Deze week in de bios (19, 20): De Funda-functie van film

Als je een mooi groot huis ver buiten de bebouwde kom zoekt, kun je de Randstad uitrijden, op Funda kijken of natuurlijk naar de bioscoop gaan. Al ver voor Psycho spelen huizen een belangrijke rol in films. Vaak – tot het clichématige aan toe – in (tiener)horrorfilms, maar ook geregeld in familiedrama’s (Festen, Rachel getting married). Deze weken in de bioscoop twee begeesterde huizen in de thrillers Uninvited en The Haunting in Connecticut, een donker huis in de kinderhorrorfilm Coraline en een zwart geverfd duinhuis in het droge drama De laatste dagen van Emma Blank.

Uninvited - Thomas & Charles Guard
Cast: Elizabeth Banks, Emily Browning; Release:16-04-09

Locatie: Aan een meer en in een bos, ver afgelegen van buren en dorp
Grootte: Te groot voor de weduwnaar, zijn verse liefje en zijn twee tienerdochters
Bijzonderheden: Zojuist gerenoveerd boothuis

Tienerdochter keert terug naar ouderlijk huis na periode in inrichting om te bekomen van de (verbrandings)dood van haar moeder. Thuis treft ze haar vader in de armen van de voormalige verzorgster van haar moeder aan en een boze zus. Al direct na aankomst begint ze geestverschijningen te zien, flarden van de brand van het boothuis schieten door haar hoofd. Niet alleen een gillende moeder, maar ook een bezeten ex-vriendje verschijnen levensecht in beeld. Ze verdenkt haar verse stiefmoeder van het vermoorden van haar moeder en bedenkt, samen met haar zus, een plan om haar te wreken. De thriller/horrorclichés stapelen zich op in het grote huis, zonder dat het echt spannend wordt. Het meest opvallende van de film is dat het plot toch nog een sterke verrassing in petto heeft.
Het filmhuis is een modern huis en ook nog eens een vertrouwde omgeving voor de hoofdpersoon. Door het trauma dat ze heeft, staat het vertrouwen in haar vader en in het huis onder spanning. De grootte en locatie van het huis passen prima in deze horrorthriller; als de personen in het huis niet meer te vertrouwen zijn, is de hulp ver weg en alleen bereikbaar via het water of via een donker bos. Alhoewel het huis fysiek te groot is voor vier mensen, is het huis psychisch te klein voor hen allemaal.

The Haunting in Connecticut - Peter Cornwell
Cast: Virginia Madsen, Erik J. Berg; Release: 30-04-09

Lokatie: Aan rand van stad Connecticut
Grootte: Te groot voor de moeder, haar nicht en haar kinderen
Bijzonderheden: Zolder vol oude foto’s, kelder vol geesten en verborgen ruimtes

Als de oudste zoon voor een chemokuur veel moet gaan reizen, besluit het gezin voorlopig in de buurt van het ziekenhuis te gaan wonen. De enige beschikbare woonruimte is het onverkoopbare spookhuis met een duister verleden. Aangezien de chemo stopgezet wordt als de jongen zou gaan hallucineren, houdt hij wat hij allemaal ziet in het huis voor zich. En dat is niet mis: beelden van mishandelde kinderen en ouderen wisselen zich af met seances waarin hij 80 jaar terug in de tijd gaat en met doden kan praten. The Haunting in Connecticut is een weinig verrassende horrorthriller met allerlei bekende elementen. Hoogstens de aan kanker lijdende, jonge hoofdpersoon valt op.
De locatie van het huis is aan de rand van de stad, dus buren en hulp zouden dichtbij moeten zijn. Toch komen die buren zelden over de vloer, het gezin is op zichzelf en de geesten in het huis aangewezen. Het huis is, op de locatie na, een perfect spookhuis: lang onbewoond, met een duister verleden en verborgen ruimtes. De foto’s die de macabere historie moeten bewijzen, liggen al klaar op zolder.

Coraline (en de geheime deur) - Henry Selick
Cast: Dakota Fanning/Isabel Loef, Teri Hatcher/Monic Hendrickx; Release: 13-05-09

Lokatie: Op een heuvel, in een donker bos, ver van bewoonde wereld
Grootte: Groot genoeg voor een extra paar ouders van Coraline
Bijzonderheden: Geheime deur met toegang tot parallelle wereld

Coraline is net verhuisd naar een groot huis op een heuvel. Haar ouders zitten achter hun pc’s te werken en hebben geen tijd voor de verhuisdozen of zelfs maar voor Coraline. Ze ontdekt een klein deurtje in het donkere huis, waarachter een donkere gang, die leidt naar… exact hetzelfde huis. Alleen zijn de verhuisdozen weg, schijnt de zon en hebben haar ouders wel aandacht voor Coraline. Ze is gelukkig, tot ze iets vreemds ontdekt…
Coraline is een kinderfilm voor volwassenen of een horrorsprookje voor kinderen zonder angst. Bovenal is Coraline weer eens een prachtige stop-motion animatiefilm. Regisseur Henry Selick maakte eerder met Tim Burton zijn eerste grote stop-motion-film Nightmare before Christmas en heeft nu een kinderboek over een eenzaam meisje aangepakt. De film oogt fantastisch en heeft een goed verhaal.

Coraline’s huis is een typisch filmhuis vanwege de locatie, de grootte en de verborgen ruimtes. Daarnaast maakt het verhaal dankbaar gebruik van het feit dat dit een nieuw en onbekend huis is voor het meisje. Ze gaat op ontdekkingstocht en ontdekt twee vreemde vrouwen in de kelder, een spin in de tuin, een raar jongetje in het bos en tot slot een geheime deur.

De laatste dagen van Emma Blank - Alex van Warmerdam
Cast: Marlies Heuer, Eva van Wijdeven; Release: 07-05-09

Lokatie: Hollandse duinen, op (lange) loopafstand van bewoonde wereld
Grootte: Groot genoeg voor Emma, haar personeel en familie
Bijzonderheden: Buitenkant volledig zwart geverfd, binnenkant bloemetjesbehang en antieke lambrisering, geen hondenhok

Emma gaat dood en wil haar laatste dagen geheel verzorgd doorbrengen in het familiehuis in de duinen. Haar butler, kokkin, dienstmeid, boodschappenjongen en hond houden haar gezelschap. Dat de butler, de kokkin, de dienstmeid, de boodschappenjongen en de hond meer zijn dan de butler, de kokkin, de dienstmeid, de boodschappenjongen en de hond laat filmmaker Van Warmerdam langzaam doordringen. Natuurlijk geeft zijn eigen rol als hond (die naar buiten gestuurd wordt als hij moet poepen) direct al aan, dat er meer aan de hand is. Maar als de echte verhoudingen van de huisgenoten bekender worden, valt Emma’s huishouden uiteen. Met tragische gevolgen, zoals we die van Van Warmerdam kennen, gemixt met droogkomische elementen zoals we die ook van Van Warmerdam kennen in een tableaux-vivant-achtige vormgeving die we… Ondanks de vele herkenbare elementen, stijlfiguren en thematiek, heeft Van Warmerdam wel weer een goede film afgeleverd over machtsverhoudingen tussen familieleden die ‘vreemd’ met elkaar omgaan. Iets minder grappig dan zijn laatste (Ober) en minder subliem dan zijn oude werk (Abel), maar zeker droog en grimmig.
Het huis in kwestie is een opmerkelijk filmhuis, dat niet de functie heeft van griezelhuis of vluchtplaats. De locatie van het huis is echter zeer thematisch verklaarbaar: de duinen zijn het overgangsgebied tussen de bewoonde wereld en de woeste zee. Het huis staat los van de maatschappij, vormt een eigen wereld met zijn eigen wetten, omgangsvormen, een eigen dictator met onderdanigen en een couppoging. Vreemdelingen komen niet over de vloer, maar alle aanwezigen zijn wel vreemd.

Ricco van Nierop

In de vorige edities van ‘Deze week in de bios’:
18: Let the right one in / Igor / Delta / X-Men Origins: Wolverine
16: Knowing / Still Walking / The International / Inkheart / He's just not ...
14: Bride Wars / The Reader
12: Defiance / The Duchess / Che (part 1) / Bollywood hero
11: Role Models, Appaloosa, Gran Torino, Confession of a shopaholic, Two lovers, Marley & me
09: Il Divo / Rachel Getting Married / Involuntary
08: Pink Panther 2 / Transsiberian / Traitor
07: The Wrestler / Slumdog Millionaire / Bolt / City of Ember
06: The Higher Force / Eldorado / Frozen River / Doubt / Make it happen
04: Kan door huid heen / Curious Case of Benjamin Button / Gomorra / Valkyrie
03: Diary of a Times Square Thief / Revolutionary Road / Milk / Links / Zack & Miri make a porn
02: Frost/Nixon / Seven Pounds
01: Hamlet2 / The Visitor / Yesman