Voor lezers (11):
Peutergenot, Boeken voor de allerkleinsten

Op sommige dagen klinkt de ‘plof’ in de brievenbus net iets harder dan gewoonlijk. Ik hou van dat geluid. Het is het teken dat er meer werd gedropt dan alleen maar de dagelijkse krant en de immer onverwachte facturen. Op die dagen hol ik dan ook net een tikje harder naar de deur om de oogst te controleren. Als het geluid veroorzaakt wordt door catalogi met de nieuwe boekenproductie van verschillende uitgeverijen, is het een beetje feest. Ik ga er uitgebreid voor zitten aan de grote tafel, scheur ze uit hun verpakking en begin als een bezetene te bladeren. Met een dikke markeerstift in de hand om aan te duiden wat er de komende weken en maanden zeker niet mag ontbreken op het leesmenu. Dit is het resultaat: een greep uit de mooiste uitgaven van kijk-, voel-, karton- en andere boekjes voor peuters en kleuters.

B. Potter – Het voel- en telboek***

Meteen valt op dat publicaties niet altijd nieuw moeten zijn om in de smaak te vallen. In Het voel- en telboek zullen oudere (voor)lezers meteen een aantal bekende figuren van Beatrix Potter herkennen. Voor de illustraties in deze mooie uitgave werden niemand minder dan Pieter Konijn, Poekie Poes en Jozefien Kwebbeleend gebruikt. En waarom ook niet? Sinds haar eerste uitgave in 1902 heeft Potter massa’s kinderen en hun ouders ontroerd en overtuigd met haar mooie, knuffelbare dieren in warme pasteltinten, en de prenten werken nog steeds.

In dit stevige vierkante boek met kartonnen bladen is op elke bladzijde een nummer aangebracht van 1 tot 10. Sommige nummers zijn uitgestanst en hebben daarachter een voelbaar gedeelte, andere zijn opgeplakt in tastbaar materiaal. Bij elk nummer is een gelijk aantal dieren of voorwerpen afgebeeld. Pluche, stevige jute, satijn, bollen of glinstertjes waaraan naar hartenlust gepeuterd en gevoeld kan worden, houden de aandacht van de kinderen vast, ook wanneer ze nog te klein zijn om alle beestjes en dingetjes zelf te tellen. De tekst is beperkt tot een enkele korte zin per bladzijde, maar dient eigenlijk alleen ter ondersteuning van de voorlezende ouder.

Met Het voel- en telboek haalt u geen vernieuwend concept in huis, maar een oerdegelijk klassiek boek dat nog enkele generaties lang mee kan gaan. De afgesabbelde hoekjes en randjes kunt u desnoods gewoon een beetje bijkleuren. Geen peuter die het merkt.

Eric Carle – Rupsje Nooitgenoeg *****

Iets minder oud, maar zeker even bekend is Rupsje Nooitgenoeg van Eric Carle. Het prentenboek verscheen voor het eerst in 1969 en is sindsdien eigenlijk nooit weggeweest. Het verhaal is vrij eenvoudig: op een nacht ligt er een eitje op een blad, en uit dat eitje komt een piepkleine rups met grote honger. Hij eet zich dwars door een appel heen en verorbert daarna twee peren, drie pruimen, een stuk chocoladetaart, een lolly, een worstje, een cakeje enzovoort. Tegen het einde van het boek is het rupsje groot en dik geworden en bouwt hij een cocon.

Het boek verscheen al in verschillende versies en formaten, en naar aanleiding van de veertigste verjaardag van het rupsje, heeft Gottmer nu een ronduit schitterende pop-up versie uitgebracht. Openplooiende bomen, een rups die over de grond kruipt, fruit met gaatjes en een waar eetfestijn op zaterdag zullen peuters en kleuters ongetwijfeld een boel kreten van verrukking ontlokken.

De gaatjes in het voedsel van Rupsje Nooitgenoeg blijven ook na vier decennia een fantastische vondst: kleutervingers passen er precies in en kunnen op die manier de weg van de rups volgen. Wanneer hij op zaterdagavond zo ongeveer een hele ijskast leeggevreten heeft, krijgt Rupsje pijn in zijn buik. Dat zinnetje staat op een klein apart flapje, dat bij het openklappen een misselijk ronddraaiend rupsje laat zien.

Deze versie van het klassieke verhaal van Rupsje Nooitgenoeg is veruit mijn favoriet. De beelden zijn zo mogelijk nog mooier en sprekender dan in vorige versies, en de vlinder op de laatste spread is inderdaad wonderschoon! Een boek dat in geen enkele kinderkamer zou mogen ontbreken.

Sandra de Weijze – Niemand zag het behalve Wolf ****

Helemaal anders is Niemand zag het behalve Wolf van Sandra de Weijze. De krachtige prenten in dit eigenzinnige boek hebben niets liefs of vertederends, integendeel. Op spread één loopt de magere, spitse Wolf op lange dunnen benen door een vreemd bos van zwarte poten en op de volgende spread zien we hem op een soort geometrisch grasvlak van oranje bollen en rode lijnen. Wolf heeft honger en is op zoek naar een konijn. Op spread vier zien we Konijn en Wolf samen in een vreemde pose.

Op dat ogenblik draait de leesrichting, en daarmee ook het perspectief. De voorlezer moet het boek omdraaien en herbeginnen met lezen. Onder de titel Waar is Konijn? krijgen we nu min of meer hetzelfde verhaal, maar dan verteld vanuit de prooi in plaats van de jager. Ook hier weer geen voor de hand liggend knuffelbeest, maar een eenvoudig beige beest met lange oren in originele settings. Konijn kruipt, wandelt en zwemt in ondergrondse gangen, tussen wortels en in het gras. Tot hij op spread vier Wolf tegenkomt….

Niemand zag het behalve Wolf is een uitzonderlijk boek met zowaar een filosofische inslag. De schitterende illustraties van de Weijze in combinatie met de heel beperkte hoeveelheid tekst, geven het verhaal een zekere spanning, maar ook een poëtisch aspect. En voor de optimisten onder ons is het fijn dat Konijn niet zichtbaar opgepeuzeld wordt. Op die manier kan iedereen uiteindelijk zijn eigen interpretatie geven aan het open einde.

Tine Mortier

Lees ook de andere Voorlees-boeken-recensies:
Afl. 10: Rindert Kromhout - Het grote boek van Merel
Afl. 10: Joke van der Kamp - Het grote boek van Pelle
Afl. 9: Guus Kuijer - Polleke
Afl. 8: Chih-Yuan Chen - Kiekeboe ***
Afl. 8: Kathrin Schärer - Stadsmuis en Veldmuis **
Afl. 8: Bibi D. Tak & Noëlle Smit - Fiet wil rennen ****
Afl. 8: K-J. Rogaar & F. Groothof - Kip & mannetje Bib **
Afl. 8: Christian Duda & J. Friese - Al zijn eendjes *****
Afl. 7: Wegenast & Meyer - Hanna en ik ****
Afl. 7: Aertssen - Vogeltjelief ***
Afl. 7: Dreesen & Gerestein - Vertelopa ****
Afl. 7: Meinderts, Jekkers - Ballade v/d Dood *****
Afl. 7: Misschaert & Coenen - Balthazar... ****
Afl. 6: Paul Biegel - Ik wou dat ik anders was ***
Afl. 6: Paul Biegel - De dwergjes van Tuil ****
Afl. 6: Paul Biegel - Nachtverhaal ****
Afl. 5: De Prins, Van der Linden e.a. - 1001 spookjes ***
Afl. 5: V. Oudheusden & V. Doninck - Metromonsters *****
Afl. 5: Dros & Geelen - Naar het ziekenhuis ****
Afl. 4: Satoru Onishi - Wie zit waar?***
Afl. 4: Whybrow & Eaves - Slaap lekker, lieve dieren***
Afl. 4: Miler & Petika - Hoe Molletje aan...*
Afl. 4: Edel Rodriguez - Zeno op zwemles***
Afl. 3: Lauren Child e.a. - Goudlokje en de drie beren ****
Afl. 2: Wormell - Een bos vol enge wilde beesten ****
Afl. 2: Pauli & Schärer - Allebei blij ***
Afl. 2: Stohner & Wilson - Welterusten sterren **
Afl. 1: Dirk Nielandt (e.a.) - Onder de sterren ****