Uitvoerende(n): o.a. Maria de Fé, Jorge Fernando, Christina Branco
Titel: A tribute to Amália Rodrigues
Label: World Connection
Datum bespreking: 08-11-2004
 

Toen de fadista der fadista’s Amália Rodrigues in 1999 op negenenzeventig jarige leeftijd overleed beleefde de wereld een ware fado-revival. In Portugal was dat allang niet meer nodig: daar was de volksmuziek die de Portugese diva beoefende toen al eeuwen doordrongen in de samenleving. In het gewone leven op straat, in de kroeg en in de restaurants. Wie aan fado denkt, denkt dan ook aan de Portugese folklore van de gewone man. Aan de smerige ‘barrios’ van de armen, het harde havenleven en de geur van geroosterde vis. En aan Amália Rodrigues, die deze volksziel sinds 1945 in ruim vijftig albums blootlegde voor een breed internationaal publiek en daarbij de vernieuwing niet schuwde.

Het duurde even voordat de juiste ode aan de koningin van de fado gereed was. Toch werd ondertussen onder leiding van fadisto en oud-begeleider van Rodrigues, Jorge Fernando, gewerkt aan ‘A Tribute to Amália Rodrigues’ (2004). Deze ode bevat zeventien verschillende fado’s van Rodrigues, waarin zowel oude als nieuwe invloeden te horen zijn. Geheel in de traditie van de grote Rodrigues zelf werd daarbij gewerkt met zowel de traditionele fado als met invloeden uit jazz, de wals, Afro-Cubaanse en Argentijnse muziekstijlen.

Hoe kan het ook anders: de melancholie en eenvoudige droefheid vieren hoogtij in A tribute to… Hoewel fado in de praktijk van de gemiddelde Portugese kroeg soms ook uitermate uitdagend, fel en zelfs erotisch kan zijn, is in de selectie van Fernando gekozen voor een verfijnde en enigszins gematigde benadering. Daar is op het eerste gezicht niet veel op aan te merken: zo zingt Christina Branco prachtig ingetogen Tive um Coraçao Perdi-o en ook V Imperio veroorzaakt een diepe zucht met Amor de Fel, Amor de Fel waarin cello, viool en drums zijn te horen.
 

Maar na een aantal nummers ontstaat door de selectie van de liederen ook bij deze CD het ‘fado-effect’: alle heimwee, lotsbestemming en nostalgie worden iets teveel van het goede. Als de pas 21-jarige fado-belofte Joana Amendoeira uiteindelijk het wonderschone Trago Fado nos Sentidos inzet is de vermoeidheid dan ook al hopeloos ingetreden. Want helaas: alle goede bedoelingen ten spijt wordt A Tribute to Amália Rodrigues halverwege toch achtergrondmuziek. Prachtige, melancholieke en o zo verantwoorde achtergrondmuziek, dat wel. Maar toch niet meer dan dat.

Misschien ligt het aan het genre en is het thuis op de Hollandse bank naar een fado-CD luisteren net zoiets als een diepzinnige inhoudsanalyse maken van de teksten van André Hazes, stilzitten op een salsafeest of nuchter blijven tijdens carnaval: dat is de bedoeling er niet van. Dit soort muziekstijlen zijn uiteindelijk het mooist als ze binnen de context blijven van de volkse oorsprong. Als ze daar uit worden gehaald gaat ook een belangrijk deel van de ‘saudade’, de ziel verloren. Hoe gedegen, professioneel en liefdevol A tribute to… ook in elkaar is gezet; wat mist is de rook van de café’s, het publiek dat meeklapt, de schorre, overslaande stemmen van de door emotie overmande fadista’s en de sfeer van de straten van Lissabon. Een melancholiek besluit, zeker. Maar die gemoedstoestand is sowieso onvermijdelijk na ruim een uur fadomuziek.

Liesbeth Smit

Verder lezen in relevante recensies op de Recensent:

- Tété Alhinho - Voz