25. Chicksinger 2004; Oud en toch nieuw

2004 was het jaar van het Norah Jones-effect. Door het succes van Jones de afgelopen jaren is elke platenmaatschappij naarstig op zoek gegaan naar hun eigen (jonge) zangeres die jazz of swing kan zingen. Ouderwets klinken, al dan niet met behulp van covers, is sowieso in dit jaar. Niet voor niets is de ontdekking van het jaar een blanke re?ncarnatie van Aretha Franklin.

Oubollig en jong

Norah Jones maakt een tweede sfeervolle plaat voor bij het diner. Duf dus, maar toch ergens wel lekker en hartverwarmend. Katie Melua moest iets gelijksoortigs voor elkaar krijgen, maar kan mij nergens raken, laat staan van binnen. Hetzelfde geldt voor de swingplaat van Trijntje Oosterhuis. Dan is de swing van Jolie Holland en Nellie McKay een stuk verfrissender. Jolie Holland heeft nog wel een duffe stem, maar haar liedjes zijn opvallend origineel. Het duurde even voor ik begreep dat het radiohitje David niet van Fay Lovski was, maar van Nellie McKay. Haar debuutplaat Get away from me (als titel al een strak gevonden antwoord op Norah Jones? Come away with me) is nergens pure swing of jazz. Wel gaat McKay met grote speelsheid om met allerlei bekende elementen uit die oude genres. Op de hoes een vrolijke foto en een sticker met Parental Advisory Explicit Lyrics (?Pas op, kan harde stukken bevatten?, vertaling Def P). Misschien zegt dat al genoeg; ouwelullenmuziek, ok?, maar dan wel met spunk.

Joss Stone en de rest

The soul sessions van Joss Stone, is een plaat vol jaren ?70 covers die werd opgenomen als voorafje voor haar volwaardige debuutplaat. Maar het voorafje ging een eigen leven leiden en bezorgde Joss al snel succes. En niet voor niets, Joss en haar oudgediendenband voeren de covers subliem uit met als opvallendste element die stem van Stone. Toen haar eigenlijke debuutplaat uitkwam, dacht ik niet dat deze eenzelfde effect zou kunnen sorteren. Mind body & soul bevat geen covers, maar gaat na veel draaien net zo lekker klinken als die bekende oude soul. Joss verslaat met deze dubbelslag met gemak haar naamgenoot Angie Stone en collega Jill Scott. Niets ten nadele van Angie en Jill. Ze brengen beiden warmbloedige kwaliteitssoul. Scott?s Beautifully human is bijvoorbeeld een zodanig geile plaat, dat hij goed dienst doet wanneer de kachel het begeeft.

Eigenzinnige grensverkenners

Een dame die in bovenstaande categorie?n thuishoort, maar tegelijk ook weer niet is Amy Winehouse. Haar album Frank bevat soul, swing en jazz, en alle mixvormen daartussen. Gezien haar onderwerpen en teksten is ze te vergelijken met Nellie McKay, of met generatie- en landgenoot, schrijfster Helen Walsh. Misschien is het een pose, maar er is tenminste iets aan de hand. Wat niet gezegd kan worden van grensverlegger Bj?rk, die een voornamelijk vocale plaat afleverde. Med?lla verlegt de grenzen, maar ik betwijfel of haar oude fans hierin meegaan. The Dresden Dolls weten met hun cd volledig te overtuigen met een originele mix tussen punk, Weill-cabaret en singer-songwriterliedjes. Hun debuut is geen gemakkelijke plaat, maar verdient wel aandacht. Al is het maar vanwege het meest anachronistische liedje in jaren; Girl anachronism.

De vrouwen van de lage landen

Met Voicst, Solo, Yearlings, Spider Rico, JW Roy, GEM en Smutfish was 2004 een goed nederpopjaar. En dat zijn dan enkel de heren nog maar. Actrice Ricky Koole maakte een lekkere coverplaat, Powderblue een aangenaam countryalbum en Sarah Bettens een smaakvolle appetizer voor haar in 2005 te verschijnen solodebuut. Bettie Serveert weet zowel vooruit als achteruit te kijken en zo een zeer sterk album te maken. Ondertussen is er wel een bandje in hun schaduw opgestaan; de nieuwelingen van Sykosonics. Anouk is nog steeds de grootste rock/popzangeres van hier. Maar eindelijk staat er ook een cd tegenover die de titel ?groots? verdient. De meest ontwapenende cd van het jaar is echter nog maar een demootje en het nog niet waard om gerecenseerd te worden. Aldus de mail die ik op mijn verzoek terugkreeg van singer-songwriter Marike Jager. Haar vijf liedjes tellende demodingetje Focus kent de speelsheid en ingetogen vrolijkheid van haar optredens. Ik noem deze drie regels geen recensie, maar een aanbeveling: check haar webstek, bezoek die optredens en koop dat dingetje.

Chicksinger-songwriters

Singer-songwriter is zo ongeveer de vergaarbakterm aller vergaarbaktermen. Zodra artiesten hun eigen liedjes maken, vallen ze erbinnen. En zelfs een Marianne Faithfull, die een comebackplaat maakte vol liedjes van Nick Cave en PJ Harvey, zou ik daar ook onder rekenen. Gewoon omdat het nieuw, speciaal voor haar geschreven werk is en zeer authentiek wordt gebracht. In de pophoek continueert Alanis Morisette haar kwaliteit en valt zodoende wat tegen. Maar in haar schaduw weet ook Avril Lavigne zich niet verder te ontwikkelen, dus Alanis heeft wat dat betreft weinig te vrezen. Misschien dat haar fans ondertussen zijn doorgegroeid naar minder poppy werk van PJ Harvey en Lorna Hunt of naar meer lievig werk van Feist en A girl called Eddy. De echte grote cd?s kwamen dit jaar van twee bekenden en twee nieuwelingen. Dayna Kurtz? Beautiful yesterday bestaat jammerlijk bijna geheel uit covers. Ondanks dat en dankzij haar sound is het toch een sterk album. Ani di Franco?s Educated guess heeft geen ?ondanks? of ?dankzij? nodig en is gewoon wederom tekstueel en muzikaal zeer interessant. Ane Brun?s debuutcd Spending time with Morgan lijkt een niets-aan-de-hand-plaat, tot je door blijft luisteren, wat met haar sound en stem geen enkel probleem is. Angela McCluskey?s The things we do valt bij de eerste luisterbeurt al op door de aan Macy Gray refererende stem. Ook de muziek en teksten zijn eigenzinnig en verplichten tot doorluisteren. Ik doe hierbij dan ook een oproep aan degene die de plaat van mij heeft geleend (hij herkent zich vast in deze beschrijving): Hierrr met die cd!

Het oorspronkelijke idee achter Chicksinger was om meer aandacht te besteden aan zangeressen in het algemeen en interessante in het bijzonder. Vooral als tegenwicht voor de popbladen waar mannen in de muziek de maatstaf lijken (tel in een willekeurig popblad eens het aantal pagina?s dat over mannenmuziek gaat en vergelijk dat met?). Ook mijn platenkast bestond voor maar 30% uit dames. Na een jaar Chicksinger is dat veranderd in 34%, wat betekent dat de Recensent volgend jaar opnieuw veel aandacht zal besteden aan zangeressen, al zijn ze ? om Dan Bern aan te halen - goed of niet.

Ricco van Nierop Illustratie: Gerard Monster

Chicksingers 2004, in juiste volgorde:
De links in onderstaande lijst verwijzen naar eerdere afleveringen van Chicksinger over de betreffende cd's

1. Angela McCluskey - The things we do
2. Joss Stone ? The soul sessions
   Joss Stone / Mind body & soul
3. Ani di Franco ? Educated guess
4. Ane Brun ? Spending time with Morgan
5. Marike Jager - Focus
6. The Dresden Dolls - The Dresden Dolls
7. Dayna Kurtz ? Beautiful yesterday
8. Bettie Serveert - Attagirl
9. Nellie McKay - Get away from me
10. Anouk - Hotel New York
11. Queen Esther - Talkin' fishbowl blues
12. Alanis Morissette ? So-called chaos
13. Amy Winehouse ? Frank
14. Sarah Bettens ? Go
15. Sykosonics - Ultralite
16. Jolie Holland ? Escondida
17. Tift Merritt - Tambourine
18. Norah Jones ? Feels like home
19. The Riplets ? Love special delivery boy
20. Lilian Hak - Silence feels safe
21. P.J. Harvey ? Uh huh her
22. Lorna Hunt ? Sentimental bedlam
23. Angie Stone - Stone love
24. Jill Scott - Beautifully human: words and sounds vol. 2
25. Marianne Faithfull - Before the poison
26. Feist - Let it die
27. A girl called Eddy - A girl called Eddy
28. Powderblue ? Powderblue
29. Ricky Koole ? Who?s Suzy?
30. Bj?rk - Med?lla
31. Bebel Gilberto - Bebel
32. Avril Lavigne - Under my skin
33. T?t? Alhinho ? Voz
34. Ruthie Foster ? Runaway soul
35. Zap Mama - Ancestry in progress
36. Ilene Barnes - Time
37. Juliet's Ghost - Man down
38. Fefe Dobson - Fefe Dobson
39. Trijntje Oosterhuis ? Strange fruit
40. Katie Melua ? Call off the search