IFFR 2008: Broers, echte meiden en rode ballonnen

Hoe schrijf je een overkoepelend verslag van een festival dat 10 dagen duurt, zich in 25 filmzalen afspeelt en honderden films op het witte doek brengt? Door te selecteren. Van de paar honderd films is het fysiek niet mogelijk om er meer dan een stuk of 80 te zien. Daarnaast hielp de griep deze recensent nog een handje met selecteren, waarna er een overzichtelijke hoeveelheid van 40 lange en 15 korte films overbleef. Films over broers, echte meiden en rode ballonnen.

Bij wijze van vooruitblik stelde de Recensent twee weken terug een tip tien samen. Aan de hand van die verwachtingen, blikt de Recensent nu terug op het 37^e Internationale Film Festival van Rotterdam.

1. Wes Anderson – The Darjeeling Limited
Wes Anderson heeft met deze roadmovie niet zijn meesterwerk (The Royal Tenenbaums) overtroffen, maar levert wel degelijk een zeer geslaagde film af. Broertjes Jason Schwartzman, Owen Wilson en Adrien Brody zitten elkaar heerlijk irritant op de huid gedurende hun trip door India. Wederom is de muziek in orde en doet Bill Murray weer mee, al mist hij de trein in het begin, waardoor hij verder niet meer te zien is in The Darjeeling Limited.

2. Joel & Ethan Coen – No country for old men
Ook de Coen-broers leveren niet hun meesterwerk af (al weet ik niet welke film dat wel is: Fargo, Big Lebowski of O brother where art thou?). Maar ze hebben ook weer niet helemaal voor niets 8 Oscarnominaties en al diverse prijzen voor deze film binnengehaald. No country is een harde achtervolgingsfilm, met goed acteerwerk van Josh Brolin en Javier Bardem. Toch lijkt het verhaal enigszins uit balans als de derde hoofdpersoon (gespeeld door Tommy Lee Jones) lange tijd buiten beeld blijft en aan het eind weer belangrijker wordt.

3. Hou Hsiao-hsien - Le voyage du ballon rouge
Deze Franse film van Taiwanees Hou Hsiao-hsien is geïnspireerd door de klassieke korte film Le ballon rouge uit 1956. Op het festival werd daarom ook eerst de oude film gedraaid. Een poëtisch sprookje in oud Parijs over een jongen en zijn ballon. Minder poëtisch is het leven van een jongen in het huidige Parijs. Zijn moeder (Juliette Binoche) is een drukbezet actrice, dus is hij aangewezen op zijn Aziatische nanny, een filmstudente die een moderne Rode-ballon-film wil maken.

4. Paula van der Oest – Tiramisu
Wat voor de Coens en Anderson geldt, geldt ook voor Van der Oest: niet haar beste. Maar je houdt dan nog altijd een goede film over. Een tragikomedie waarin vooral Jacob Derwig goed acteert.

5. Pieter Kuijpers – TBS
Ik val in herhaling: Kuijpers overtreft met TBS zijn beste film Van God los (2003) niet. Maar hij komt, met behulp van Theo Maassen en Lisa Smit, heel dicht in de buurt.

6. Cameron Jamie & The Melvins live
Maandagavond in de oude Luxor zat de zaal overvol toen de filmpjes van kunstenaar Cameron Jamie vertoond werden, terwijl punkband The Melvins op hetzelfde podium stonden te raggen. Het filmpje over vreemde Oostenrijkse Sinterklaastaferelen (Kranky Klaus) wordt met deze muziek nog onheilspellender. Terwijl op beeld jongeren zich bang laten maken door de beestachtige hulpjes van de Klaus, klinken agressieve punkklanken en trillen de stoelen mee. Het laatste filmpje (BB) gaat over Jackass-achtige gastjes die met elkaar worstelen. The Melvins passen hier perfect bij met hun ragmuziek. Goed dat de organisatie oordopjes uitdeelde.

7. Jason Reitman – Juno
Misschien niet de beste, maar zeker de leukste film van het festival! Amerikaans, highschool en clichéonderwerp (tienerzwangerschap). Drie elementen waarvoor je normaal niet naar de bios rent. Maar dankzij de stijl, (ironische) humor en de geweldige hoofdrol (Ellen Page) verrast deze film zoals in het verleden Ghost World, Garden State en Superbad dat deden. Bij nader inzien misschien toch de beste film van het festival…

8. Pen-ek Ratanaruang – Ploy
Wederom prachtige plaatjes in deze Pen-ek Ratanaruang (Last life in the universe). Toch kan het verhaal mij al snel niet meer boeien, waardoor alleen de plaatjes overblijven. Een bewegend fotoboek over het interieur van een modern hotel.

9. Marjane Satrapi - Persepolis
Persepolis wint dit jaar de publieksprijs en dat is mooi. Niet alleen omdat het een independent film is in zwart-wit en ook nog eens een tekenfilm. Maar ook omdat deze autobiografische film een mooi verhaal heeft over een meisje dat in de jaren ’80 opgroeit in Iran.

10. Gus van Sant – Paranoid Park
‘Gus van Sant heeft nog wel eens de plank misgeslagen.’ meldde de Recensent twee weken terug. Met Paranoid Park slaat hij raak. De film over een jonge skater die per ongeluk een security guard ombrengt, is mooi, intiem en spannend.

En verder:

Broers
Net als The Darjeeling Limited gaan ook Mio fratello è figlio unico, The king of ping pong, Flower in the pocket en Lars & the real girl over de relatie tussen broers. Daarnaast waren er nog het Tsjechische Dolls en het Poolse Tricks waar een broer-zus verhouding belangrijk is. Allemaal goede tot zeer goede films met veel letterlijk en figuurlijk broederlijk geworstel. Bloedbroeders met bloedneuzen.

Openen en sluiten
De openingsfilm, Cordero de dios, viel mij ietwat tegen. De Argentijnse film haalde zelfs de vierde plaats in de publiekslijst. Niets mis met het acteerwerk of het onderwerp (kidnapping, politiek verleden en familieverhoudingen), maar voor je doorkrijgt hoe de familie in elkaar steekt en wie wie verraadt ben je anderhalf uur verder en is de film afgelopen. Nog een keer kijken, om echt te genieten? Dacht het niet. Dan toch liever naar de slotfilm, The Band’s visit, over een Egyptische politiefanfarekorps dat in Israël op tournee is en verdwaalt. Mooie gevoelige film over ontmoetingen tussen mensen.

Slechte films
In Rotterdam draaien ook altijd slechte films. Voor ieder wat wils, dus ook voor mensen die houden van vage experimentele langdradige films zonder een verhaal. Ik noem een Las Meninas of Avant que joublié. Films waaraan je niet teveel woorden moet vuilmaken.

Verrassingen
De Vlaamse film Dagen zonder lief gaat over een reünie van twintigers. Het is een mooie intieme film met humor. Uit Nederland deden De Muze, Tiramisu en TBS het goed, maar het meest opvallende is de kleine film Links van Froukje Tan. Met Jeroen van Koninsbrugge als man die de weg kwijt is en in elke vrouw zijn eigen vrouw ziet. Lars & the Real girl was de Surprisefilm op vrijdagavond en verraste vooral door de fijnzinnige humor. Ondanks het belachelijk klinkende onderwerp (Lars schaft zich een sekspop aan als echte vriendin), ga je mee in het verhaal. Net als Lars’ broer en het hele dorp overigens. Dè verrassing van het festival komt uit Zweden en heet Let the right one in. Een jongen wordt gepest en durft weinig terug te doen, tot hij geholpen wordt door zijn nieuwe buurmeisje. Behalve een gevoelig drama is het ook een heel aparte vampierenfilm. Die vreemde combinatie pakt geweldig uit.

Beste Documentaire
1. LYNCH (Black&white, USA) De eerlijkheid gebied te zeggen dat ik maar één documentaire zag, maar gelukkig direct de beste. Deze film, gemaakt door een pseudoniem (Lynch zelf?), gaat over de totstandkoming van David Lynch’ laatste film Inland Empire. Het is vooral een onconventioneel portret van een onconventionele kunstenaar, die gerust zelf zijn handen vies maakt bij het fabriceren van een decor. Inspirerend.

Beste korte films
1. Le ballon rouge uit 1956 (Albert Lamorisse, Fr)
2. Paseo (Arturo Ruiz Serrano, Spa)
3. Joy (Joe Lawlor, Christine Molloy, UK)
4. Odin’s Shield Maiden (Guy Maddin, Can)
5. Getijden (Karel Doing, Ned)

Beste lange films

1. Juno (Jason Reitman, USA)
2. Let the right one in (Tomas Alfredson, Zwe)
3. Lars & the Real girl (Craig Gillespie, USA)
4. Links (Froukje Tan, Ned)
5. The Darjeeling limited (Wes Anderson, USA)
6. No country for old men (Joel & Ethan Coen, USA)
7. The King of Ping Pong (Jens Jonsson, Zwe)
8. Estômage – A Gastronomic story (Marcos Jorge, Braz)
9. Mio Fratello è figlio unico (Daniele Luchetti, Ita)
10. Dagen zonder lief (Felix van Groeningen, Bel)
11. TBS (Pieter Kuijpers, Ned)
12. Paranoid Park (Gus van Sant, USA)
13. I’m not there (Todd Haynes, USA)
14. Naissance des pieuvres (Céline Sciamma, Fra)
15. Persepolis (Marjane Satrapi & Vincent Paronnaud, Fra)
16. Le voyage de ballon rouge (Hou Hsiao-hsien, Tai)
17. Shanghai trance (David Verbeek, Ned)
18. Tiramisu (Paula van der Oest, Ned)
19. Momma’s man (Azazel Jacobs, USA)
20. The Band’s visit (Eran Kolirin, Isr)
21. Cordero de dios (Lucia Cedron, Arg)
22. It’s hard to be nice (Srdjan Vuletic, Bosn)
23. De muze (Ben van Lieshout, Ned)
24. My Marlon & Brando (Huseyin Karabey, Tur)
25. Tricks (Andrzej Jakimowski, Pol)
26. Ploy (Pen-ek Ratanaruang, Thai)
27. You, the living / Du Levande (Roy Andersson, Zwe)
28. Unfinished sky (Peter Duncan, Aus)
29. Secret Sunshine (Lee Chang-Dong, Z-Kor)
30. Men’s group (Michael Joy, Aus)
31. Stellet licht (Carlos Reygadas, Mex)
32. Flower in the pocket (Liew Seng Tat, Mal)
33. Margot at the wedding (Noah Baumbach, USA)
34. Dolls (Karin Babinska, Tsj)
35. Un baiser, s’il vous plait (Emmanuel Mouret, Fr)

Ricco van Nierop

Relevante recensies op de Recensent:
IFFR 2008 - Vooruitblik
IFFR 2007 - Verslag
IFFR 2007 - Vooruitblik
IFFR 2006 - Verslag
IFFR 2006 - Vooruitblik
IFFR 2005 – Verslag
IFFR 2004 – Scenes from a festival 1
IFFR 2004 – Scenes from a festival 2
IFFR 2004 – Vooruitblik