|
|
|
|
Kun je echt praten door middel van een viool? Deze vraag
bekroop mij bij het aanhoren van de uitvoering van Antonio Vivaldi’s beroemde
kwartet ‘de Vier Jaargetijden’, een cyclus van vier concerten van
(barok)orkest, die in 1725 bij de beroemde Amsterdamse muziekuitgever Estienne
Roger – Vivaldi’s vaste muziekuitgever trouwens – voor het eerst in druk
verscheen.
Violiste Janine
Jansen op viool-solo, met een heel ensemble achter haar, práát in een
nieuwe CDvertolking van Vivaldi’s kwartet. Zij ‘vertelt’ in dit meerdelige
verhaal-zonder-woorden van opkomst (lente), bloei (zomer), afbraak (herfst) en
vergaan (winter), niet alleen van de natuur, maar ook – symbolisch – van het
drama van het menselijke leven. Natuurlijk in de taal van een vroeg-18de
eeuwse Italiaan, dus zwaar op de hand is dat nooit. Het is dan ook een heel
andere wereld die Vivaldi met zijn Vier Jaargetuiden schept dan bijvoorbeeld
Serge Rachmaninof’s dat deed met zijn vierdelige symfonische cantate De Klokken
dat dezelfde trits verschijnen-blinken-verzinken
tot onderwerp heeft.
 Praten-met-klank én daarmee overtuigen, is sowieso een
handelskenmerk van deze jonge kunstenares dat inmiddels honderdduizenden
muziekliefhebbers overal ter wereld – de muziekkritiek voorop – op zijn zachtst
gezegd is opgevallen. Janine Jansen komt voort uit een zeer muzikaal gezin.
Moeder is zangeres, vader is organist van de Domkerk in Utrecht, de ene broer
is klavecinist, de andere broer cellist. En de eigen levenspartner is tevens
vakbroeder die in hetzelfde internationale vaarwater als waarin zijzelf zwemt,
de vioolvirtuoos Julian Rachlin. Muziek is blijkbaar van meet af aan de meest
natuurlijke bloedbaan in het leven van Janine Jansen. En dat is te horen.
|
|
 Janine Jansen weet door middel van het meest natuurlijke
vioolspel van de wereld, de suggestie te wekken dat zij echt een verhaal
afsteekt. Zoiets als super-vioolvirtuozen als wijlen Fritz Kreisler en Jasja
Heifeitz dat op hun heel eigen maar onmiddellijke herkenbare manier deden. En
dat zij, naar gelang de aard van het muziekstuk in kwestie, dat echt ook meent.
Nu eens is het ontroerend, dan weer opgewonden. Hier verheven, daar leuk.
Hierdoor maakt Jansen dat het mysterie van de kunstvorm muziek – in wezen een
van de meest abstracte aller kunsten, naast de in wezen even ‘betekenisloze’
kunstvorm dans – eigenlijk alleen maar groter. Muziek, klassiek, jazz, pop dat
maakt niet uit, weet meer dan welke andere kunstvorm tot de diepste
gevoelslagen van een mens door te dringen en die aan te raken. En als een
beoefenaar ervan over kwaliteiten beschikt waardoor er zich zowaar ‘betekenis’
aandient, geduid kan gaan worden wat er zonder woorden zuiver-instrumenteel
‘vertelt’ wordt, dan ontstaan er grandioze momenten voor een mens.
Janine Jansen doet dat, dit keer met Antonio Vivaldi’s
schitterende Vier Jaargetijden.
Rob van der Hilst
|
|
|
|
|
