Mooie films op groeiend festival (1)

Het Leids filmfestival (LFF) blijft doorgroeien. Tijdens de vijfde jaargang – het eerste lustrum – werden de vorige bezoekrecords weer verbroken en ook internationaal begint het LFF langzamerhand een bescheiden rol van betekenis te spelen. Zo was dit jaar een aantal buitenlandse scriptschrijvers, regisseurs en acteurs van de festivalfilms in Leiden om met publiek en pers te spreken en stonden ook journalisten van buiten Nederland op de perslijst.
Naast veranderingen, bleef echter gelukkig vooral ook heel veel hetzelfde. Het LFF is ondanks de groei nog altijd een gemoedelijk festival met een toegankelijk ons-kent-ons sfeertje. Leiden, met haar populatie studenten en net-afgestudeerden, blijft dan ook een ideale plaats voor een dergelijk evenement. Iets waar de organisatoren met hun middagen waar studenten korting kregen op festivalfilms overigens maar met matig succes op probeerden in te spelen – vermoedelijk omdat die doelgroep al volop in de zaal zat bij de rest van het festival en de tijden niet heel ideaal waren.
Noemenswaardig was tot slot de introductie van de internationale filmprijs de Iron Herring (simpelweg een vertaling van de al bij het festival te verdienen IJzeren Haring voor korte films). De prijs á 10.000 euro werd overigens niet aangeboden aan de filmmakers, maar aan de distributeurs die met het geld de winnende film in de Nederlandse bioscopen konden laten draaien. Winnaar was dit jaar het Amerikaanse (Untitled) over de zin en (vooral) de onzin van de New Yorkse kunstswereld. Jammergenoeg had de Recensent deze prijswinnaar niet op het programma, maar niet dat mocht de pret verder geenszins drukken: er was ook dit jaar namelijk weer méér dan genoeg moois te zien en beleven. Een overzicht in de vorm van een top 10.

Lees hier deel 2 van het verslag met de rest van de top 10

10. You Will Meet a Tall Dark Stranger – Woody Allen
Cast: Anthony Hopkins, Naomi Watts, Josh Brolin en Antonio Banderas

Woody Allen is een vakman, zoveel is iedere filmliefhebber inmiddels wel duidelijk. En hoewel het alweer lang geleden is dat Allen grote hoogten bereikte met films als Annie Hall en Manhattan, blijft hij ook nu nog altijd op hoog tempo films leveren. Natuurlijk zit daar af en toe best eens een misser tussen, maar over het algemeen levert Allen al jarenlang met enige regelmaat sterke kwaliteitskomedies. Denk aan recente films als Whatever Works of Vicky Christina Barcelona en je weet dat de oude meester zijn kunstje nog lang niet verleerd is.
Het mag dan ook geen verrassing zijn dat You Will Meet a Tall Dark Stranger, openingsfilm van het Leids filmfestival, feilloos in dat rijtje past. Spitsvondige dialogen en voice-overs, unieke personages, bekende acteurs en een heleboel persoonlijke verwikkelingen op relationeel gebied: You Will Meet a Tall Dark Stranger is weer een typische Allen geworden. Dat is tegelijkertijd de kracht én het belangrijkste minpunt van de film. Ga je de zaal in, dan weet je van tevoren al wat je zult krijgen. De film is goed in elkaar gezet, amusant en onderhoudend, maar weet absoluut nergens te verrassen. Gewoon een lekkere Woody Allen film dus. En voorlopig is de man nog niet klaar. Zijn volgende film – Midnight in Paris – is op dit moment namelijk alweer klaar met schieten.

9. Goryachie novosti (Newsmakers) – Anders Banke
Cast: Andrey Merzlikin, Yevgeni Tsyganov

Goryachie novosti (ook bekend onder de Engelstalige titel Newsmakers) is een unieke film. Het is namelijk de eerste Russische remake van een Chinese film (Breaking News uit 2004). Wat Sam Klebanov, scriptschrijver en initiatiefnemer van de remake, in het originele script aansprak is duidelijk. Newsmaker koppelt een heerlijke dosis actie aan een intrigerend script vol mediasatire. In de film verzint de pr-afdeling van de Russische politie een list om een recente afgang voor de camera’s van nieuwsprogramma’s te boven te komen: het gaat van het oprollen van de bende bankrovers die hen te kijk hadden gezet een spannende reality show maken. In Rusland – waar de persvrijheid niet altijd gegarandeerd is – is dat een krachtig en controversieel uitgangspunt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Russische pers zonder gevoel voor ironie deze film, tot de nok toe gevuld met nationale filmsterren, compleet negeerde.
Gegeven die controverse is het jammer dat Goryachie novosti uiteindelijk niet wat meer uit haar centrale boodschap weet te halen. Maar niet getreurd: ook zonder subtiele gelaagdheid is de film dankzij uitvoerige actiescènes meer dan onderhoudend. Het celluloid knalt bij tijden soms zelfs bijna uit elkaar door de overkill aan buskruit en heet lood dat tijdens de speelduur langs komt zoeven en knallen.
Vergeleken met geroutineerde actiefilms uit Hollywood doet Goryachie novosti overigens wel wat amateuristisch aan – low budget werkt toch beter bij indringende, ingetogen drama’s dan bij actiespektakels. Oorzaak zijn de rommelige montage en af en toe bijna knullige, repetitieve shoot outs. Toch mag dat alles de pret geenszins drukken. De film is mede dankzij die ongepolijstheid juist erg charmant, de personages zijn sympathiek en het basisgegeven blijft vrijwel de gehele speelduur intrigerend. Goryachie novosti is uitermate geschikt voor een leuk avondje uit, maar verwacht geen hogere kunst.

8. The Trotsky – Jacob Tierney
Cast: Jay Baruchel, Emily Hampshire en Michael Murphy

De kracht van The Trotsky ligt in het concept. In de openingscène glijdt de camera langzaam langs een lijst met post-it’s, met daarop de to-do lijst van hoofdpersonage Leon Bronstein (een goede rol van Jay Baruchel). Op die lijst staan items als ‘Vind Vladimir Iljitsj Oeljanov voor je 30e (schiet op!)’, ‘Trouw met een oudere vrouw, het liefst met de naam Alexandra’ en zelfs ‘word vermoord met een ijsbijl’.
Als het daarmee nog niet duidelijk is, wordt het dat al snel: Leon gelooft dat hij de reïncarnatie is van die ándere beroemde Leon, Trotsky. Zijn geloof en bijpassende interesse in het verheffen van het proletariaat – inclusief de werknemers van zijn vaders fabriek – zorgt voor een spanning met zijn ouders die hem daarom al snel van zijn besloten privéschool naar een openbare school sturen. Met alle gevolgen van dien…
The Trotsky is een bijzonder lollige komedie geworden. Het basisconcept wordt goed gebruikt als springplank naar een verhaal over de vervreemding van tieners en het bestrijden van desinteresse en apathie. Er is zélfs plaats voor een schattig liefdesverhaal. Helaas maakt The Trotsky zich ondanks z’n Canadese roots en originele basisgegeven schuldig aan allerhande hollywoodclichés. Gelukkig zorgt regisseur Jacob Tierney er wel voor dat al die elementen uitstekend samenwerken, zodat The Trosky van begin tot eind een charmante, blije kijkervaring blijft.

7. The Social Network – David Fincher
Cast: Jesse Eisenberg, Andrew Garfield en Justin Timberlake

Als er één film dit Leids filmfestival was waarbij de verwachtingen van tevoren hooggespannen waren, dan was het wel The Social Network. De film werd wereldwijd door zowel publiek als filmpers met enorm veel enthousiasme onthaald. Terecht? Ja. Maar dat betekent niet dat The Social Network geen steekjes laat vallen.
David Fincher is een groot vakman en toont dat in The Social Network opnieuw. Geen enkel verkeerd gekozen shot, nergens een rommelig stukje montagewerk en de scènes slepen de kijker zeer efficiënt door het verhaal van beste vrienden Mark Zuckerberg en Eduardo Saverin die samen op hun kamer aan Harvard, Facebook maakten en later een ruzie kregen die uitliep op een rechtszaak voor miljoenen dollars.
De film vertelt het verhaal van de twee jongens via de voorbereiding op die rechtszaak en vooral via uitgebreide flashbacks naar de periode voor en tijdens de ontwikkeling van Facebook. Daarbij valt vooral het heerlijke script van Aaron Sorkin (o.a. bekend van de Amerikaanse televisieserie The West Wing) op. Bijna elke zin in Sorkins script is raak. Zo opent de film met een klassieke ruzie tussen übernerd Zuckerberg en zijn toenmalige vriendinnetje. De verbale vonken knallen van die confrontatie af en het duurt dan ook een tijdje voordat dat gesprek overtroffen wordt – al gebeurt dat uiteindelijk wel.
Jammer alleen is dat het vakmanschap van Fincher en Sorkin ondermijnd wordt door een gebrek aan persoonlijk inlevingsvermogen. Zo zien we bijvoorbeeld wel dát Zuckerberg en Saverin ruzie krijgen en worden feitelijkheden aangedragen die die ruzie aannemelijk maken, maar we zien nooit echt op persoonlijk vlak waarom de ruzie ontstaat.
Natuurlijk kun je Fincher en Sorkin excuseren omdat de film in zijn gebrek aan persoonlijk inlevingsvermogen erg veel gelijkenissen vertoont met de kille, bijna autistische persoonlijkheid van Zuckerberg, maar dat is wat te gemakkelijk. Had The Social Network het innerlijk leven van zijn personages wat meer getoond, dan hadden we de film kunnen uitroepen tot moderne klassieker. Zonder dat inlevingsvermogen resteert vooral een staaltje sterk vakmanschap dat van begin tot eind weet te boeien. En dat is voor een film waarin mensen voor het grootste gedeelte van de speelduur alleen maar praten over een website toch een prestatie van wereldformaat.

6. Cyrus – Jay Duplass & Mark Duplass
Cast: John C. Reilly, Jonah Hill en Marisa Tomei

Cyrus begint als een standaard romantische komedie. Eenzame man John (John C. Reilley) ontmoet leuke vrouw Molly (Marisa Tomei). John is charmant en een tikje zielig, Molly is lief, voor haar leeftijd buitengewoon lekker en precíes wat John nodig had. Natuurlijk zijn er wat bijkomende complicaties; John lijkt bijvoorbeeld nog niet helemaal over ex-vrouw en vertrouweling Jamie (Catherine Keener) heen. Maar dat mag dan de pret natuurlijk helemaal niet drukken en al snel springt de vonk in een lieve, maffe en buitengewoon blije scène definitief over.
John zet zich zoals het hoort eerst grondig voor lul door op een rustig feestje als enige onbeheerst uit zijn bol te gaan op een oubollige hit, maar al snel sluit Molly – en in haar kielzog de rest van het feestje – zich aan. Het is het soort scène dat normaal gesproken de fijne climax halverwege een romantische komedie vormt, maar Cyrus is op dat moment nog maar nauwelijks op gang.
Na man ontmoet vrouw, volgt namelijk ook nog man ontmoet zoon-van-vrouw en díe ontmoeting vormt de spil waarom het grootste gedeelte van Cyrus draait. Direct vanaf het eerste moment dat zoonlief Cyrus (een overtuigend nare rol van Jonah Hill) in beeld verschijnt, weet je als kijker: hier is iets niet pluis. Cyrus lijkt weliswaar vriendelijk, maar is tegelijkertijd ook meer dan een tikje vreemd. Hij is net iets te close met zijn moeder, steelt (waarschijnlijk) Johns favoriete schoenen en lijkt de arme man steeds meer een hoek in te manipuleren.
De spanning tussen John en Cyrus en de band tussen Cyrus en Molly maakt van Cyrus een vreemde, verontrustende maar kwalitatief hoogstaande komedie die eerder voor gedraai in de bioscoopstoel en een zenuwwachtig lachje zorgt, dan voor harde schaterlachsalvo’s.

Lees hier deel 2 van het verslag met de rest van de top 10

George van Hal

Verder lezen:
Leids FilmFestival - Editie 4: 2009 (5 verslagen)
Leids FilmFestival - Editie 3: 2008
Leids FilmFestival - Editie 2: 2007