Voor Lezers (23): Kijkboeken

Bij boeken denken we automatisch aan lezen. En dat is ook zo, meestal. Maar niet per se wanneer je kleuters in huis hebt. Dan wordt ‘lezen’ al snel ‘vertellen’ en soms ook gewoon kijken of praten. We nemen vier boeken onder de loep waarbij het kijken centraal staat.

Ali Mitgutsch - Kijken, zoeken, praten – Het grote praatplatenboek ***

Kijken, zoeken, praten – Het grote praatplatenboek zou een soort referentie moeten zijn. Het werd gemaakt door Ali Mitgutsch, die de vader van de praatplatenboeken wordt genoemd. Het heeft allicht meer te maken met zijn gezegende leeftijd (75 is hij nu) dan met zijn vernieuwende bijdrage aan het genre. Het grote praatplatenboek doet in elk geval zijn naam eer aan: veertien grote, wemelende platen zitten er in dit kartonboek en dat levert uren kijkplezier op. In tegenstelling tot de boeken hieronder, is er bij Mitgutsch absoluut geen sprake van een verhaal of rode draad doorheen de verschillende platen. Een enkele keer herkennen we een weerkerend gegeven, zoals een rosharig meisje met staartjes en een roze ballon, of een jongetje dat gaat wildplassen. Maar het zijn eerder faits divers dan echte verhaallijnen waarnaar je op zoek kunt gaan.

Een verhaallijn is bij dit boek trouwens overbodig: er is genoeg te zien en te beleven. De tekenstijl van Mitgutsch is weliswaar gedateerd, maar dat zal de zoekende peuters en kleuters worst wezen. Ongehinderd door enige voorkennis van stijl en zelfs met een beperkte woordenschat is het fijn speuren in deze overvolle platen. Of verdwalen.

Nils Smit & Kristien Aertssen - Een toren vol muziek ****

Ook Een toren vol muziek van Nils Smit en Kristien Aertssen heeft stevige kartonnen bladen die de meest gretige kleuterhanden kunnen doorstaan. Op zeven platen zien we een flatgebouw, waar een luidruchtige muzikant aanleiding geeft tot een escalerende muzikale ruzie. Uiteindelijk moet het jarige meisje op de gelijkvloerse verdieping ervoor zorgen dat de situatie niet uit de hand loopt.

De schitterende illustraties van Aertssen staan in schril contrast met die van Mitgutsch. Hier niets van nostalgie, maar des te meer overzicht en klaarte. Dankzij de felle kleuren en de voldoende grote details zijn de prenten harmonieus opgebouwd en blijven ze duidelijk leesbaar voor kinderen. Ze beslaan telkens de volledige spread, zonder tekst. Al is dat laatste niet helemaal correct. Het boek bevat een duidelijke verhaallijn, maar wie het verhaal probeert te ‘lezen’ met enkel de prenten als leidraad zal behoorlijk wat inspanning moeten leveren. Dan maar beter even de achterflap bekijken, waar het verhaal netjes uitgeschreven staat. Een beetje vals spelen? Misschien wel. Maar het oogt veel mooier zo, zonder tekst op de prenten. En je kan het boek ook dubbel gebruiken: eerst op zoek naar het verhaal, en dan nagaan of je het bij het juiste eind had. Een mooi boek zonder meer.

Charlotte Dematons – Sinterklaas *****

Maar nog niet het mooiste. Die titel hebben we voorbehouden voor Sinterklaas van Charlotte Dematons. Het boek werd in 2008 bekroond met een Gouden Penseel, en dat is meer dan terecht. Het is ondertussen aan zijn vijfde druk toe, al zou dat snel alweer een volgende kunnen worden rond deze tijd van het jaar.

Het verhaal begint al op de titelpagina, waar een stukje Spaans landgoed afgebeeld staat. Wie goed kijkt, wordt meteen beloond met leuke details: een Legovrachtwagen, Don Quichote en Sancho Panza die de windmolens aanvallen, de torens van de Sagrada Familia en nog veel meer. Zelfs de Sint kan je al even spotten op zijn schimmel, half verborgen achter de bomen en struiken. Op de volgende bladzijde zien we een Pietenschool met oefenterrein, een tehuis voor bejaarde Pieten, een crèche voor kleine Pieten, een wegwijzer naar ‘Holanda’ en een postman die zakken vol kinderbrieven aflevert.

De verhaallijn in Sinterklaas is een beschrijven van wat de Heilige Man en zijn Zwarte Pieten doen: van de dagelijkse dingen zoals koken, wassen en andere huishoudelijke taken, over het echte werk van bakken, inpakken en ‘dispatching’, tot het eigenlijke bezorgen van de geschenken.

Het is genieten van begin tot einde van de prachtige prenten (op papier, geen karton!), met een heleboel kleine verhalen-binnen-het-verhaal, die steevast goed aflopen. Zo zien we bij de aankomst van Sinterklaas een boef die een zak van een Zwarte Piet heeft gestolen. Hij wordt achtervolgd, maar staat op het punt uit te glijden over een bananenschil. We zullen het maar ‘immanente gerechtigheid’ noemen. Of de Piet die zijn collega met de blauwe snoet uitlacht, maar streng wordt toegesproken door een andere. Zelfs Pippi Langkous is present om Sinterklaas te verwelkomen!

Kortom: wie dit boek nog niet in huis heeft, kan het maar beter op het verlanglijstje (laten) plaatsen.

Magali Le Huche - Rinus Rendier – De held van het bos ***

Rinus Rendier – De held van het bos doet het een beetje zoals Een toren vol muziek: met lekker dikke kartonbladen en de tekst in een ondergeschikte rol. Niet stiekem op de achterkant zoals bij laatstgenoemde, maar gewoon op de binnenin. Toch brengen we ook dit boek bij de kijkboeken onder: het richt zich namelijk op een heel jong publiek en het verhaal had na de introductie gewoon weggelaten mogen worden. Wanneer de situatie van de ‘grote knuffelroof’ eenmaal geschetst is, wijst de rest zichzelf wel uit. Rinus Rendier gaat achter de gemene Gnargels aan en slaagt er uiteindelijk in om de knuffels te bevrijden en boeven gevangen te nemen.

Elk van de zeven spreads heeft een andere basiskleur, maar verder is de opzet dezelfde: er is een soort wirwar van paadjes of weggetjes waarlangs Rinus de Gnargels moet zien te volgen. Tegelijkertijd kunnen de kinderen onderweg allerlei opdrachtjes uitvoeren, zoals de pijltjes volgen, eten benoemen, slapende beestjes tellen en knuffels weer thuisbrengen. De prenten zijn kleurrijk en origineel, en volledig op het niveau van de kinderen. Helaas zit er een storende fout in het verhaal: de Gnargels stelen de knuffels omdat ze al enkele dagen de slaap niet kunnen vatten. Toch vallen ze twee pagina’s verder gewoon van vermoeidheid in slaap. Spijtig.

Tine Mortier

Lees ook de andere Voorlees-boeken-recensies:
22: H. Vandermeeren, Dezwarte - Binnenpoes buiten*****
22: A. de Lestrade, Schamp - De schoenen van Jakob ****
22: J. Yeoman, Blake - Beer bouwt een winterhuis ****
22: Kitty Crowther - In het pikkedonker ****
21: Sine van Mol & C. Wijffels - Mina lieverd ****
21: Tjibbe Veldkamp & P. Hopman - Temmer Tom ***
21: Boie &Waechter - Siebe Schaap wil ook een mensje***
20: Gilles Bachelet - Toen mijn kat nog klein was ****
20: Gilles Bachelet - Wat een kat ****
19: Vandermeeren - Dierensprookjeskijk... ***
19: Van Dongen & Pieck - EftelingSprookjesboek ****
19: Charles Perrault & Lavreys - Assepoester **
18: VdVendel & vDoninck - Welterusten iedereen****
18: An Leysen - Tanneke de heksenprinses **
18: Veerle Derave - Taart voor mama ***
18: Stoefs & Leyssens - Jij bent om op te eten! ***
17: Peeters & Verhelst - Hap Schrok weg ***
17: Chih-Yuan Chen - Kippenvel! ****
17: Gaudesaboos - Het boek v. Mannetje Koek ****
17: Mertens & Van Camp - Wat mensen zoal ...***
16: Liesbet Slegers – Karel **
16: vMourik (red.) - Kleertjes uit, pyjamaatjes aan ***
16: G. Zullo & Albertine - Een dagje naar de stad ****
16: Stern Nijland - Het grote monstercircus ***
15: Ann de Bode - Mijn familie - een reis door de tijd
14: Jan De Kinder - Van de ezel die bleef staan ****
14: Tineke van der Stelt - Api leert zwemmen ***
14: Ingrid & Dieter Schubert – Olifantensoep ****
14: Norac & Aertssen - Hugo, dichter en politieman ***
13: Yeoman & Blake - De wilde wasvrouwen ****
13: Van Haeringen - Jongen die zijn brood knipte ****
13: De Moor & Leroy - Sebas de zeerover ***
12: Brigitte Minne - Iedereen prinses ****
12: Quentin Blake - Je bent maar twee keer jong! ****
12: Van Oudheusden - Aisja ****
11: S. de Weijze - Niemand zag het behalve Wolf ****
11: Eric Carle - Rupsje Nooitgenoeg (pop-up)*****
11: Beatrix Potter - Het voel- en telboek ***
10: Rindert Kromhout - Het grote boek van Merel
10: Joke van der Kamp - Het grote boek van Pelle
09: Guus Kuijer - Polleke
08: Chih-Yuan Chen - Kiekeboe ***
08: Kathrin Schärer - Stadsmuis en Veldmuis **
08: Bibi D. Tak & Noëlle Smit - Fiet wil rennen ****
08: K-J. Rogaar & F. Groothof - Kip & mannetje Bib **
08: Christian Duda & J. Friese - Al zijn eendjes *****
07: Wegenast & Meyer - Hanna en ik ****
07: Aertssen - Vogeltjelief ***
07: Dreesen & Gerestein - Vertelopa ****
07: Meinderts, Jekkers - Ballade v/d Dood *****
07: Misschaert & Coenen - Balthazar... ****
06: Paul Biegel - Ik wou dat ik anders was ***
06: Paul Biegel - De dwergjes van Tuil ****
06: Paul Biegel - Nachtverhaal ****
05: De Prins, Van der Linden e.a. - 1001 spookjes ***
05: V. Oudheusden & V. Doninck - Metromonsters *****
05: Dros & Geelen - Naar het ziekenhuis ****
04: Satoru Onishi - Wie zit waar?***
04: Whybrow & Eaves - Slaap lekker, lieve dieren***
04: Miler & Petika - Hoe Molletje aan...*
04: Edel Rodriguez - Zeno op zwemles***
03: Lauren Child e.a. - Goudlokje en de drie beren ****
02: Wormell - Een bos vol enge wilde beesten ****
02: Pauli & Schärer - Allebei blij ***
02: Stohner & Wilson - Welterusten sterren **
01: Dirk Nielandt (e.a.) - Onder de sterren ****