• Film 2010, afl 4
  • Vooruitblik International Film Festival Rotterdam 2010
  • Data: 27-01 t/m 7-02
  • Titel: Bad Lieutenant, Un Prophè
  • te, Fantastic Mr. Fox
  • Datum bespreking: 25 Januari 2010


Film 2010, afl. 4: Vooruitblik IFFR '10:

Bad Lieutenant, Un Prophète, Fantastic Mr. Fox

Het Rotterdamse Filmfestival kun je zien als wereldreis of als zelfstudie. Je leert de wereld kennen hink-stapspringend tussen drama, oorlog, komedie en actie. En je wordt voor dilemma’s geplaatst en zult moeten oordelen over wat je ziet. 380 films lang en 240 films kort. Een vooruitblik op het 39ste IFFR. Met recensies van één afrader (Bad Lieutenant) en twee aanraders (Un Prophète en Fantastic Mr. Fox).

Alle info over het IFFR 2010 vind je op hun website.

Aftermath-films: Iran
Zoals elk jaar echoot het wereldnieuws met vertraging door in de programmering. Een vertraging die meestal niet veel langer duurt dan de productietijd van een film. Zo heb ik de afgelopen jaren veel films gezien die niet zozeer gaan over de rampen en oorlogen, maar een drama vertellen in de aftermath van het wereldnieuws. Films over Bam, Irak, Afghanistan, Tsjetsjenië, Sarajevo. Dit jaar vallen enkele drama’s over Iran op. Green Days (Hana Makhmalbaf) gaat letterlijk over de groene revolutie van vorig jaar. My Tehran fos sale (Moussavi) gaat over de undergroundscène van de hoofdstad. Ook Nobody knows about Persian Cats (Ghobadi) duikt in de subculturen van Teheran.

Nederlandse films
Al jaren is het IFFR leverancier van de beste (kleine) Nederlandse films van het jaar. Ik denk aan Links en Kan door huid heen uit 2008 en 2009. Dit jaar belooft weer goed te worden met: Shocking Blue (Marc de Cloe), Hunting & Zn. (Sander Burger – met Maria Kraakman!), C’est deja l’ete (Martijn Smits), Vlees (Maartje Seyferth), Mijn Enschede (Astrid Bussink), Het hemelse leven op aarde (Jesse de Jong), My Queen Karo (Dorothee van den Berghe), Vliegenierster van Kazbek (Ineke Smits) en Win/Win (Jaap van Heusden).

Grote namen
Het IFFR heeft weer een hele rij grote namen kunnen scoren: Todd Solondz (Life during wartime, vervolg op Happiness), Francois Ozon (Le refuge, drama over rouw), Harmony Korine (Trash Humpers), Wes Anderson (Fantastic Mister Fox – zie hiernaast), Francis Ford Coppola (autobio-achtige Tetro), Tsai Ming-liang (Visage), Werner Herzog (twee films - zie hiernaast), Kiju Yoshida (retrospectief), Milos Forman (Walk Worthwile), Pan-ek Ratanaruang (Nymph), Claire Denis (White Material) en Ken Jacobs (Day was a Scorcher).

Film Speciaal
In Rotterdam zit er niets anders op dan kiezen, want jezelf opdelen gaat niet. Kies bijvoorbeeld een van de vele thema’s. Zoals over de gevolgen van oorlog (After Victory) of films over het opvoeden van kinderen of Cinema Regained met onbekende klassiekers. Leuk lijkt me de Break Even Store, op het Schouwburgplein waar kunstzinnige filmloops vertoond worden. Of de Splitscreen-korte films in Boijmans-van Beuningen, of de lange splitscreens in grote zalen (Time Code, Boston Strangler). Maar vergeet niet: de Afrikaanse vertellers en muzikanten in het kader van het Where is Africa-programma, de Drive-in bioscoop die The Raven met een jonge Jack Nicholson vertoond, of de 3D film die Hitchcock al in 1954 maakte (Dial M for Murder), of de vele muzikale films (over The White Stripes of over de muziekscène in Teheran, Melbourne of Barcelona). Alsof dat nog niet genoeg is, draaien er ook nog honderden korte films in verzamelprogramma’s.

Nieuwe namen
IFFR kenmerkt zich door de sterke focus op nieuwe filmmakers. Heel soms zijn dat bekende namen (couturier Tom Ford debuteert met het veelbesproken Single man), maar overwegend zijn het complete onbekenden. Hoe hier wijs uit? Afgaan op de geruchten, afgaan op de mooie verhalen in de programmakrant, afgaan op de prachtige posters? Alle methoden zijn geoorloofd en leveren mooie filmervaringen op. Maar in Rotterdam blijft de kans aanwezig dat je zeer vreemde films treft (zonder verhaal, zonder dialoog, zonder plot, zonder begin, zonder midden, zonder eind, zonder meer). Gewoon nog een keer proberen, want naar Rotterdam gaan en maar één film kijken, is geen festival beleven. Ga een dag, boek een weekend, blijf een week, krijg zitvlees en rode ogen… en een hoofd vol indrukken.


Un Prophète – Jacques Audiard
Cast: Tahar Rahim, Niels Arestrup Release: IFFR + 04-02-2010

Malik is 19 als hij voor 6 jaar een Franse gevangenis in moet. Daar is het geen pretje voor een analfabete Arabische jongen. Maar Malik wordt geholpen door Reyeb, die hem wijst op de gevangenisschool. Om zelf niet vermoord te worden door de Corsicaanse maffia die de gevangenis van binnenuit bestierd, zal hij Reyeb echter moeten vermoorden. Vervolgens groeit hij uit tot rechterhand van de oude Corsicaan Cesar.

Un Prophète is een coming-of-age-verhaal waarin Malik leert overleven in de gevangenis, een verhaal over macht, waarin Malik zijn positie telkens bijstelt. Over vriendschappen, die onder druk steeds minder waard blijken te zijn. Deze film is tevens een ontstaansgeschiedenis van een grote crimineel. Malik wordt als criminele held vergeleken met Tony Montana (Scarface), wat niet zo gek is. Het geweld en het criminele gedrag (bijvoorbeeld op verlofdagen van Malik) wordt namelijk niet op overdreven toon afgestraft of veroordeeld. Un Prophète is een heftige film over het hedendaagse gevangenisleven in Frankrijk. Het is te hopen dat de film ver buiten de werkelijkheid staat, maar zo komt hij niet over.

Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans – W. Herzog
Cast: Nicolas Cage, Eva Mendes; Release: IFFR + 11-03-2010

Veelzijdig filmmaker Werner Herzog maakte na een oorspronkelijk en heftig jungledrama (Rescue Dawn) doodleuk een zuid-pool-docu (Encounters at the end of World) en komt nu met een remake van een politiefilm. Alhoewel remake, van het origineel van Abel Ferrara maakt hij vooral gebruik van de basisgegevens: politieluitenant onderzoekt moordzaak ondanks privéproblemen en hevig drugsgebruik. Twee opmerkelijke verschillen: 1. Van Ferrara’s mix van religie, seks, drugs, corruptie en geweld zijn de religieuze elementen compleet verdwenen (misschien vervangen door de moerasdieren die in de film rondsluipen). 2. De snuivende, scheldende, piemelnaakt-dansende en kreunende Harvey Kietel is ingeruild voor de snuivende, scheldende en als een houten plank acterende Nicolas Cage. Alhoewel deze remake/vervolg/herbewerking zeker zijn momenten kent (de sfeer in het New Orleans van vlak na Katrina is beklemmend), wordt de film om zeep geholpen door het plompverloren spel van Cage. De corrumperende, cokegraaiende politiechef was duidelijk meer op het lijf van Harvey Keitel geschreven. Ook het origineel uit 1992 is geen meesterwerk (teveel aan overduidelijke religieuze en seksuele metaforen – alsof je een oude Paul Verhoeven-film kijkt), maar de Herzog verfilming is zeker geen aanrader. Waarmee niet gezegd is dat ik niet reikhalzend uitkijk naar die andere Herzog die ook tijdens het IFFR draait. Zijn kleine studie over gekte en waanzin (My son, My son, what have you done) draait net als Bad Lieutenant in maart in heel Nederland.

Fantastic Mr. Fox – Wes Anderson
Cast: George Clooney, Meryl Streep Release: IFFR + 29-04-10

Drie favoriete fantasierijke filmmakers wagen zich dit jaar aan de verfilming van een kinderboek zonder met een kinderachtige film te komen. Van Spike Jonze draait al het voortreffelijke Where the wild things are en in maart volgt Tim Burton met Alice in Wonderland. In april sluit Wes Anderson de rij af met Fantastic Mr. Fox, die de komende week al op het IFFR te zien is. Anderson maakte tot nu toe avontuurlijke komedies als Rushmore, The Life Aquatic, The Royal Tennenbaums en The Darjeeling Limited. Allemaal speelfilms naar een oorspronkelijk scenario. Anderson doorbreekt deze rij op twee manieren: hij baseerde het scenario op een boek (van Roald Dahl) en het is geen speelfilm, maar een animatiefilm.
Mr. Fox (stem van Clooney) is een opschepper die het stelen heeft opgegeven ten gunste van het rustige familieleven met vrouw (Streep), zoon (Jason Schwartzmann) en logerend neefje. Tot zijn gezin bedreigd wordt door drie boze boeren, die zijn boomhuis willen inpikken. Samen met rat Kylie plant hij een driedubbele inbraak, die niet helemaal goed afloopt. Met gevolgen voor alle vossen, ratten en hun advocaat (das Bill Murray).
Ondanks de poppen en het niet-originele verhaal is dit een echte Anderson. Als het logerende neefje tussen de hectiek door even gaat zitten yoga-en dan lijkt hij een familielid van de vreemde Tennenbaums. Als Fox en zijn vrouw bekvechten blijft dat net zo liefdevol als de stellen dat deden in Life Aquatic. En Jason Schwartzmann weet als zoon perfect te laveren tussen heldhaftigheid en angst, iets wat hij in de vorige Anderson-film ook al deed.
Natuurlijk moet je er als kijker even inkomen – animatie voor volwassenen blijft (ondanks de opmars van het genre) weinig voorkomend – maar eenmaal gewend aan de poppen, grijpt het avontuurlijke en humoristische verhaal je wel beet.

Ricco van Nierop

In de vorige edities van FILM 2010:
3: A Serious Man
3: Triangle
3: The Girl Who Played With Fire
2: Where the wild things are
2: Up in the air
2: Humpday
2: The Fourth Kind
1: The Men who stare at goats
1: Sherlock Holmes