Recensies; boekrecensies, filmrecensies, muziekrecensies, theaterrecensies

2013 was een goed filmjaar. Het was dringen in de Top10's van de webrecensenten. Niet alleen grote films als Gravity, The Master, Silver Linings Playbook, Lincoln en Captain Phillips doen het goed. Ook kleinere films als The Act of Killing, World's End, Post Tenebras Lux en Stories we Tell scoren hoog in de lijstjes. Naast de lijstjes beantwoorden zes filmschrijvers in dit filmjaaroverzicht ook vragen over de meest onder/overschatte films, de beste seksscène en de vooruitzichten op volgend jaar.

Verzamelde webrecensenten van dienst:
MG: Mattijs Grannetia (Boxofficenl, filmfacts en releasedata
JH: John Hermse (chef recensieweb en film via twitter)
SDS: Sven De Schutter (KUTsite – Vlaams filmtijdschrift)
JB: Joost Baars (deRecensent – cultuurrecensies)
GvH: George van Hal (deRecensent – cultuurrecensies)
RvN: Ricco van Nierop (deRecensent - cultuurrecensies)

Meest overschatte film van 2013?
(slechtste film die iedereen zag)

MG: Ik wil hier niet een kinderfilm of de zoveelste Nijenhuis vakantievideo over de kling jagen, dus hou ik het bij Django Unchained. Tarantino leverde een film af die voor een goed deel prima te verteren was, maar uiteindelijk toch weer ontaarde in een bloedfestijn waar ik helemaal niets mee kon. Ik ben even klaar met Tarantino.
JH: Echt een kaskraker you’d love to hate leverde 2013 niet op, maar Elle s’en va komt nog het dichtst in de buurt. Met acht draaiweken al een hitje, maar verreweg de afgrijselijkste film van het jaar: Catherine Deneuve die de hele film volkomen wezenloos uit haar ogen kijkt, niet omdat haar personage van huis en haard is weggelopen, maar omdat ze echt niet weet wat ze in deze film te zoeken heeft.
SDS: Ik begreep niet waar het applaus uit bepaalde hoeken vandaan kwam voor matige Hollywoodprut als The Butler. En waarom vallen al die Amerikanen voor derderangshorror alsThe Purge, Sinister of Insidious 2? De remake van Carrie bleek verder een wel héél slecht idee. Daarnaast kreeg Ben Wheatley heel wat waardering voor Sightseers, wat mij betreft een amusante kruising van geweld en humor, maar absoluut niet zo geniaal als gezegd wordt. Drol van het jaar is echter het grandioos mislukte Passion, een kitscherige en geforceerd erotische knoeiboel.
JB: Met afstand Die Wand. Julian Pölsler schoot beelden bij fragmenten uit het boek, maar vergat wat het boek doet in film om te zetten.
GvH: Niet persé slecht, maar vooral verwarrend was het op internet razend populaire Pacific Rim. Die film is óf een satirisch meesterwerk dat op geniale wijze speelt met allerlei genreclichés en met de kijker, of het is een ronduit belachelijk broddelwerkje met – toegegeven – prachtige beelden. Welk van die twee etiketten we de film moeten opplakken is nog altijd onduidelijk, maar het baart op zijn minst opzien dat de vele goede recensies Pacific Rim niet prijzen om zijn satire, maar om zijn meeslepende en emotioneel geladen plot. Bijzonder, want het is een raadsel hoe een kijker door deze verzameling archetypes en dik aangezette clichés geraakt zou kunnen worden.
RvN: Zou hier bijna Gravity invullen, omdat die film bijna overal bovenaan staat, maar dat is ook best een aardige film, al haalt-ie bij mij net de top25. Lincoln is al een betere kandidaat voor het predikaat ‘overschat’ aangezien ik me voor geen meter in de positieve recensies kan vinden. De meest opvallende bejubelde film is echter het slappe Fellini-aftreksel Grande Belleza. Een film die er prachtig uitziet, maar vol geblaat zit.

Meest onderschatte film van 2013
(beste film die niemand zag)

MG:Waar te beginnen? Prachtige documentaires als Stories We Tell en The Imposter kwamen en gingen vervolgens roemloos ten onder. En terwijl iedereen wel in drommen naar het vreselijke The Hangover III ging, bleven meer dan uitstekende komedies als The World's End en Sightseers jammer genoeg links liggen.
JH: Ongrijpbaar, zeker. Maar onbegrijpelijk alleen voor de kijker die achterover wil zakken bij een film die hem rechtstreeks van begin tot eind voert, met personages die hij kent. Dat soort films maakt de Mexicaan Carlos Reygadas nooit, dus zullen maar weinig mensen Post Tenebras Lux hebben gezien. Heb je tenminste nog een kleinood voor jezelf.
SDS: The Place Beyond the Pines is volgens mij een klassieker in wording die niet ten volle geapprecieerd werd. Daarnaast is het fijn op te merken dat de twee beste Vlaamse films van de laatste jaren, Kid en Offline , ook in Nederland te zien waren, maar ging er wel iemand kijken?
JB: Dat moet Post Tenebras Lux zijn, van Carlos Reygadas. Een meesterwerk. Een zowel visueel als narrratief grensverleggend filmessay, filosofisch én pijnlijk persoonlijk tegelijk. Met de mooiste sterfbedscène van deze eeuw.
GvH: De door critici gelauwerde, maar door weinig mensen geziene zwart/wit komedie Frances Ha was een van de fijnste films van het jaar. Dankzij de zwart/wit-cinematografie deed deze film vooral denken aan een optimistischere, levenslustige variant van Woody Allen’s Manhattan. Heb je ‘m nog niet gezien? Kijken!
RvN: Er is natuurlijk een grote hoeveelheid films die ondanks aardige pers toch weinig bezoekers trekt. Dit geldt voor Nederlandse films alsHow to describe a cloud (Verbeek) of Ontmaagding van Eva van Endt (Ten Horn), maar zeker ook voor de docu’s Story of Children & film (Cousins) en Stories we tell (Sarah Polley). Het Britse drama Broken (Norris) kreeg weinig reclame, weinig pers en volkomen onterecht ook weinig bezoekers. Broken is een kleine film, met grootse rollen van Tim Roth en Eloise Laurence.

Beste seksscènes van 2013

MG: Seksscènes zijn over het algemeen niet de scènes die bij mij blijven hangen, dus ik denk dat ik de ontzettend ongemakkelijke en confronterende scene tussen Joaquin Phoenix en Philip Seymour Hoffman in The Master kies. Je krijgt het gevoel alsof ze elkaar, ondanks dat er een tafel tussen hen in staat, zo willen bespringen. Prachtig werk van beide heren.
JH: Om de seks in La vie d’Adèle kan niemand heen. Mij schiet zelfs geen andere filmseks van 2013 te binnen. Saai was die lange damesseks wel, en zo lang dat de afgeladen zaal er knap onrustig van werd. Dus was het ook maar meteen dè seksscène van het filmjaar, goed of niet.
SDS: Er is me het afgelopen jaar niet één seksscène bijgebleven op het witte doek. Nymphomaniac is in België weliswaar nog niet uitgebracht en La Vie d’Adèle heb ik niet gezien.
JB: De beste seks was naar, dit jaar. Ik twijfel tussen de incest van Pieta, die zoveel lagen van betekenis had en zoveel overhoop haalde, en de orgie in Post Tenebras Lux, waarin álles te zien is behalve dat waar het om gaat: nabijheid.
GvH: Twee films berucht vanwege hun seksscènes, het lesbisch tienerdrama La Vie D’Adèle en Lars Von Trier’s Nymphomaniac, heb ik niet gezien. Ik ga daarom voor de scène in The Master waarin Joacquin Phoenix op wanhopige wijze ‘seks’ heeft met een zandsculptuur van een vrouw. Een van de vele gedenkwaardige scènes in deze topfilm.
RvN: De actrices van La Vie d’Adèle deden hun beklag over regisseur Kechiche. Die minutenlange seksscène moest tig keer over. De urenlange opnames vonden plaats onder een streng regime. Kun je met deze informatie nog genieten? Het ware seksuele moment zit echter al voor die scène, als Adèle met de blauwharige Emma in het gras ligt. De adoratie van Adèle gaat over in lust als Emma haar oksel ontbloot en de camera op haar bovenarm inzoomt.

Onterecht niet in de bioscoop

MG: Ik was helemaal verbaasd dat Todd Solondz’ Dark Horse uit de releaselijst werd geschrapt. Deze prachtige film over een erg ingewikkelde man was onderweg om hoog op mijn lijstje te eindigen. Verder denk ik dat films als The Fifth Estate en Welcome to the Punch volkomen onterecht WEL een release hebben gekregen. Geef die plekken maar aan andere films.
JH: Me too had het zeker verdiend om vertoond te worden, niet omdat het de allerlaatste film was van Aleksey Balabanov (1959-2013), maar omdat alle films van deze bijzondere filmmaker verder hadden moeten komen dan het Rotterdamse filmfestival, waar hij ook dit jaar nog te gast was.
SDS: De ecothriller The East misschien, een heel onderhoudende en prima vertolkte film. Ook The Spectacular Now verdient een groot publiek wegens zijn grote charme en innemendheid. Mijn eerste Kazachstaanse productie, Harmony Lessons, is verder eveneens een aanrader.

JB: Soegija van Garin Nugroho. Zie ook mijn lijstje vorig jaar. Onbegrijpelijk dat die geen release kreeg buiten het Filmfestival Rotterdam, zeker gezien het feit dat er Nederlandse acteurs in meespelen. Kennelijk wil Nederland de andere kant van de Indonesische onafhankelijkheid nog steeds niet kennen.
GvH: The Way Way Back. Deze film laat je na de aftiteling achter met een gelukzalige nagloed die slechts weinig andere ervaringen je kunnen bezorgen. Dat lukt de film door het charmante script, dat je meevoert naar een tijd toen een enkele zomer je nog je hele leven kon veranderen. Maar ook door de personages die de hoofdpersoon ontmoet, en waarvan je spontaan gaat houden. Het komt bovendien door de bijrol van de zoals altijd geweldige Allison Janney die goedbeschouwd eigenlijk in elke film zou moeten zitten die ooit gemaakt wordt. En het komt door de fantastisch walgelijke Trent, een heerlijke rol van Steve Carell, die je nog nooit zo grondig gehaat hebt als in deze film. Alles aan The Way Way Back klopt tot in de puntjes, en het eindproduct is iets om te koesteren en van te houden.
RvN: De Hongaarse filmer Gyorgy Palfi kreeg geen geld bij elkaar voor een nieuwe film en leende daarom 500 klassiekers bij de videotheek, verknipte deze tot een ultiem film-historisch liefdesverhaal. Final Cut: ladies & gentlemen heet het geweldige resultaat dat op enkele filmfestivals (waaronder IFFR) te zien was. Film kon niet in bioscoop en zal ook niet op dvd komen vanwege begrijpelijke copywright-issues, maar mocht je ‘m ergens voorbij zien komne: kijken!!!

Niet te missen films in 2014
(want we tippen je hier en nu)

MG: Christopher Nolan’s Interstellar en Gareth Edwards’Godzilla zien er interessant uit. De terugkeer van Bryan Singer met X-Men: Days of Future Past is iets om naar uit te kijken. Ik ben ook heel erg benieuwd naar Hayao Miyazaki’s The Wind Rises, Darren Aronofsky’sNoah en de conclusie van The Hobbit. En laten we Pim & Pom: De Film niet vergeten.
JH: De top 10 van 2013 wemelt van de sequels, met Despicable Me 2 op 1, en The Hangover Part III en zelfs een Fast & Furious 6! Mij niet gezien, maar de vierde Heimat-serie is wel iets om naar uit te kijken: Die andere Heimat, Chronik der Sehnsucht. Na Venus im Pelz en Venus in Furs is er nu La vénus à la fourrure van Roman Polanski, over een actrice die er alles voor over heeft om de hoofdrol te bemachtigen in een toneelbewerking van het boek van Leopold von Sacher-Masoch.
SDS: Voor 2014 durf ik All is Lost, L’Inconnu du Lac en A Touch of Sin alvast aanraden. En ik zou geen cinefiel zijn als ik niet uitkeek naar The Wolf of Wall Street, The Grand Budapest Hotel, 12 Years a Slave en Noah, maar we weten intussen dat de hoogtepunten van een filmjaar vaak minder voor de hand liggende producties zijn. Ik kijk nog het meest van al uit naar Her van Spike Jonze en Under the Skin, naar verluidt heel bijzondere samenwerking tussen Jonathan Glazer en Scarlett Johansson.
JB: Wie surft naar "most anticipated movies of 2014", komt heel veel dystopische science-fiction tegen. Ik ben daar niet vies van, maar bemerk bij mezelf een dystopie-moeheid. Als dystopie de norm wordt, als Hollywood de ene na de andere dystopie aflevert, als Donald Sutherland met droge ogen zegt te hopen op een revolutie naar aanleiding van The Hunger Games, dan is het tijd om je af te vragen: zijn het wel dystopieën, zijn het wel toekomstbeelden, of is de ondergang van onze wereld al in gang gezet en verzoenen die films ons daarmee, door ons er getuige van te zijn als van een spektakel, vanuit onze luie stoel in totale passiviteit? Gelukkig komen er genoeg kleinere films uit. Ik zie op IMDB maar liefst drie films van Terrence Malick op de rol staan. Als dat eenderde waar is, vind ik het al mooi. En nieuwe van de Dardennes, Nuri Bilge Ceylan, Paul Thomas Anderson, Zhangke Jia, Wim Wenders. En vooruit, er is ook een science-fiction waar ik benieuwd naar ben: Her van Spike Jonze.
GvH: In voorpremière zag ik al het emotioneel slopende meesterwerkje Fruitvale Station (02-01-2014), en het met verwachtingen spelende, conventies op zijn kop zettende en ronduit hilarische Much Ado About Nothing (16-01-2014) van regisseur Joss Whedon. Er moeten wel hele vreemde dingen gebeuren, willen die films volgend jaar niet hoog in mijn lijst belanden.
RvN: Vanwege de bezetting (Phoenix, Adams, Morton) en de regisseur (Jonze) ga ik natuurlijk de opener van het Rotterdamse Filmfestival, Her, niet missen. En dat geldt zoals gewoonlijk ook voor de verrassingen die elk jaar voorbij komen in de zalen van het IFFR. Tevens zal ik in maart een avondje doorbrengen in het Grand Budapest Hotel van Wes Anderson. Maar stiekem ben ik ook wel nieuwsgierig naar de tweede Anchorman-film…

Top 10 2013

Mattijs Grannetia (Boxofficenl)
01. Silver Linings Playbook
02. The Master
03. Stories We Tell
04. A Late Quartet
05. Gravity
06. Lincoln
07. Zero Dark Thirty
08. The Act of Killing
09. The World's End
10. Captain Phillips
Eervolle vermeldingen: Sightseers, Mama, Spring Breakers en Safety Not Guaranteed.

John Hermse (twitter)
01. The Master
02. Post Tenebras Lux
03. Inside Llewyn Davis
04. La grande bellezza
05. La vie d’Adèle
06. Behind the candelabra
07. Tabu
08. Only God forgives
09. Die Wand
10. I sono Li

Sven De Schutter (KUTsite)
01. Gravity
02. Prisoners
03. La Grande Bellezza
04. Kid
05. A Place Beyond the Pines
06. Zero Dark Thirty
07. What Maise Knew
08. Only God Forgives
09. Borgman
10. World War Z

Joost Baars (deRecensent)
01. Post Tenebras Lux
02. To The Wonder
03. Gravity
04. Pieta
05. The Act Of Killing
06. Captain Phillips (lees hier een analyse)
07. The Impossible
08. Frances Ha
09. Lincoln
10. Camille Claudel 1915

George van Hal (deRecensent)
01. Gravity
02. La Grande Bellezza
03. Captain Phillips
04. Mud
05. The Master
06. Le Passé
07. Lincoln
08. The Hunger Games: Catching Fire
09. Silver Linings Playbook
10. The World’s End
(Mijn complete top 20 met toelichting, uitgebreide terugblik op filmjaar 2013 en vooruitblik op filmjaar 2014, is hier te vinden)

Ricco van Nierop (deRecensent)
01. The Act of Killing
02. The Master
03. L’ecume des jours
04. NO
05. Silver Linings Playbook
06. Before Midnight
07. Inside Llewyn Davis
08. Broken
09. Stories we tell
10. Frances Ha
(bijna alle re-releases van '13 horen in top10: Modern Times, Jour de Fete, Breakfast at Tiffany’s en Paris, Texas)

Beste Films verzamelde webrecensenten
(Alle lijstjes bij elkaar verrekend)

01. 4x Gravity
01. 4x The Master
02. 3x La Grande Bellezza
03. 3x The Act of Killing
04. 3x Silver Linings Playbook
05. 3x Captain Phillips
06. 3x Lincoln
07. 2x Post Tenebras Lux
08. 2x Inside Llewyn Davis
09. 2x Stories we tell
10. 2x Zero Dark Thirty
11. 2x Only God Forgives
12. 2x Frances Ha
13. 2x The World’s end

Coördinatie, redactie & illustraties: Ricco van Nierop.

Meest overschatte film van 2013? (slechtste film die iedereen zag)