesi en Maarten Inghels. Met veel muzikale grootheden van dit moment en uit het verleden, die in meerdere gevallen ook nog eens exclusief hier te zien waren met speciale shows (2,5 uur Monster of Folk, integrale uitvoering laatste Decemberist-cd, eenmalige live-versie God Help the Girl, de weinig optredende Natalie Merchant). Tussen al dit literaire en muzikale geweld, waren de grensoverschrijdende programma-onderdelen ver te zoeken dit jaar. Ik heb één schrijfster met een punkband op zien treden (Juli Zeh en Slut) en veel muzikanten grappig bedoelde verwijzingen naar die schrijvers en hun boeken horen maken.
Zij-projecten
De minder bekende zij-programma’s van Crossing Border waren dit jaar ingeperkt. Het korte verhalen-project rondom jonge schrijvers (Den Haag Verhalen) was verdwenen. Maar het vergelijkbare verhalen-vertaalproject (The Chronicles) was gebleven. Jammer genoeg waren de maatschappelijk en literair verantwoorde dagprogramma’s ook verminderd. Nu hebben de avondbezoekers daar geen gemis aan, maar wel de schoolkinderen en middelbare scholieren voor wie deze projecten werden georganiseerd. Het aantal literaire tijdschriften dat een podium geboden werd was daarentegen weer zeer groot; McSweeney’s, The Believer, Wolphin, Loops en De Optimist.
Twee doelgroepen
Zijn er veel literatuurliefhebbers bij muzikale optredens binnengelopen en aangenaam verrast? Ik denk van wel, aangezien er teveel goede muziek was om niet verrast te worden. Zijn er veel muziekfans bij literaire optredens binnengelopen en aangenaam verrast? Ik gok erg weinig, wederom vanwege het grote aantal goede bands. De schrijvers die ruimer de tijd krijgen staan meestal in kleine afgesloten ruimtes. En de schrijvers die in een grote zaal voorafgaand aan een band staan geprogrammeerd moeten het van die paar minuten hebben en zijn sterk afhankelijk van hun podiumpresentatie.
Harde keuzes
De keuzes die muziekliefhebbers dit jaar hebben moeten maken waren hard. Recht tegenover elkaar stonden vergelijkbare acts, die in enkele gevallen ook nog eens exclusief op Crossing Border te zien waren. Hoe kun je een nieuwe band als Kartasan ontdekken als er iets minder nieuwe bands als Low Anthem, St. Vincent en een exclusief project als God help the girl tegelijkertijd spelen. Dan kan een toevallige (her)ontdekking van een, op dat moment voorlezende, oude meester (Van Dis, Kopland) al helemaal niet plaatsvinden. Met alle moeilijke muzikale keuzes is het bijna ‘handig’ dat er qua Nederlandse literaire namen enkele herhalingen op het programma stonden (Rick de Leeuw, Wim de Bie, Erwin Mortier).
Less is more?
Natuurlijk is het een genot om te kunnen kiezen uit zoveel goede namen en zou ik als organisatie ook moeilijk nee kunnen zeggen als zowel The Decemberist als Monster of Folk als Yo La Tengo als Grizzly Bear als Stuart Murdoch en z’n meisjes als Natalie Merchant als The Low Anthem als Patrick Watson als Stephen Malkmus als Steve Earle als Jim White als Mumford & Sons allemaal gewoon ‘ja’ zeggen. Toch zou het geen kwaad kunnen om weer eens een Crossing Border mee te maken waar je niet verscheurd wordt door moeilijke keuzes. Een Crossing Border met vier of vijf in plaats van acht zalen. Hè, wat doen ze daar in Antwerpen? Vier zalen!
Crossing Border als hofleverancier
Ondanks al deze overdenkingen is ook de 2009-editie precies wat je er zelf als bezoeker van maakt, welke route je door het programma loopt, welke keuzes je maakt. De Recensent was woensdagavond al onder de indruk van de Novib/PEN-Award-avond met mooie poëzie, prachtige Afrikaanse muziek en heftige verhalen over bedreigde schrijvers. De Recensent was donderdagavond ontevreden over de officiële Openingsavond, omdat het debat met schrijvers Veronesi en Lilin vanwege diverse redenen niet van de grond kwam. De Recensent was vrijdagavond zeer te spreken over optredens van Erik Lindner en consorten, The Bony King of Nowhere, The Low Anthem, Natalie Merchant en Laura Marling. De Recensent - en zijn dochter - waren zaterdagmiddag uiterst gecharmeerd van een allergische papegaai en een alternatief scheppingsverhaal tijdens Borderkids. De Recensent was zaterdagavond niet overtuigd van Patrick Watson, maar weer goedkeurend over Steve Earle en Paulien Cornelisse en uitermate onder de indruk van Mohamed Mrabet en Monsters of Folk. De Vlaamse Recensent was tenslotte zondagavond minder te spreken over Laura Marling en Tim Foncke, maar weer enthousiast over Jay McInerney, Patrick Watson en The Low Anthem. De Recensent is muzikaal en literair weer een hele berg indrukken rijker en daar is Crossing Border nog immer de hofleverancier van.
Ricco van Nierop
Copyright foto's: Jan Houcque
Overzicht verslagen 2009 (+ archief)
Vooruitblik: ff snel door het programmaboekje heen
Met nog ruim een week te gaan, lijkt het Crossing Border Festival dit jaar nu al succesvoller dan voorheen. De meeste avondprogramma’s in Den Haag en Antwerpen zijn uitverkocht. Logisch als je de rij namen ziet die geprogrammeerd staat. Omdat het programmaboekje met 68 pagina's al prima aangeeft dat het een bomvol festival wordt, loopt de Recensent bij wijze van vooruitblik alvast in het kort langs alle namen.
Dag 1: Woensdag: Oxfam Novib/PEN-Awards
Vrije woorden naast bedreigde woorden
Ondanks dat donderdagavond de officiële opening van Crossing Border plaatsvindt, is het festival stiekum woensdagavond al begonnen. In het Regentes-theater wordt stil gestaan bij schrijvers en journalisten die hun leven op het spel zetten om te kunnen schrijven wat ze willen (en moeten) schrijven.
Aandacht voor oa. Mustafa Stitou, Els Moors, Chi Dang en Dobet Gnahoré.
Dag 2: Donderdag: Openingsavond
Geen hoofdgast, geen openingsavond
De officiële Openingsavond van Crossing Border 2009 was geen openingsavond van een groot festival. En dat kwam niet alleen doordat hoofdgast Saviano van de Italiaanse veiligheidsdienst niet mocht komen. De twee overgebleven gasten (schrijvers Lilin en Veronesi) hadden genoeg te melden, maar het gedroomde debat bleef hangen in aardige aanzetten en treurige anekdotes over de maffia en het vadersschap.
Dag 3: Vrijdagavond: Ladies Night op CB 2009
(mannen met hoge stemmen ook toegestaan)
Crossing Border zingt zachtjes, wisselt veelvuldig van instrumenten, wiegt met haar heupen, duikt een tent in om naar poëzie te luisteren, plugt de gitaren in voor wat ragwerk, zet haar hoge stem op en zingt in koor, zoent de presentator, haalt uit met haar breekbare stem, vraagt op het podium tussen de liedjes door wat haar collega-muzikanten aan het lezen zijn. ‘That is what this whole festival is about’. Vrijdagavond lijkt het wel ladies night op Crossing Border. De Recensent hoor je dan niet klagen.
Met aandacht voor oa. The Low Anthem, Natalie Merchant, The Bony King of Nowhere, Laura Marling en Tegan & Sara.
Dag 3: Erik Lindner-programma
Alsof de wind en ik dezelfde zijn
In de Cuatro tent werd tijdens het Crossing Border-festival stilgestaan bij het 25-jarig podiumjubileum van Erik Lindner. 25 jaar geleden stond de toen 16-jarige Lindner voor het eerst met zijn gedichten op het podium, om precies te zijn: op 11 november 1984 op het podium van Lokaal Vredebreuk in Den Haag. Het werd gevierd met optredens van Mustafa Stitou, Marja Pruis en Wim Brands.
Dag 4: Zaterdagavond
Verhalenvertellers, opvallende covers en grote folkmonsters
Lachen om Paulien Cornelisse, ontroerd raken door Mohamed Mrabet. Verscheurd raken door onmogelijke keuzes (Patrick Watson of Steve Earle, Juli Zeh of Jim White). Verveeld raken bij potentiële favorieten (Decemberists, Nick Kent). Verbaasd worden door opvallende covers (‘Bohemian rhapsody’, ‘Crazy on you’). Dat is precies waar het zaterdagavond bij Crossing Border om draait.
Met aandacht voor oa. Monsters of Folk, Mumford & Sons, Newton Faulkner, Paulien Cornelisse, Mohamed Mrabet, Steve Earle, Nick Kent, BOEST en The Decemberists.
Dag 5: Zondag in Antwerpen
Crossing Border - the Antwerp edition
"Het is vandaag een beetje de herovering van Nederland op België," opende presentator Stijn Vranken de allereerste Antwerpse editie van Crossing Border. De Arenbergschouwburg was de druk bezochte lokatie waar tout hip Antwerpen e.o. zijn/haar cultuur-geïnteresseerde gezichtje liet zien om een eclectische mix van literatuur, muziek en film gewaar te worden.
Aandacht voor oa. Patrick Watson, Low Anthem, Tim Foncke, Jay McInerney, Laura Marling en Sandro Veronesi.
Archiefstukken de Recensent over Crossing Border
- Crossing Border 2008 - Vier dagverslagen - Edwin Fagel: Scenes tijdens een festival (column 2008) - Crossing Border 2007 - Overzicht dagverslagen - Terugblik op 14 jaar Crossing Border n.a.v. 15e editieLees hier alle Crossing Borderverslagen over 2006:
- Woensdag 15-11-06: North Sea Jazz terug in Den Haag!
- Donderdag 16-11-06: Lekke tenten en literatuur
- Vrijdag 17-11-06: Geweldige muziek en vreemde dia’s
- Zaterdag 18-11-06: Oxfam/Novib/PEN-Awards
- Zaterdag 18-11-06 : De perfecte CB-avond
- Edwin Fagel: Wat wil het publiek? (column)
Verder lezen op de Recensent:
- Crossing Border 2005 - verslag
- Van Der Graaf Generator - concert-essay
- Novib/PEN-awards 2005
- Crossing Border 2004 - verslag
- Novib/PEN-awards 2004
- Crossing Border 2003 - verslag
- Novib/PEN-awards 2003