Titel: Ik hou van mij - Ischa Meijer 1943-1995
Regisseur: Kees de Groot van Embden
Omroep: VPRO
Datum bespreking: 08-02-2005
 

Op maandag 14 februari zendt de VPRO in Het uur van de wolf de documentaire Ik hou van mij uit, over het leven van Ischa Meijer. 14 februari is het exact tien jaar geleden dat Meijer onverwacht overleed. De documentaire biedt inzicht in zijn privé-leven door middel van gesprekken met zijn zus, broer en enkele exen, waaronder Jennie Arean en Connie Palmen. De interviewer, columnist (Dikke Man), theatermaker, toneelcriticus, etc wordt teruggebracht tot een gefrustreerde streber, die pas volwassen werd op zijn vijftigste.

Een documentairemaker heeft het moeilijk met een onderwerp als dit. Ischa Meijer was een begenadigd interviewer voor krant, radio en tv. Hij schreef columns, toneelkritieken, boeken, songteksten en theaterprogramma’s. Daarnaast was hij de eerste die een dagelijkse late-night talkshow op tv bracht en wilde hij ook nog wel eens een Frans chanson ten gehore brengen. Thuiskomen van al die werkzaamheden zat er niet echt in, sinds hij op zijn 16e het huis uit werd geschopt. Thuis voelen kwam pas weer toen hij Connie Palmen ontmoette in 1991. Kees de Groot van Embden heeft zich in zijn docu gefocust op Ischa’s leven, waardoor zijn werk zo goed als buiten beschouwing blijft.

In de documentaire wisselen pratende hoofden en sfeerbeelden elkaar af. Chronologisch komen de verhalen voorbij, beginnend bij zijn ouders en Ischa’s eerste jaren in kamp Bergen-Belsen. Zijn zus praat over hun slechte vader en slechte moeder en hoe Ischa onder invloed van zijn door de oorlog getraumatiseerde ouders onberekenbaar werd. Een nieuw gekregen autootje sloopte Ischa en liet het grijnzend aan zijn vader zien. Alles moest kapot. Als vader maagklachten krijgt van de tweestrijd met zijn zoon, wordt Ischa het huis uitgezet. Een gefrustreerde jeugd die resulteert in jarenlange psychoanalyse in combinatie met valiumgebruik, in een afkeer voor naakte vrouwenlichamen, in een gefrustreerde houding t.o.v. seks, in de afrekening getiteld Brieven aan mijn moeder, in angstdromen van dichtslaande treindeuren, in het dertig jaar niet zien van zijn ouders, in destructief gedrag en in nog veel meer. Zijn familie, maar vooral ook zijn verschillende vriendinnen vullen deze perfecte psychoanalytische casestudy in met hun verhalen over de man die zowel zeer grappig als destructief was.

Pas als in 1993 zijn ouders sterven, hij een radio- en tv-show heeft en eindelijk de perfecte schrijfvorm (De Dikke Man-columns in Parool) heeft gevonden, wordt hij volwassen. Zoals zijn toenmalige partner Connie Palmen het verwoordt: ‘De sneakers en jeans gingen uit, hij ging pakken dragen. En thuis was het ineens truttig burgerlijk met pyjama’s en dergelijke. En hij leerde niet te liegen over zijn andere vrouwen.’
Nog geen week na de afhandeling van de erfenis van zijn ouders, overlijdt Meijer op zijn 52ste verjaardag. De dag dat zijn nieuwe radioshow vanuit een nieuwe locatie zou beginnen.

 

Kees de Groot van Embden laat een stuk of vijf vriendinnen uitgebreid aan het woord. Op den duur is het plaatje wel rond en zou de maker meer vanuit een andere kant de hoofdpersoon mogen belichten. Had Meijer geen vrienden, collega’s of medewerkers die iets zinnig kunnen toevoegen aan het beeld dat geschapen wordt? De Groot van Embden kiest voor het leven en niet het werk. En over zijn privé-leven geeft de documentaire zeker veel inzicht. Maar als Ischa Meijer dan in korte fragmenten uit interviews (met en van hem) voorbijkomt, snak ik naar meer. Laat fragmenten horen en zien en probeer met behulp van collega-interviewers of oud-redacteuren uit te vinden hoe hij als interviewer was, hoe hij zijn werk deed. Dat wil ik zien. En gebruik vervolgens deze documentaire als mooie bron, om de eigenzinnige interviewer psychoanalytisch mee te verklaren. Wat doen trouwens die vele sfeerbeelden van bossen in de documentaire? Had Izzy-boy wat met natuur?

Tussen de broer en de vele vrouwen in zitten interviewfragmenten die een journalistiekstudente opnam met Meijer. Net als bij elke vrouwelijke promovendus in zijn radioshow, kat hij de studente af wanneer zij maar een beetje pit begint te tonen. De fragmenten laten zien hoe hij was, zonder het uit te leggen. Show, not tell.
Prachtig, meer van dat.
Maar misschien ben ik wel te veeleisend. De documentairemaker heeft tenslotte maar 80 minuten de tijd om zijn verhaal rond te breien. Ik wacht geduldig het boek af, dat Gijs Groenteman in voorbereiding heeft. Tot die tijd nog maar eens luisteren wat Ischa Meijer VPRO-aankondiger Cor Galis in de mond legde:

He, ouwe makker – sta daar niet zo stom te kijken, en zing, verdomme, zing, zing, zing!

Ricco van Nierop