Aflevering 1: Indruk.Uitdruk.Opdruk.Afdruk

Iets wat grote indruk op je gemaakt heeft, zeggen ze. Waarom denk ik bij zo'n vraag eigenlijk meteen aan literatuur, muziek, film, kunst?

Toen ik nog studeerde vroeg een docente de klas ooit eens naar Het Boek Dat Je Leven Veranderd Heeft. Want je kent dat wel, zei ze, Zo'n Boek Dat Je Leven Veranderd Heeft. De klas knikte. Want de klas kende dat wel, Zo'n Boek Dat Je Leven Veranderd Heeft. Ik knikte niet, want ik kende het niet. Allicht ligt dat aan mij. Ik ken ook geen Allerbeste Vriend, geen Mooiste Dag Van M'n Leven en ook geen Drie Platen Die Ik Mee Zou Nemen Naar Een Onbewoond Eiland. Ik ken wel boeken die ik met heel veel plezier heb gelezen en boeken die mijn visie op literatuur gevormd of aangescherpt hebben en, vooruit, ook boeken die Grote Indruk op me gemaakt hebben. Boeken als Op het veld van eer van Benjamin Péret; Het ergste van alles van Ray Loriga; Wapenbroeders van Louis Paul Boon; Drift van Louis Calaferte; Zodat er niks meer van klopt van Cyriel van Rossum; het zesde zintuig van Konrad Bayer; Eden Eden Eden van Pierre Guyotat; Spiegelingen van Mark Insingel; Huwelijksleven van David Vogel; Kosmos van Witold Gombrowicz; Ontbijt in het vilbeluik van J.M.H. Berckmans (het boek met de allermooiste beginzin allertijden: "In den beginne was de oerknal van Videozap." De tweede zin is eigenlijk nog mooier: "Prot zei z'n gat en z'n gat sprak Deutschland."); Samuel o Samuel van Ivo Michiels; Xpertise of De experts en het rode lampje van Sybren Polet; Het boek ik van Bert Schierbeek; Ik zat op het dak van Daniil Charms; Het laatste oordeel van Viktor Jerofejev; ontbinding van Lidy van Marissing; Kaleidiafragmenten van Jaqc Firmin Vogelaar; Baltazar Krull's hart zingt maneschijn van Kurt Köhler. Het zijn prachtboeken. Allemaal. Stuk voor stuk. Over al deze boeken en over al die boeken die nog komen gaan, zou dit stuk kunnen gaan. Maar dan zou ik echter onrecht doen aan poëziebundels als Taalfiguren 1 & 2 van Sybren Polet; De deur van Bert Schierbeek; In elkanders armen van Mark Insingel; Een leeuwerik boven een weiland van K. Schippers of aan non-fictie als Zijn en tijd van Martin Heidegger; Filosofische kruimels van Søren Kierkegaard; De erfenis van de utopie van Hans Achterhuis; Het kromme hout waaruit de mens gemaakt is van Isaiah Berlin; Inleiding tot de verwondering van Cornelis Verhoeven. Het meeste onrecht zou ik echter doen aan cd's als The week never starts round here van Arab Strap; The queen of guess van Vibracathedral Orchestra; They came from the stars (I saw them) van They Came From The Stars (I Saw Them); Labradford van Labradford; Homesickness van You Fantastic!; Gluut! van Krang; Hot rats van Frank Zappa; There's no-one what will take care of you van The Palace Brothers; Forgotten foundation van Smog; Nach der verlorener zeit van Tocotronic; House music van Richard Youngs; Lorrach/Paris van Albert Ayler; Aluminum tunes van Stereolab; Let me explain something to you about art van Kramer; Ritual Nova van Boris Kovac; Collapsing Orchestra van Ninnuan and the Brutum Fulmen; Two gentlemen in Verona van Fred Frith en Chris Cutler; Eye to ear van Fred Frith; Un peu de l'ame des bandits van Aksak Maboul; Sex van The Necks; Tigermilk van Belle and Sebastian; Rite now van Julian Cope; Mount eerie van The Microphones; The moon boys van Iran; The wrong cage van Jennifer Gentle en Kawabata Makoto; Butch van The Geraldine Fibbers; Tribute to a bus van 18th Dye; XI van Climate Control; The first Tindersticks album van Tindersticks; April March and Los Cincos van April March and Los Cincos; Each one teach one van Oneida; +/- van Ryoji Ikeda; Sticks and stones may break my bones but names will never hurt me van The No-Neck Blues Band; The black light district van Coil; The cycle of days and seasons van Hood; Earnest Powers + van Windsor for the Derby; Fly Pan Am van Fly Pan Am. Over al die cd's en alle cd's die nog komen gaan, zou dit stuk ook kunnen gaan. Net zo goed.

Maar dan nog zou het knagen. Ik denk aan Daniël Robberechts. Hem werd ooit gevraagd zijn favoriete kunstwerk te beschrijven. Robberechts met de handen in het haar. Misschien had hij - net als ik - moeite om een Definitief Favoriet Kunstwerk aan te wijzen; het allerfavorietste aller favoriete kunstwerken. Maar vooral vond hij het zo elitair, zo Heren-Van-De-Goede-Smaak om niet alleen een Favoriet Kunstwerk te hebben, maar er ook over te essayeren. Uiteindelijk beschreef hij een straat. Een doodgewone straat.

Iets dat Grote Indruk op me gemaakt heeft, zeggen ze. Waarom zou dit stuk niet kunnen gaan over een doodgewone straat? Of anders de straat waar het meisje woonde voor wie ik een boon had toen ik in de derde klas van de lagere school zat. Of over dat meisje zelf, of over haar hand die ik vasthield als ik met haar door die straat naar haar huis liep (ze woonde helemaal achter in die straat. Haar vader had een Volkswagen bus en een pijp. En als ik me niet vergis nog een fucking snor ook). Maar het zou ook kunnen gaan over de eerste warme dag in het jaar en niets te doen dan zomaar wat zitten te zitten op een muurtje, of op een terrasje met een Coronaatje voor je op tafel. Met een hele echte limoen in de hals. Een godvergeten klotelimoen dan nog. Het zou kunnen gaan over ochtend, nog niet wakker, je realiseren dat je een vrije dag hebt en je nog eens omdraaien en weer in slaap vallen. Over zomaar een dag als alle anderen die je toch, om welke reden dan ook, altijd onthouden hebt. Over de mooiste droom die ik ooit had. De kut van mijn eerste vriendin. Het lekkerste kopje koffie dat ik ooit dronk. Het verfrissendste biertje. De mooiste regenbui ooit. Mijn fijnste trui (ik heb 'm nu aan). De beste aflevering van Hill street Blues. De beste whisky, de vervelendste pijn, het mooiste gesprek, de ergste nachtmerrie, het mooiste zwijgen. Over grond, koffie-, bier-, whisky- en spermavlekken in het tapijt en haar naakte lichaam op bed. Of datzelfde naakte lichaam in het eerste ochtendlicht als je zit en haar slapende zelf bekijkt. Als het maar iets is dat Grote Indruk op me gemaakt heeft.

Is het mogelijk het ultieme klassement samen te stellen van Grote Indrukken? De top tien te schrijven van de Allergrootste Indrukken Allertijden, met een onbetwiste nummer één: datgene dat van alles dat ooit Grote Indruk op je gemaakt heeft toch het Allermeeste Indruk heeft gemaakt? Kun je van twee Grote Indrukken zeggen welke van de twee de grootste Grote Indruk is? Verschilt de Grote Indruk van een cd van die van een boek? En de Grote Indruk van een gebeurtenis, is die dan weer anders? En is een boek lezen dan geen gebeurtenis, is naar een cd luisteren geen gebeurtenis? Is een Grote Indruk per se een indruk de je je hele leven bijblijft? Is een Grote Indruk die je na enige tijd weer vergeet bij nader inzien toch geen Grote Indruk of in elk geval een minder grote Grote Indruk dan de Grote Indruk die tot aan het graf in je kop blijft zitten? Zitten Grote Indrukken eigenlijk wel in je kop? Zitten ze niet in gansch je lijf? Zijn soms Grote Indrukken niet veel mooier als ze na een tijdje vervliegen, zoals een prachtig liedje waarvan je de titel en de uitvoerenden vergeten bent (zodat het later nooit meer na te gaan is of het wel een prachtig liedje was)? Zijn Grote Indrukken die je je hele leven van A tot Z zult kunnen beschrijven aan de andere kant niet wat al te concreet, wat al te prozaïsch? Zodat op het laatst alleen nog maar het verhaal rest over die geweldige cd, dat grootse boek, die onvergetelijke gebeurtenis, en niet meer die geweldige cd, dat grootse boek en die onvergetelijke gebeurtenis zelf? Laat soms de herinnering aan iets niet diepere voren in je brein achter dan de oorspronkelijke gebeurtenis? Zet je soms dan niet een cd direct na eerste beluistering in de kast omdat je er niks aan vond terwijl je, als je 'm na maanden of zelfs jaren weer eens uit je kast haalt en in je speler stopt, je haast kunt janken om zoveel schoonheid? Is soms niet het alleronbetekenendste oneindig groot in al zijn pracht? Als het juiste licht er maar opvalt, als je je goede lenzen maar in hebt?

We kunnen nooit iets definitiefs schrijven over de Grote Indrukken in ons leven. Ze borrelen, pruttelen en schiften in ons hoofd. Ze worden uiteindelijk altijd anders dan wat ze oorspronkelijk waren. Zo kan er ook geen Boek zijn Dat Ons Leven Veranderd Heeft. Er zijn steeds weer nieuwe boeken in een steeds weer anders leven. Al die boeken en al die cd's en al die gebeurtenissen samen hebben ons leven veranderd. Of juister: ze maken ons leven. Of, zelfs nog juister: ze zijn wat ons leven is. En daarover kunnen we, moeten we, zullen we steeds weer schrijven. Over steeds weer andere Grote Indrukken, over steeds weer andere Boeken Die Ons Leven Veranderd Hebben. Over dat steeds weer andere leven. Daarover kunnen we, daarover zullen we, daarover moeten we. Schrijven. Tegen de klippen op. Tot aan het graf en daar dwars doorheen. Tot aan de dood. En daarna beginnen we gewoon weer opnieuw te schrijven.