Uitvoerende(n): Richard Youngs
Titel: River through howling sky
Label: Jagjaguwar
Datum bespreking: 25-10-2004
 

Met Jagjaguwar weet je het maar nooit. De iets te vriendelijk doorkabbelende folk van -pak 'm beet- Bevel of Monroe Mustang kan op Jagjaguwar, de gitzwarte tristesse van -pak 'm beet- Simon Joyner kan op Jagjaguwar, de vuige rock van -pak 'm beet- The Union of a Man and a Woman kan op Jagjaguwar, het ongebreidelde experiment van -pak 'm beet- Oneida kan op Jagjaguwar. Meer dan wie dan ook ter wereld moet Richard Youngs zich erg thuis voelen bij Jagjaguwar want onze sympathieke Schot kan zowel zeer experimenteel als lieflijk (lees: zeikerig) folky uit de hoek komen. Youngs is niet direkt labelvast en toen ik in de Jagjaguwar-nieuwsbrief las dat zij een cd van hem gingen uitbrengen, dacht ik: dat kan goed nieuws zijn, dat kan slecht nieuws zijn. Met Jagjaguwar weet je het maar nooit.

River through howling sky zit een beetje tussen de twee uitersten in. Dit keer niet het gepiep en gekraak van verbogen bakplaten zoals op House Music, maar ook geen week gezemel over zijn overleden hond, zoals op Sapphie. (wie noemt zijn hond nu Sapphie). Youngs heeft het dit keer weer eens in de minimalistische hoek gezocht. Tinkelende belletjes, minimaal gitaarspel, subtiele elektronica en Youngs' stem en daar moeten we het dan mee doen - vier uitgesponnen tracks lang. Dat doet denken aan zijn debuutcd Advent, maar het minimalisme op Advent was hypnotisch en bezwerend waar het minimalisme op deze cd radicaler is, meedogenlozer. Er is veel ruimte tussen de verschillende noten, zodat River through howling sky lijkt op een gebouw in aanbouw: het geraamte staat er, maar vooraleer het af is moet er nog veel gebeuren. Maar het gebouw is af en we zullen in het geraamte moeten wonen en trachten het leuk te vinden. De tocht, de regen en de kou zullen we voor lief moeten nemen en we zullen er van moeten gaan houden. Nee, River through howling sky is geen gemakkelijke cd. Toch is het ondanks de tergende traagheid niet echt een experimentele cd. Het abstracte experiment van bijvoorbeeld House music mag niet voor een ieders oren weggelegd zijn, het is wèl duidelijk: het wil vervreemden, het wil surrealistisch zijn, het wil sinister zijn, het wil een beetje pijn doen. Het wil dat je luistert. River through howling sky vraagt niet dwingend om aandacht. Het is geen zuivere 'luistercd'. Maar is tevens net een tikje te bizar om een 'achtergrondcd' te zijn. Zodat je eigenlijk niet echt goed weet wat ermee aan te vangen.

Soms doet deze cd me denken aan wachten op de trein. Wanneer je over het perron gaat ijsberen en gaat mompelen: "Godverdomme, schiet toch in fucksnaam op kuttrein", is het wachten slopend. Maar wanneer je je gaat verdiepen in een boek, merk je dat er teveel is dat je afleidt en net als je je genoeg kunt concentreren op het verhaal komt de trein eraan (zul je altijd zien). Dus het beste is om precies de juiste mate van onbewust-bewustzijn te bereiken en daar zitten te zitten, en te mijmeren, en te dagdromen, en voor je het weet is je trein er en is het wachten afgelopen.

 

Wie zich door deze cd in een onbewust-bewuste slaap laat wiegen drijft en vliedt en zweeft en vliegt onder rivier door jankende lucht regelrecht naar nooitgedachtland waar de zon en de maan juist getrouwd zijn en nu naast elkaar aan de hemel staan te staan, terwijl de bomen met hun wortels naar boven groeien en met hun bladeren naar onder. En Youngs' repeterende gitaartje kabbelt door en is even rustgevend als het klotsen van een bergbeekje. Dan, als het afgelopen is, heeft het eigenlijk veel te kort geduurd.

Erg mooi dus. Maar niet gemakkelijk, of had ik dat al gezegd. Er wordt geen instantsfeer neer gezet die er is zodra de eerste tonen door je speakers klinken. Je moet maar iedere keer maar afwachten of de muziek van Youngs de dans aangaat met je gemoed. Soms heeft je gemoed duidelijk geen zin. Dan verveelt de cd al voor de eerste track halverwege is, en dan zet je 'm af of je gaat afwassen of beter nog, je verlaat je huis. Misnoegd mompelend over 'miskoop' en 'die kloteYoungs ook' loop je van hier naar helemaal ginder, en van helemaal ginder naar weeral een ander ginder, en van dat andere ginder terug naar hier, en als je je huis ingaat heeft de cd inmiddels gedaan met door je speakers te klinken en je zweert dat je 'm nooit meer zult laten spelen. En toch laat je 'm weer spelen, enkele dagen later, en dan lukt het wel en dan is het hemels.

River through howling sky is daarmee niet het tussendoortje dat altijd tussendoor kan. Soms kan deze cd, soms kan deze cd niet. Youngs maakte al cd's die altijd kunnen, en hij maakte cd's die nooit kunnen en dit is bij mijn weten zijn eerste cd die soms wel kan en soms niet kan. Wanneer het een kwestie van cijfers zou zijn, zou je op grond daarvan kunnen concluderen dat River through howling sky niet Youngs' allerbeste en ook niet Youngs' allerslechtste cd is. Maarja, sinds wanneer is muziek een kwestie van cijfers? Dus hou ik het er voorlopig op dat River through howling sky op sommige dagen de beste cd is die je ooit hoorde. Maar op andere dagen is het de allerkloterigste cd die je ooit hoorde. En dus kan er één ding met zekerheid over gezegd wordt: Youngs heeft voor deze cd het juiste label gekozen. Want met Jagjaguwar weet je immers maar nooit.

Tim Donker