05. De Paltrow-show

Was Sylvia Plath een neurotische zeurpiet of een miskend genie dat de kans niet kreeg om te schitteren? De dichteres, die na een aantal zelfmoordpogingen uiteindelijk haar hoofd in een oven stak en zichzelf zo op haar dertigste vergaste, liet met The Bell Jar en Ariel een aantal zeer krachtige dichtbundels na, maar bleek in het dagelijkse leven beduidend minder sterk.

De tragische romantiek van Plath inspireerde al vele jonge dichteressen en leidde – ruim veertig jaar na haar zelfmoord – ook tot een film, eenvoudig getiteld Sylvia. Regisseur Christine Jeffs laat het verhaal beginnen in het Cambridge van de jaren vijftig, waar Plath (Gwyneth Paltrow) haar toekomstige man Ted Hughes (Daniel Craig) ontmoet. Na een korte affaire troont ze hem mee naar haar ouderlijk huis in Devon, de Verenigde Staten. Poëzie is hun gezamenlijke passie, maar op een of andere manier is Hughes er veel bedrevener in; terwijl hij hexameter na hexameter produceert, kampt Plath met een writer’s block.

En dat is typisch, want de omstandigheden waaronder Plath kan creëren zijn tamelijk ideaal; haar werkruimte is licht en aangenaam, haar uitzicht prachtig en ze wordt de hele dag met rust gelaten. Maar als Hughes na een stevige wandeling terugkeert, heeft Plath vaak niet veel meer geproduceerd dan proppen papier, die ze even daarvoor woedend tegen het raam heeft gesmeten. Of het nu komt door haar strenge moeder (gespeeld door Blythe Danner, Paltrows echte moeder overigens!), of door Hughes, Plath komt niet verder. Ze krijgt kinderen, er volgt een verhuizing naar Engeland, maar terwijl Hughes zijn eerste poëzieprijzen opstrijkt, raakt Plath alleen maar meer gefrustreerd.

Hoewel Paltrow haar toenemende frustratie geloofwaardig speelt, begint Plath vanaf dat moment steeds meer te irriteren. De dichteres lijkt alle onheil over zichzelf af te roepen, ze is vreselijk apathisch. Dat ze in de schaduw van haar meer succesvolle man leeft, is dan ook grotendeels haar eigen schuld. In plaats van gewoon te schrijven, richt ze al haar energie op Hughes. Ziekelijk jaloers op iedere vrouw die in zijn buurt komt, drijft ze hem uiteindelijk in de armen van een ander. ‘Je moet gewoon een onderwerp vinden en erin duiken’, adviseert Hughes zijn vrouw over dichten, zo doet hij het zelf immers ook. Plath vindt dat maar makkelijke praat en begint over de keer dat ze zelfmoord probeerde te plegen door de zee in te lopen ... Hm, over slecht luisteren gesproken.

Niet dat die kritiek in Sylvia echt naar voren komt; de film is vooral een bewonderend portret geworden, en een stervehikel voor Gwyneth Paltrow bovendien. Waar het script tekortschiet, maakt Paltrow Plaths gekte aannemelijk. Vooral de laatste scène is hartverscheurend: hoe Plath melk en brood voor haar jonge kinderen neerzet, hun slaapkamerraam openzet en de kieren boven de keukendeur zorgvuldig met tape afplakt voordat ze haar hoofd in de oven steekt. Als haar lichaam in een bodybag naar buiten wordt gedragen, kun je alleen maar denken: ‘wat een triest einde, wat een triest leven.’

Irene Start

De dvd-stapel naast de bank:
- Paolo Virzì - Caterina va in città
- Robert Rodriquez - Once upon a time in Mexico
- Alfonso Cuarón - Harry Potter & the prisoner of Azkaban
- Billy Ray - Shattered Glass