"Ik verhef mijn stem vanuit hier..."

Eens per jaar vragen Oxfam/Novib en de Internationale schrijversorganisatie PEN aandacht voor bedreigde schrijvers en journalisten over de hele wereld. Dit doen ze door het uitreiken van awards tijdens het Crossing Border-festival. Zaterdagmiddag 18 november 2006 hadden de comités jammer genoeg weer vijf journalisten gevonden die extra aandacht verdienen dankzij hun moeilijke situatie.

De middag wordt aangekleed met een presentatie van een boek over hoe eerste generatie allochtonen doodgaan en een boek over Algerijnse gerechten van een Neder-Algerijnse kok. Die laatste zorgde tevens voor heerlijke humus en fetahapjes. Bart Chabot leest gedichten over vrijheid van meningsuiting, burgermeester Deetman reikt de awards uit en afsluitend maakt de band Parne Gadje Romamuziek samen met dichter Gjundler Abdullah. De tent zit propvol en de stroom valt een keer uit, in de tent ernaast is een band aan het soundchecken voor vanavond en skateboarden kletteren buiten tegen de grond.
Allemaal prachtige verantwoorde omlijsting, maar het gaat om de vijf journalisten die de aandacht verdienen. Hierbij hun bio’s:

-----------------

Andrej Dynko (Wit-Rusland)

Dynko is hoofdredacteur van de onafhankelijke krant Nasha Niva en van het culturele tijdschrift Arche. Op 21 maart werd hij gearresteerd toen hij op weg was naar een demonstratie tegen de verkiezingen op het Oktoberplein in Minsk. Nadat hij was opgepakt door twee agenten in burger werd hij beschuldigd van “vandalisme” en van het gebruiken van “onfatsoenlijke taal”. Dynko werd veroordeel tot 10 dagen cel.
Nasha Niva en Arche zijn de afgelopen jaren regelmatig doelwit van intimidatie geweest. Kort na Dynko’s arrestatie maakte de overheid bekend dat de distributievergunning van Nasha Niva per 1 januari 2007 niet verlengd wordt.

Simon Mol (Kameroen/Polen)

Mol moest zijn vaderland Kameroen verlaten nadat hij een artikel had geschreven over een corruptieschandaal. Later in Ghana kwam hij opnieuw in de problemen door zijn werk voor de onafhankelijke krant The Weekly Insight. Als gevolg daarvan werd hij 47 dagen vastgezet.
Met behulp van PEN vertrok Mol naar Polen, waar hij politiek asiel aanvroeg. In Polen stuitte hij op problemen als racisme en discriminatie van Afrikaanse immigranten. Hij richtte de Poolse Vereniging van Asielzoekers op en het tijdschrift Voice of Exile. Daarnaast heeft Mol een theatergroep voor migranten die toneelstukken maken over het leven van vluchtelingen in Polen.

Faraj Bayrakdar (Syrië)

Dichter Bayrakdar heeft in totaal 13 jaar gevangen gezeten voor zijn literaire werk en zijn geweldloze politieke acties. De eerste zeven jaar zonder enige vorm van proces. In 1993 werd hij veroordeeld tot 15 jaar cel, op beschuldiging van terrorisme. In november 2000 werd hij vervroegd vrijgelaten.
Al tijdens zijn gevangenschap slaagde hij erin naar buiten te brengen dat hij regelmatig gemarteld werd. Zijn rug is ernstig beschadigd door het gebruik van de “Duitse stoel”, een metalen constructie met bewegende delen die de wervelkolom uiteenrekt. De Syrische overheid stelde geen onderzoek in naar zijn beschuldigingen.
Bayrakdar woont in Zweden waar hij politiek asiel heeft aangevraagd.

Hrant Dink (Turkije)

Dink is hoofdredacteur van het Armeens-Turkse weekblad Agos. Hij werd vorig jaar veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden op beschuldiging van het “beledigen van de Turkse staat”. Hij had een artikel over de genocide op de Armeniërs gepubliceerd.
Eerder riskeerde hij drie jaar gevangenisstraf omdat hij tegenover een Frans persbureau verklaarde dat hij het vroeger op school moeilijk had met de formulering van de dagelijkse eed van trouw: Ik ben een Turk, ik ben eerlijk, ik werk hard. “Ik werk ook hard en ik ben eerlijk, maar ik ben geen Turk”, aldus Dink.
Hij krijgt de award voor zijn inzet voor de Armeense bevolking in Turkije en voor de erkenning van de Armeense genocide in de periode 1915-1917 door de Turkse staat.

Dr. Rosa Toloui (Iran/Koerdistan)

Toloui is oprichtster van de Vereniging van Koerdische Vrouwen ter Verdediging van de Vrede en Mensenrechten. De Iraanse overheid heeft geweigerd om deze organisatie te registreren en te legaliseren. De leden worden regelmatig geïntimideerd en bedreigd.
Toloui werd vorig jaar augustus opgepakt na protesten in Sanandaj, de hoofdstad van Iraans Koerdistan. De aanklacht tegen haar luidde “verstoring van de openbare orde” en “daden tegen de nationale veiligheid”. Zij kwam in oktober 2005 op borgtocht vrij.
Na haar vrijlating vluchtte ze met haar twee kinderen naar Turkije. Nog steeds in angst voor haar veiligheid heeft zij asiel aangevraagd in de Verenigde Staten, waar ze ondertussen woont.

-----------------

Zowel Dink als Toloui zijn aanwezig en gebruiken de gelegenheid om hun verhaal te vertellen. Toloui laat beelden zien van onderdrukte vrouwen die zichzelf verbrand hebben. Dink: “Ik verhef mijn stem vanuit hier, omdat mijn stem, mijn pen, dit soort prijzen en dit soort aandacht de wapens zijn waarmee de vrijheid verdedigd moet worden.”

Ricco van Nierop
Met dank aan Yen-li Kamphorst (Oxfam/Novib)

Meer info: PEN, Oxfam/Novib