Jonge talenten, oude masters

De kleurrijke planeet kijkt je met z’n tijgerogen aan als je het Centraal Station uitkomt in Rotterdam. Het International Film Festival is weer in de stad. Art-house-films van uit de hele wereld, waaronder enkele grote namen, zijn te zien in tientallen filmzalen. ‘Planet IFFR’ is iets toegankelijker dan voorgaande jaren, met een kleine stijging in bezoekersaantallen als bewijs en een hele rij mooie kijk-ervaringen als resultaat. Lees hier de IFFR-weerslag van Ricco van Nierop.

Bijna 250 lange films (inclusief documentaires) en ruim 100 korte films draaien er op het 46^e International Film Festival Rotterdam. Van die films zag ik een stuk of 50 titels, hieronder besproken in de volgende categorieën: korte films, installaties, series, documentaires (waaronder die over muziek en film) en tot slot lange speelfilms.

Kort: talent ontdekken
Korte films werden als voorfilms vertoond of in compilatieprogramma’s. Van de drie uiteindelijke Tiger-award-winnaars, Rubber Coated Steel, El Cuento de Antonia en Sakkhisonia is vooral de laatste interessant. Sakhisona focust op een berg in Zuid-India en de muziek en verhalen die daar de ronden doen. Mythes en folkore op mistige wijze verteld in en beeld gebracht. De beste korte film komt van het bekende Nederlandse animatie-trio Job, Joris & Marieke en was onder meer op het kinderprogramma van het festival te zien; Kop op, over drie kinderen die hun hoofd verliezen en zo hun talenten ontdekken.

1. Kop op (Job, Joris & Marieke, NL)
2. Extrapolate (Johan Rijpma, NL)
3. Rhinoceros (Sebastian Buerkner, UK)
4. Hollow Coin (Frank Heath, VS)
5. Sakkhisona (Prantik Basu, Ind)

Installaties
In galerie Nuts & Bolts aan de Nieuwe Binnenweg worden meerdere installaties vertoond en enkele films (waaronder een van Guy Madden). Het meest bijzondere is Projektor van Wim Janssen & Dušica Dražić is een film over het uit elkaar halen van een oude filmprojector, waarna van elk onderdeel een mal gemaakt wordt, die volgegoten worden met brons, waarna de compleet bronzen projector in elkaar gezet wordt, naar deze galerie versleept. Vervolgens wordt er een film in de projector geplaatst en afgespeeld en kun je kijken hoe de projector brons is geworden.

Series: talent gevonden
Al enkele jaren zijn series hot. Regisseurs, acteurs, talent en geld stroomt van Hollywood naar de netflixen, hbo’s en foxen. Op het IFFR spot ik twee top-series. Generatie B van Pieter Van Hees is een apocalyptische, zwarte komedie over een loser die in een totaal verloederd België zich staande probeert te houden (vanaf 8 februari op Canvas). Atlanta draait in het Black Rebels-programma waar ook de publiekswinnaar (Moonlight) en civil-rights-film Loving bijhoren. Atlanta (op Fox te zien) gaat over een rapper en zijn neef/manager, een komische serie met een maatschappelijk bewuste ondergrond. Zeer sterk werk van de talentvolle Donald Glover (bekend als muzikant en acteur).

Documentaires: talent bekeken
IFFR is geen IDFA, maar je zou het er wel van kunnen maken, want er draaien genoeg documentaires in Rotterdam. Waarbij je zonder problemen kunt kiezen uit veel docu’s over filmhistorie en veel over muziek. Los daarvan was er de film van schrijver en debuterende filmmaker Heleen van Rooyen over haar demente moeder. Het doet zo zeer zit dicht op de huid, is herkenbaar en aangrijpend. Dat laatste geldt ook voor de zoektocht van vluchteling Paul naar een nieuw thuis in de mooie film Als Paul Uber Das Meer Kam. Beide films scoorde terecht hoog bij het publiek.

Muziekdocs: De underground wordt belicht in Rotterdam. Van de Koreaanse protestpunkers die tegen de gevestigde orde vechten (Bamseom Pirates) via de grote rockband Placebo die in Rusland op zoek gaat naar onafhankelijke kunstenaars (Alt.Russia) tot de do-it-yourself-waarde en herwaardering van het cassettebandje (A Docu Mixtape) en de oerrappers van Last Poets die altijd tegen de commercie in zijn blijven gaan (Hustler’s convention). Iggy Pop kun je geen underground noemen en filmmaker Jim Jarmush ook niet, toch komen ze daar wel vandaan en dat laten ze zien in de geweldige film Gimme Danger.

Filmdocs: Het programmaonderdeel Regained bevat onder meer films over film, waaronder Mansfield 66/67, een behoorlijk idiote, campy docu over Jane Mansfield, de rondborstige actrice die in de jaren ’60 op tragische wijze om het leven kwam (of kwam het door haar verbond met de duivel?). De meest interessante docu’s gaan over multi-talenten. Over Tony Conrad draaide maar liefst twee docu’s. Eén waarin hij de kijker rondleidt langs zijn zelf gemaakte instrumenten en één over zijn leven als experimenteel muzikant, filmmaker en docent. Beide films zijn een ode aan een fantasievol mens en aan het experiment op zichzelf. De beste docu op IFFR 2017 gaat over filmmaker David Lynch ( Mulholland Drive, Twin Peaks, Elephant Man, etc), maar maar zijdelings over zijn filmwerk. Lynch begon namelijk als schilder/kunstenaar, over de beginjaren vertelt hij in de voice-over (donker/droge stem, rauw-eerlijke verhalen!) en ondertussen zien we hem aan nieuwe kunstwerken aan de slag, soms vergezeld van zijn jongste dochter.

01. David Lynch: The Art Life (Jon Nguyen, VS)
02. Gimme Danger (Jim Jarmusch, VS)
03. Tony Conrad: Completely in the present (Tyler Hubby, VS)
04. Hustler’s Convention (Mike Todd, VS)
05. Het doet zo zeer (Heleen van Royen, NL)
06. Cassette: A Documentary Mixtape (Zack Taylor, UK)
07. Placebo: Alt.Russia (Charlie Targett-Adams, UK)
08. Bamseom Pirates: Seoul Inferno (Jung Yoonsuk, Z-Kor)
09. Als Paul Uber Das Meer Kam (Jakob Preuss, Duit)
10. Mansfield 66/67 (Hughes & Ebersole, UK)

Lang: talent groeit door
Het Rotterdamse filmfestival volgt al jaren bepaalde regisseurs van over de hele wereld van debutant tot later in hun carrières. Het bekendste voorbeeld is misschien wel Christopher Nolan, die al met zijn debuutfilm eind jaren negentig kwam en later ook met successen als Insomnia en The Prestige. Dit jaar draaide er films van typische IFFR-regisseurs als de Franse Olivier Assayas (Personal Shopper), de Chileen Pablo Larrain (Jackie) en de Britse Andrea Arnold (American Honey), die stuk voor stuk in de V.S. hun meest recente film schoten.
Wat betreft nieuw talent scoort niet altijd alles even goed. Zo kwamen de openingsfilm Lemon en ook de Tiger-winnaar Sexy Durga onderaan in de publiekspoll. Zeker Lemon van debutant Janicza Bravo is veelbelovend. Ook deels gelukte films kunnen interesse wekken. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor het Nederlandse Quality time. Deze film van Daan Bakker zit vol goede vondsten, maar vormt nog te weinig een geheel. Nog zo’n talent is de Britse William Oldroyd die een zinderende Lady MacBeth maakte, maar de spanning niet de hele film vast kan houden. Manifesto van Julian Rosefeldt met 12 verschillende rollen van Cate Blanchett die 12 verschillende kunst-manifesten vertolken, is vooral een interessant vormexperiment. Dat geldt ook voor La Flor, Parte 1, de 3,5 uur durende Argentijnse Lynch-achtige film van Mariano Llinas – ondanks de mankementen, ga ik toch volgend jaar kijken hoe het afloopt in La Flor, Parte 2.

Bovenaan mijn lijst was het toch wel dringen, met veel films uit de Verenigde Staten afgewisseld met Europese en Aziatische titels. Opvallend genoeg weinig Nederlandse films. Ik ben zeer te spreken over de fijne drama’s van Pablo Larrain (Jackie), Jeff Nichols (Loving), de Belgische Fien Troch (Home), de Brit Peter Mackie Burns (Daphne) en de Italiaanse Marco Danieli (Ragazza). Het Koreaanse Handmaiden over een verboden lesbische relatie, gooit internationaal ook al hoge ogen en Summer is gone is de verrassing van het festival. Deze prachtig verstilde film over een opgroeiend jongetje in de jaren ’90 in China lijkt wel een zwart-wit-foto-boek met weinig plot, maar genoeg voelbare diepgang. Ook Paterson van Jim Jarmush heeft weinig verhaal, de dichtende buschauffeur rijdt elke dag hetzelfde rondje, maar de poëzie (geïnspireerd door William Carlos Williams) zit niet alleen in de woorden, maar zeker ook in de beelden en scènes.
De Golden Globe-jury, misschien ook wel de Oscar-stemmers, het publiek in Rotterdam en ondergetekende zijn het eens over de beste film: Moonlight van Barry Jenkins over de in Miami opgroeiende jongen is een wonderschoon drama. Zowel rauw als romantisch, hard en zacht. Na het festival draait de film ook in de reguliere bioscopen, mis hem niet.

01. Moonlight (Barry Jenkins, VS)
02. Paterson (Jim Jarmush, VS)
03. Summer is gone (Zhang Dalei, Chin)
04. The Handmaiden (Park Chanwook, Z-Kor)
05. Home (Fien Troch, Bel)
06. Pela Janela (Caroline Leone, Arg)
07. Loving (Jeff Nichols, USA)
08. Daphne (Peter Mackie Burns, UK)
09. Jackie (Pablo Larrain, VS)
10. La Ragazza del Mondo (Marco Danieli, Ita)
11. La Flor (Mariano Llinas, Arg)
12. Cactus Flower (Hala Elkoussy, Egyp)
13. Prevenge (Alice Lowe, UK)
14. The Man (Charlotte Sieling, Den)
15. American Honey (Andrea Arnold, UK)
16. Lemon (Janicza Bravo, VS)
17. Lady MacBeth (William Oldroyd, UK)
18. Marjorie Prime (Michael Almereyda, VS)
19. Manifesto (Julian Rosefeldt, Duit)
20. Fake (Mori Tatsuya, Jap)
21. Train to Busan (Yeon Sangho, Z-Kor)
22. Double Play (Ernest Dickerson, Cur)
23. Sexy Durga (Sanal Kumar Sasidharan, Ind)
24. Quality Time (Daan Bakker, NL)
25. Scumbag (Mars Roberge, Can)

[Tekeningen geïnspireerd door IFFR-films, check ook instagram]

Releaselijst IFFR-films in reguliere bios:
26/01 Moonlight
26/01 Personal Shopper
02/02 The Handmaiden
02/02 Burma Storybook
09/02 Paterson (check ook dit Jarmusch-retrospectief)
16/02 Jackie
16/02 Reparer les Vivants
23/02 Het doet zo zeer
23/02 Loving
23/02 Sieranevada
02/03 Harmonium
09/03 American Honey
16/03 After the Storm
23/03 Home
30/03 Train to Busan
30/03 Noces (The Wedding)
13/04 Lady MacBeth
20/04 20^th Century Women
20/04 Chez Nous
27/04 Quality Time
25/05 Double Play
25/05 Sami Blood

---

Relevante recensies:
IFFR 2016 - Verslag
IFFR 2015 - Verslag
IFFR 2014 - Verslag
IFFR 2013 - Verslag
IFFR 2012 - Verslag
IFFR 2012 - Michel Gondry's Movie Factory - Verslag
IFFR 2012 - Vooruitblik
IFFR 2011 - Verslag
IFFR 2011 - Vooruitblik
IFFR 2010 - Verslag
IFFR 2010 - Vooruitblik
IFFR 2009 - Verslag
IFFR 2009 - Vooruitblik
IFFR 2008 - Verslag
IFFR 2008 - Vooruitblik
IFFR 2007 - Verslag
IFFR 2007 - Vooruitblik
IFFR 2006 - Verslag
IFFR 2006 - Vooruitblik
IFFR 2005 – Verslag
IFFR 2004 – Scenes from a festival 1
IFFR 2004 – Scenes from a festival 2
IFFR 2004 – Vooruitblik

Tekst en illustraties: Ricco van Nierop