Tijdens het muziek- en literatuurfestival Crossing Border maakte de organisatie plaats in hun programmering voor schrijvers die niet kwamen opdagen om een prijs op te halen. Schunnig? Jazeker, maar dat ligt niet zozeer aan de schrijvers in kwestie.
Bij een gemiddelde award-show worden alleen prijzen uitgereikt aan mensen die ook komen opdagen. In de Grote Kerk te Den Haag lijkt het op zaterdag 15 november wel het omgekeerde. De simpele verklaring ligt in het feit dat de genomineerden van de Novib/PEN-awards allen onderdrukt worden in hun land vanwege hun geschrijf. Wel aanwezig op deze Afrikaanse thema-avond schrijver K.Sello Duiker uit Kaapstad die ter introductie een pleidooi houdt voor vrije meningsuiting: ‘Writers are important barometers of life.’
Schrijver Rudolf Geel introduceert de ontvangers van de prijzen (een geldbedrag ter ondersteuning van processen, etc). Ten eerste het duo Saul Paul en Tamba Mbetoka Allieu uit Sierra Leone, die sinds 1996 onderzoek doen naar vrouwenbesnijdenis. Toen ze er in 1999 over begonnen te schrijven, werd Paul’s vrouw gedeeltelijk verbrand, zijn familieleden vermist en werden de schrijvers zelf bedreigt. Zij zijn er niet om de prijs in ontvangst te nemen, maar leven als vluchteling in buurland Guinee. Ontvanger nummer drie is de Chinese dissident / journalist Jiang Qisheng die van 1999 tot mei 2003 gevangen zat op verdenking van het ondermijnen van het politieke systeem. Sinds zijn gevangenschap is hij er lichamelijk slecht aan toe vandaar dat hij niet aanwezig is in de Grote Kerk.
Saâda Omar uit Algerije is prijswinnaar vier (wat klinkt winnaar vreemd als je de biografieën van deze mensen hoort). Hij werkte bij de Algerijnse overheid tot hij in augustus 2002 een boek publiceerde over verduisteringen bij de ambtenarij. Hij werd ontslagen waarna vele processen volgden. Ook hij is niet hier om zijn prijs in ontvangst te nemen. Hij leeft sinds de aardbeving van mei 2003 in een tentenkamp. De enige aanezige ontvanger is de Turkse uitgever Ragip Zarakolu die in zijn dankwoord vertelt over zijn struggle om boeken over onderwerpen als de misstanden in de politiek, minderheden en seks uit te geven. Hij belooft te zullen blijven uitgeven, ondanks dat het door de overheid verbieden van boeken doorgaat. Zijn leus luidt: ‘Publishing comes from the word public.’
De Novib is een algemene ontwikkelingsorganisatie.
PEN is een wereldwijd comité voor schrijvers in gevangenschap.
Bron: Yen-li Kamphorst (Novib), waarvoor dank.