Vrijdag in de Rewind: het grijs, de rijen & de geweldige Baker

Laten we de avond eens achterstevoren terugbeleven, dan zit vanzelf het hoogtepunt netjes aan het slot. Want het hoogtepunt had natuurlijk rond elf uur Nick Mulvey moeten zijn. En dat was vast ook zo, voor de gelukkigen die de Lutherse kerk op tijd binnen kwamen. Deze getrainde Crossing Border-ganger stond echter in de rij, die de halve straat in beslag nam. Wat een gekkigheid. Gekke Geit! Spoon was toen de troostprijs, al stond de band als een van de grote namen op het affiche van deze 25^e editie. De grote zaal van het Paard is niet zo vol als eerder op de avond, wel tref ik een programmeur die mij er nog even inwrijft hoe mooi Mulvey was. Spoon daarentegen is ietwat tam en dankzij de gebaartjes van de zanger zelfs wat clichématig. Voor een rockband zijn ze best bijzonder, dankzij de lange, soundscape-achtige, overgangen tussen hun songs in, maar voor een Crossing Border-band zijn ze juist weer een beetje te gewoontjes. En over de datum. Ze stonden hier al als gearriveerde band in 2010. En dat nieuw album was niet meer dan degelijk. Ach man, zit niet zo te zeiken! Je baalt gewoon dat je Mulvey heb gemist. Nou, nee, mja, misschien…

Even daarvoor had Pink Oculus de kleine zaal opgezweept met haar elektro-funk. Pink Oculus is het alter ego van de Nederlandse zangeres Esperanza Denswil, die sinds enkele jaren opvalt met haar toffe singles. Live is ze een belevenis, mede dankzij haar band, waarvan drummer Jeremiah nog even in een lange solo het publiek laat dansen. ‘Who you wanna act like? Who you tryin' to sound like?’ zingt ze vervolgens. Als voorprogramma had ze Massih Hutak & Kerem Ozikhan. Hutak was leraar Nederlands en Maatschappijleer om zich vervolgens op het schrijven en de hiphop te storten. ‘Niet slecht voor een vluchteling’ rapt hij zelf vol ironie over de muziek van Ozikhan heen. ‘De wereld is een puinhoop, maar Nederland is het mooiste stukkie puinhoop.’ Weinig puin te ontwaren hier, enkel een hoop lol en inspiratie.

In tegenstelling tot Spoon, zorgt Benjamin Booker wel voor een volle grote zaal. En voor het besef dat ik mijn oordoppen ben vergeten. Man, wat is het hard. Maar gelukkig kun je het programmaboekje in stukken scheuren en in je oren proppen. En dan blijft er nog steeds een stevige sound over van de 28-jarige Amerikaan en zijn band. Keihard is in het geval van Booker ook wel keigoed. Alsof hij zijn publiek en hun oren aanvoelt, schakelt hij over op iets rustigere soulrock en verontschuldigt hij zich in ‘Truth is heavy’; ‘I'm afraid that I'm gonna hurt you.’

In vergelijking met vorig jaar is de Grote Markt uit de lijst van locaties geschrapt, maar nog immer stuurt Crossing Border zijn publiek de straat op. In The Grey Space in The Middle (kunstcentrum dat niet in het midden ligt) kun je Graphic Novels besproken zien. In het Humanity House schenken ze Limburgs bier en dat is al halverwege Frankrijk, daarom wordt in de zaal de hele avond Frans gesproken (de interviewers doen dat nog op havo-niveau, maar de schrijvers zijn enkel voor echte Francofielen te verstaan). Op de hoek bij de grillroom zit de Volkskrant-recensent ondertussen rustig te eten. Dat kan natuurlijk ook in plaats van in de rij staan in het Koorenhuis om meesterpianist Matteo Myderwyk te zien.

Heroes are Gang Leaders: foto Peter Leggett

Tussen de openings- en afsluitings-singer-song-writer in de Lutherse kerk staat een enorm gezelschap geprogrammeerd. Heroes are Gang Leaders wordt in het programmaboekje een ‘Maatschappij-kritische avant-futuristische poëzie-jazz-hiphopban’d genoemd. Het podium staat vol, er komt een geluid vandaan dat het midden houdt tussen jazz, hiphop en soul. De teksten zijn zeker maatschappijkritisch: ‘Capitalism don’t cure you’ (over racisme), ‘Hurt Cult’ (over sexual harrassment) en ‘The Day we gave the globe back / Somebody’s gonna clean this shit’. Het avant-futuristische element vat ik niet helemaal, maar dat mag de pret en de politieke poëzie niet drukken. Ze doen ook nog een fijne, hertaalde versie van ‘Everybody is a star van Sly Stone.

Het optreden van Tom Misch in een overvolle kleine zaal houden we maar kort vol. De drukte had nog overwonnen kunnen worden als de jazzy rock van Misch en zijn muzikanten (inclusief viool) inspirerend was geweest. Gelukkig werd hij vooraf gegaan door schrijver Thomas Heerma van Voss, die meldde ook al op zijn 18 ^e op dit festival te hebben opgetreden. Crossing Border is er vaak vroeg bij, maar blijft ook trouw aan die vroege ontdekkingen. Heerma van Voss las vol verve zijn korte verhaal ‘Hip Hop Leeft’ over zijn tijd als schrijver bij een online magazine over rap en bijvoorbeeld over Ellie die de pr doet voor de platenmaatschappij van zijn grote rap-held Akon: ‘Ik kreeg het vermoeden dat Ellie hiphop haatte.’ De lach en het applaus zijn terecht.

Dan zijn we toch bijna bij het begin en het hoogtepunt van de avond aanbeland, maar eerst nog even Tamino, waarvan ik het vermoeden heb dat velen zijn optreden ook wel als hoogtepunt ervaren hebben. Deze zeer talentvolle Vlaamse zanger geeft zo te horen en zien een gloedvol optreden in de grote (en volle) zaal van het Paard. Hij is echter al aan zijn laatste songs begonnen als ik uit de kerk kom, nog geheel onder de indruk van…

Julien Baker trapt af, een uur nadat haar apparatuur het heeft begeven. En ze leunt nogal op de techniek tijdens haar optreden. Dat is vooral in het begin te merken, nog wat onzeker bedient ze haar loop-pedaal terwijl ze gitaarpartijen opbouwt, piano speelt en zingt. Maar als alles blijkt te doen wat ze wil, verdwijnt de onzekerheid en duikt ze in haar songs, ons meeslepend. ‘Tell me you love me, I wanted so bad to believe it’ en ‘The harder I swim, the faster I sink’. Songs over het leven, de liefde, het bijbehorende lijden, de dood, angst en over fouten maken. Songs van haar zojuist verschenen album, maar ook van haar twee jaar oude debuut. Ze zingt teder of haalt uit, in beide gevallen overtuigt ze.

‘But there's a comfort in failure
Singing too loud in church
'Till I collapse or I burst
Whichever comes first’

Tekst & illustratie: Ricco van Nierop.
Foto's: Peter Leggett, Kristel Snellen en Frank Beurskens.

Nick Mulvey, foto: Kristel Snellen.

Pink Oculus, foto: Peter Leggett.

Benjamin Booker, foto Peter Leggett.

Julien Baker, foto: Frank Beurskens