Gedurfde toekomstmuziek
Waar je naartoe gaat maar nooit aankomt

De zaterdag van Crossing Border stond in het teken van durf, dichte deuren en de toekomst. In dit verslag aandacht voor de Borderkids-voorstelling Daarheen, optredens van liedjeszangers Tim Akkerman, Charlie Dée en Nina Kinert. Voor de Vinexwijken-fascinatie van schrijfster Naima El Bezaz en voor het gedrang voor een krabbel&foto van acteur Michael Madsen. Pardon: dichter Michael Madsen. Tot slot aandacht voor de dichte deur van The National en de open mind van het publiek voor de toekomstmuziek van These New Puritans.

‘Ik heb al op veel podia gestaan, maar stond niet eerder hier,’ aldus Tim Akkerman aan het begin van avond vier van Crossing Border 2010. ‘Crossing Border is een festival met aanzien. Ik was vereerd toen ik gevraagd werd. Hier sta je niet zomaar – daarvoor moet je toch minimaal in de juiste toonsoort spelen.’ Akkerman refereert aan een gitaarfoutje in een van de eerste songs die hij speelde. Akkerman heeft zijn nieuwe plek gevonden, blijkt wel uit de deze alertheid en zelfrelativering. Maar het blijkt vooral uit zijn muziek: een heldere Americana-sound – die inderdaad zoals hij aankondigde bij het vertrek bij Di-rect refereert aan Josh Ritter. En dankzij gitarist (Matthias van Beek) op tweede stem bij flarden doet denken aan The Jayhawks. Een scheiding der wegen, ingegeven door een gedurfde beslissing, levert niet altijd voor alle partijen vooruitgang op. In dit geval echter zie je een Di-rect die met nieuwe imput een groei doormaakt en je ziet (eerder deze week op CB) het enthousiasme van The Deaf en nu de nieuwe route die Akkerman is ingeslagen.

Toen Leine ziek bleek te zijn, werd Charlie Dée gebeld. Ze valt in en mag vier korte sets doen tussen interviews met schrijvers in. Voor de kenners een ware tractatie. Dée is, sinds haar eerste optreden op dit zelfde festival in 2005, uitgegroeid tot misschien wel de beste singer-songwriter van Nederland. Ook haar laatste cd ‘Husbands & Wives’ staat vol prachtig gezongen melodieën. In haar eerste set doet ze ‘Have it all’, ‘Leaving me’ en het oudere ‘If I ever knew’. Gelukkig speelt ze maar drie liedjes, want ik voel tranen opkomen en ik moet nog naar 15 bandjes en 23 schrijvers. Drie hartverscheurende, droevige liedjes, een gloedvolle stem en weg ben ik … this is you leaving me … ik wil niet meer horen … if i ever knew, i would be missing you so much, i should have dared a little more …

Durf vind je door de zee in te springen, dieper te zwemmen, tot dat je bent waar je moed in overvloed vindt. Je raapt het bijeen en stopt het in je laarzen (die heb je nog aan natuurlijk, zo’n jonge hond ben je wel) en je zwemt weer naar de oppervlak en je wordt je eigen superheld. Ik heb deze wijsheid niet van mijzelf maar van een beer gehoord. Een beer die precies weet waar de toekomst is, daar namelijk. Daarheen is de Borderkids voorstelling van dit jaar die overdag in Het Koorenhuis – achter een groot gordijn - te zien was. Kunstenaars Miriam Reeders en Eva Meijer (tevens zangeres) richtten een ruimte in als vrolijk rariteitenkabinet en spelen er een multicreatieve voorstelling voor een stuk of 15-20 kinderen. Diaprojectie gecombineerd met tekst en muziek en getekende decors en een video-installatie maken de korte voorstelling zeer afwisselend en nieuwsgierigmakend voor de doelgroep. Na afloop mogen de kids rondlopen en (haast) overal aanzitten. Ze bukken onder de waslijnen vol ansichten door en zetten de brandweerhelm op (die geen rol in de voorstelling speelde, maar gewoon een leuk decorstuk is), ze spelen tafelvoetbal en raken even de slang aan die naast de piano ligt. En ze bedanken de beer (Reeders) en de boom (Meijer) voor een liedje over een zielige kat en een verhaal over een jonge hond. Ze gaan het gordijn weer door op weg naar de toekomst (wat staat voor ‘waar je naar toe gaat, maar nooit aankomt.)’

In de meest directe toekomst speelde zaterdagavond Miracle Fortress. Normaalgesproken een kwartet, maar vanavond alleen Graham Van Pelt. Toch doet hij een poging om minimaal met z’n vieren te klinken. Want deze moderne Nikkelen Nelis heeft een boel knopjesapparaten bij zich om hele koorpartijen op te bouwen, terwijl hij ook nog eens met een berg beats en een Afro-gitaar zijn elektronica-muziek vorm geeft. ‘I can’t keep this up’ zingt deze kleine zelfstandige bij herhaling en in koor. Hij heeft gelijk, vindt ook de zaal die steeds leger stroomt.

Hetzelfde aantal mensen dat in het publiek bij Miracle Fortress stond, staat nu op het podium van de grote zaal. Het tegenovergestelde van een one-man-band. Een eerste telling levert 36 muzikanten op. Tot er ineens achter de koorleden een pianist opduikt en naast de twee vibrafoonspelers ook nog een man op een enorme drum slaat. Natuurlijk er is in eerste instantie de vierkoppige band These New Puritans, een jonge band die electro en indie de wereld in slingert en om hun laatste album Hidden live uit te voeren met een complete kopersectie aan komen zetten (wat een grote trombone heeft die man!), een koor en een aantal percussionisten (die ook prima op meloenen kunnen slaan met hamers). En ze veroveren met hun Steve Reich meets Sisters of Mercy meets Aphix Twin achtige bombast de grote zaal. Vooral de felle drumpartijen zwepen de boel op en terwijl zanger Jack Barnett er depri doorheen zingt, zoeken de koorleden contact met een hogere macht. En dan ineens is het muisstil en vangen twee klarinettisten aan met een fraaie melodie. In Nederland is er maar één festival zo gek om jonge gasten met dit soort grootste plannen naar hier te halen en het publiek wordt beloond met een uur toekomstmuziek voor hun open mind.

Naima El Bezaz schreef een boek over haar buren dat veel los heeft gemaakt. ‘Maar nog niet bij mijn buren, want die hebben het vast nog niet gelezen.’ El Bezaz wordt geïnterviewd door Liddie Austin over Vinexvrouwen en is goed op dreef. Ze schmiert met de interviewster en grapt met het publiek. ‘Ik heb mijn altijd maar borende buren onder een andere naam opgevoerd, maar ze zullen zich wel herkennen. Jammer genoeg weten ze waar ik woon.’ El Bezaz bekijkt het wonen in een Vinex-wijk als volgt: ‘na een periode van eerste verliefdheid, kom je erachter dat het toch geen echte liefde was.’ Ze wilde vooral een komisch boek schrijven, na een boek over haar depressie (ten gevolge van bedreigingen) en vond haar inspiratie dicht bij huis: ‘De waarheid is soms zo erg dat je er wel om moet lachen. Zo zijn mijn huisarts: ‘Ik word gek van al die depressieve vinex-vrouwen.’’

Al tijdens het concert van These New Puritans gonsde door de Schouwburg het gerucht dat de Buchanan-zaal al afgesloten was. Ruim een uur voor aanvang van The National (en dus nog tijdens het optreden van Spoon). Met veel gebaal (want niemand wil de hit van het festival missen), veel gepraat (maar wie is dan die Buchanan, waar iedereen het over heeft?) en veel getwitter (#fail) als gevolg. Al eerder trof het CB-publiek snel groot gegroeide bands aan in ineens kleiner lijkende zalen. Zo kan ik me de deuren van de zaal van Fleet Foxes herinneren. Je kunt je afvragen of de organisatie niet een grotere zaal moet zoeken als ze bands van dit formaat boeken. Maar je kunt het de organisatie moeilijk kwalijk nemen dat ze een vooruitziende blik wat betreft programmeren. Je kunt het ook niet van CB verwachten dat ze grote bands die hier graag willen spelen gaan weigeren. Die vooruitziende blik is juist de kwaliteit van Crossing Border. En door die kwaliteit levert zo’n dichte deur juist een mogelijkheid op om iets makkelijker je keuze te maken uit het verdere aanbod. Want ook in de negen andere zalen stonden interessante tot zeer interessante acts.

In de warme Paradise-zaal was het druk, maar met een beetje dringen kun je toch nog tot rij drie komen. De eerste twee rijen waren duidelijk gereserveerd voor vrouwelijke fans van Nina Kinert. De Zweedse singer-songwriter (werkt ook als achtergrondzangeres bij Ane Brun) speelde met haar band een mix van oude hits (‘Beast’, ‘I shot my man’, ‘Through your eyes’) en songs van haar zojuist verschenen album Red Leader dream. De nieuwe songs waren dusdanig nieuw en goed herkenbaar, want het waren de enige die niet meegezongen werden door de dames van de eerste twee rijen. Dat mocht de pret niet drukken, want ook haar nieuwe songs klinken goed en zitten zo in je hoofd: ‘he put my hand upon his heart & it went boom boom, boom.’ Dat de nieuwe songs zijn gemaakt alsof het nieuwe verhalen uit de Star Wars-saga zijn, hoor ik er niet aan af, maar de Cocteau Twins-achtige sound bevalt mij zeer.

Tekst & foto's: Ricco van Nierop

Lees alle verslagen over Crossing Border 2010:
wo 17/11/10: Music City The Hague
do 18/11/10: Rufus Wainwright
vr 19/11/10: Vrijdag overall
vr 19/11/10: Vrijdag: Ed Harcourt
za 20/11/10: Zaterdag overall
za 20/11/10: Zaterdag: TimberTimbre, Local Natives