Is dit een festival of een tv-programma?
AKO-uitreiking op Crossing Border
Op de openingsavond van het Crossing Border Festival stroomt de Koninklijke Schouwburg vol. Tot zover niets vreemds. Het publiek is ouder dan op normale festival-avonden. Nu is iedereen een jaartje ouder dan de vorige editie, dus dat kan ook nog prima. In de ontvangstruimte krijgt iedereen een glas prosecco, heeft de boekhandel slechts keuze uit zes boeken en de cd-winkel, gerund door een beroemde cabaretier, maar één cd. Wat is hier aan de hand? Het publiek is ook een stuk netter gekleed en tussen de bezoekers ontdek ik weinig rockers, wel wat schrijvers en een paar oud-politici. Zit ik wel goed?
Ja, ik zit goed, want dit is een speciale avond waarop de AKO-literatuurprijs wordt uitgereikt aan één van de zes genomineerde schrijvers. Een speciale avond met bijzondere sprekers. Zo trapte Winnie Sorgdrager af met een oubollige speech over lezen/ontlezing, boeken en literatuur. Ze had het over een middag waarop jongeren over de genomineerde boeken hadden gepraat. Ze hadden niet gewoon gediscussieerd maar ‘als volwassenen’. Stel je eens voor dat ze als zichzelf hadden gediscussieerd, die jongeren. Volgens Sorgdrager was het een teken dat de ontlezing nog wel meevalt, volgens mij geeft het vooral weer hoe er naar jongeren gekeken wordt. Sorgdrager pleitte ook nog voor de boekhandel en het echte boek. En met echt bedoelde ze ‘van papier’ voor de duidelijkheid.
Gelukkig was daar snel Wim Brands, die op zijn bekende wijze de genomineerde schrijvers interviewde. Allemaal in een strak schema, want straks zitten we live in Nieuwsuur, zo werd meermaals benadrukt. Tussendoor lazen acteurs van het Nationaal Toneel fragmenten uit de boeken voor. Tevens zong Jesse Dorrestein bewerkingen van gedichten van Hans Lodeizen. Fijne interpretaties op een overtuigende wijze gebracht. Eén van mijn vragen die ik bij binnenkomst had, werd door zijn optreden ook beantwoord. Hij is de enige muzikale act vanavond en zijn vader, Hans Dorrestein, verkocht zijn cd’s in de hal. Wat een liefde!
Het strakke schema kwam nog even in gevaar toen genomineerde Wessel te Gussinklo niet het podium opkwam voor zijn interview. De schrijver, die 18 jaar terug zijn laatste roman schreef, kwam uiteindelijk de zaal binnen en nam plaats, waarmee Brands hem de onvermijdelijke comebackvraag stelde: ‘waar was je al die jaren?’ Te Gussinklo antwoordde dat hij even zijn cola kwijt moest. Verder hielden schrijvers en presentator zich prima aan het schema en werd zelfs in korte tijd de nodige diepgang bereikt in aangename gesprekken met K. Schippers, Frank Westerman, Stefan Hertmans en Guus Kuijer. Het ging over verlies en hoe daarmee om te gaan, over verhalen, hoe deze ontstaan, veranderen en opnieuw verteld worden.
Qua winnaar leek het even of alles in de richting van Kuijer wees. Zijn boek werd als enige niet door een acteur maar door nota bene juryvoorzitter Job Cohen voorgelezen. Voorts was hij ook overduidelijk de publieke winnaar van de avond. Hij zat er zeer ontspannen bij en ging humorvol om met de vragen van Brands – een beetje zoals hij ook de oude Bijbelverhalen opnieuw verteld in zijn Bijbel voor ongelovigen. ‘Kinderboeken schrijven is moeilijk, dat heb ik decennia lang gedaan. Ik dacht laat ik het me wat gemakkelijker maken. Dus ben ik voor volwassenen gaan schrijven.’
‘Mag ik je nog een lastige vraag stellen,’ vroeg Brands, bijna niet luisterend naar het antwoord van Kuijer, die doodleuk ‘Nee’ zei.
Toen was het pauze, althans niet voordat Joost Karhof, die man van de tv, ons kwam vertellen, nee waarschuwen, dat we wel stipt om 10 uur terug dienden te zijn omdat dan Nieuwsuur begon. Daarom hadden we maar een kleine 20 minuten pauze, waarna Karhof dit nog op drie verschillende, uitgebreide manieren vertelde, zodat er nog maar een kwartier overbleef…
Bij terugkomst stonden ineens alle genomineerden op het podium, met een bergje fotografen en diverse camera’s. Dat het festivalpubliek verworden was tot decor van een tv-programma was overduidelijk. En ook even slikken.
De genomineerden stonden met hun ruggen naar het publiek gericht – toch een behoorlijk onbeleefde houding. Mijn buurvrouw twitterde: ‘welke billen zullen winnen? ’
Wij dienden vervolgens te klappen toen Nieuwsuur inbrak in de Schouwburg. Dat gebaarde althans een man aan de zijkant. De gebaren vergrootte zich en enkele bejaarde literatuurfans begonnen zelfs te joelen. Toen nam Karhof het woord en het woord was tv, hij gaf het woord door aan Cohen, die het woord schonk aan winnaar Hertmans, die zijn opa bedankte voor zijn woorden. Tot slot werd het klapvee, na een laatste applaus, weer losgelaten tussen de drank, de zes boeken en de enkele cd in de hal.
Het was een vreemde gewaarwording voor een festivalavond, met fijne gesprekken, te weinig fijne liedjes, een voormalige kinderboekenschrijver die de show stal en een tv-programma dat de regie overnam.
Meer festivalverslagen leest u komende dagen op deze site