Auteur: Matthew Sharpe
Titel: Droomvader
ISBN: Cossee
Uitgeverij: 90 593 60621
Datum bespreking: 22-02-2005
 

Lopend in de boekhandel schiet de tweede regel Tegen Impulsieve Aankopen (TIA2)* door mijn hoofd: ‘Geloof nooit flapteksten’. Flaptekstschrijvers vergelijken het boek altijd met klassiekers en knippen en plakken enkel lovende citaten uit belangrijke recensies. En gelijk hebben ze; de lezer moet gelokt, het product verkocht. Maar het is wel de zoveelste 20 euri besteed aan de zoveelste uiterst originele moderne klassieker die aan alle grote boeken van voorheen doet denken.

‘Vrolijk en melancholiek als de film American Beauty vertelt Sharpe van de kwetsbare band die ouders en kinderen bijeenhoudt, en legt, net als Salingers The Catcher in the Rye vijftig jaar geleden, de vinger op de wonde plek.’

Al direct de eerste flapzin van Matthew Sharpe’s Droomvader is raak. Oké, misschien niet die vreemd geformuleerde plek waar de vinger volgens de flapschrijver gelegd dient te worden. Nee, simpelweg door twee klassiekers te noemen, dreig ik mijn eerder genoemde regel te overtreden. In het genre van de verstoorde Amerikaanse droomfamilie, waarbij de kinderen net loskomen van hun beschermde jeugd en de ouders tijdens de midlifecrisis de weg kwijt raken, zijn deze twee titels de standaards. Het genre komt de laatste jaren, mede dankzij de genoemde film, weer veelvuldig voorbij, zonder aan importantie te verliezen. Als dan ook nog D.B.C. Pierre met goed geformuleerde superlatieven aankomt flappen, ben ik verkocht. Om vervolgens de achterflap met een grote korrel zout de rug toe te keren en het boek te openen.

Hoofdpersoon in Droomvader is Chris Schwarz, een zwartgallige van ironie doordrenkte puber. Zijn vader raakt door een foutje in zijn medicatie al op de eerste bladzijde in coma. Zijn zusje zoekt haar heil in de heer, al is die vriend van Chris ook wel leuk. Om het gezin compleet te maken – wat het natuurlijk niet is – is hun gescheiden moeder, om geheel andere redenen ongelukkig in een andere stad. De coma van vader werkt als katalysator voor de resterende familieleden. Zo maakt Chris in het ziekenhuis veelvuldig ruzie met de dokter van zijn vader, die hij tegelijk ook wel als nieuwe moeder of zelfs als vriendin ziet. Het vormtrucje dat in films veel gebruikt wordt, weet Sharpe verrassend te verbuigen. Ik doel op opmerkelijke scènes, die na afloop enkel gedachtes blijken te zijn geweest van de hoofdpersoon. Sharpe laat Chris zijn uiterst brutale en cynische gedachten spuien tegen zijn omgeving, waarbij ik telkens denk: in een volgende alinea wordt hij vast wakker uit een vergaande fantasie. Maar nee, zijn omgeving reageert wel degelijk op Chris:

 

‘Mijn vader ligt daar in een coma en u volgt hier als een tweederangs nazi de bevelen op. U bent een kutwijf van de allervriendelijkste soort,’ zei Chris.
De vrouw lachte en zei dat hij vijftien minuten eerder naar binnen mocht als hij ging zitten en verder zijn mond hield. Voor Chris was dat een hoogst onbevredigende uitkomst. De vrouw kon zelf niet het respect opbrengen om zich door zijn onbeschofte opmerking beledigd te voelen.

Zus Cathy op haar beurt is de goedheid zelve, maar krijgt steeds meer moeite haar rechte pad richting God te voltooien. Want wat moet ze met een etterig broertje, een comateuze vader en een promiscue moeder? En hoe verenigt ze, als joods meisje, haar lustgevoelens voor de donkere Frank met haar nieuwverworven katholieke leer?

Zelfs met hilarische scènes, die ver over the top gaan, blijft Droomvader geloofwaardig. Door de combinatie van ernst en humor lees ik door en word ik geraakt. De flaptekstschrijver heeft ditmaal gelijk. Droomvader heeft ingrediënten van American Beauty. Door de korte scènes leest het boek sowieso als een film. Daarnaast is de mix van humor, ernst, ironie, cynisme en zwartgalligheid goed vergelijkbaar met de film over Lester Burnham. Ook hebben de geciteerde recensenten gelijk. Droomvader is ‘een ontroerend portret’ en ‘duizelingwekkend goed’. Waar moet dat heen, als we voortaan flaptekstschrijvers moeten geloven?

Ricco van Nierop

- Matthew Sharpe wordt donderdag 3 maart in Kooyker, Leiden geïnterviewd door Alfred Schaffer. De dag erna geeft de schrijver een lezing in de Drukkery in Middelburg.

* Regel één Tegen Impulsieve Aankopen (TIA1) werd verzonnen door bluesman Willie Dixon en gezongen door Bo Diddley: ‘You can’t judge a book by it’s cover.’