Voor het tweede jaar is Film by the Sea ook in Scheveningen aanwezig. Voor het tweede jaar zijn er veel interessante films en weinig bezoekers. Alhoewel dat bezoekersaantal procentueel flink steeg ten opzichte van 2003. Ondanks de brede programmering, blijft dit festival te apart om te kunnen passen binnen het platte Scheveningse vertier. De Mac, het casino, de pier, de commerciële strandtenten, de kale boulevard. Ziet u daar een Milos Forman-retrospectief tussen?

Niets te klagen over lege zalen bij de openingsfilm Cool, tevens de galapremière van deze Van Gogh-film. Katja S. en Gerrit Z. in gala, terwijl ondergetekende net zo underdressed is als Theo van G. De echte sterren van de film, enkele jongeren van de Glen Mills-school, zijn niet in schooltenue (een jack dat is te verdienen bij goed gedrag), maar in strakke pakken. Volgens de film het tenue om een bank te overvallen. Na de vele bijzinnen, - tussenzinnen en onzinnen - van voorzitster Hedy d’Ancona houden enkele geldschieters nog een verplicht woordje, waarna eindelijk het scherm alle aandacht op zich vestigt.

Cool Cool is een sterke film, waarin Van Gogh en schrijver Theodor Holman enkele verhalen vertellen. Een verhaal over gangs die overvallen plannen en plegen. Een liefdesverhaal waarin Katja Schuurman de spil is tussen gangbaas Johnny de Mol en gangmember Fouad Mourigh (deze voormalige Glen Mills-leerling is een ware ontdekking). En tot slot een verhaal over jonge misdadigers die heropgevoed worden op de Glen Mills school. De verhalen zijn op zichzelf voorspelbaar, maar slim door elkaar verweven en zitten vol humoristische dialogen. De raps van enkele acteurs leveren de meest speelse scènes op en doen sterk aan 8 mile (Eminem) denken. De raps geven relativerend commentaar op de situatie, maar klinken daarnaast ook gewoon goed. Cool vult met gemak 8 Pathézalen tijdens de première en is dat meer dan waard.

Middagrust

De middagen in Scheveningen zijn uitgestorven. In mijn eentje bekijk ik het Poolse familiedrama Changes en de Deense Dogmafilm (bestaat dat nog?) Aftermath. Niet meer alleen zit ik bij The Motorcycle diaries naar de dagboeken van Ché Gueverra. Zeer terecht eindigt de film hoog in de waarderingsbarometer van de bezoekers. De film toont op een geromantiseerde documentaire wijze de tocht van twee jonge medici door Zuid-Amerika. Doordat de focus ligt op hun ontdekkingstocht, blijft de communistische revolutie ver weg en vergeet je als kijker dat het om de latere rebellenleider gaat. Minder tevreden lijkt het oudere echtpaar dat naar Godsend kijkt. Te eng en teveel onzin, is het oordeel. Terwijl mijn bezwaar juist is dat de thriller over een gekloond kind te voorspelbaar is, met al die bijlen, donkere gebouwen, overleden geesten en kinderen in schijnbaar onschuldige rollen. Zelfs Robert de Niro kan Godsend niet redden. Al heel wat meer geïnteresseerden komen af op de literatuurverfilming Bloom, maar of dat terecht is?

Bloom De Ierse regisseur Sean Walsh durfde het aan Ulysses van James Joyce te verfilmen, maar het levert een wangedrocht op. Net zo gedrochtig als het boek, zou ik willen zeggen, wat natuurlijk literair-historisch zijn waarde heeft en qua experimenteerdrift niet snel overtroffen is. Onverfilmbaar was mijn oordeel, toen ik het na tien pogingen eindelijk uitlas. Onverfilmbaar blijft mijn oordeel na het zien van de film. De wandelingetjes van Bloom door Dublin zijn mooi en de schijtsessies zijn droogkloterig, de begin- en slotmonologen van Molly Bloom zijn verleidelijk. Maar er is te weinig verhaal om te boeien en te weinig experimenteerdrift is overgebracht van het boek naar de film. Bloom, niet meer doen.

Sprookjes en Romantiek

Eenmaal verliefd, ben je blind voor je omgeving. Vandaar dat Scheveningen als mislukte badplaats altijd nog veel verliefde stelletjes trekt. Aan het aantal te zien, zijn ze niet blind voor de betere romantische film. Op het programma enkele sprookjes van behoorlijk niveau. Dankzij de foute pruik van Colin Farrell en de te snelle opeenvolging van gebeurtenissen is A Home at the end of the world nog niet de ideale romantische film. Of zou deze Michael ‘The hours’ Cunningham boekverfilming toch net over 1 persoon teveel gaan voor de bezoekers. Meer gezoen in de zaal bij de combi-comeback-films Before sunrise (1995) en Before sunset (2004), van Richard Linklater met Julie Delpy en Ethan Hawke. Bij elkaar drie uur frisse intelligente dialogen tussen twee verliefden in Wenen en negen jaar later in Parijs. Als dat zo lang interessant blijft moeten de teksten, de acteurs en de regie wel van zeer hoog niveau zijn. Minder sterk, maar niet minder verliefd is de Nick Cassavetes film The Notebook, speciaal voor de verliefde stelletjes van boven de 50. Wat voorspelbaar en soms wel erg ideaal, maar als je in sprookjes gelooft en wilt zwijmelen, dan is het geen slechte keus.

The Terminal Spielberg heeft zich allang bewezen als sprookjesverteller en Tom Hanks als ideale hoofdrolspeler. Maar ze kunnen het niet laten. The Terminal schijnt gebaseerd op feiten; een man strandt op vliegveld en kan dankzij visumproblemen het land (Frankrijk) niet in of uit, waardoor hij jaren al lezend en schrijvend doorbrengt in de vertrekhal. In de Spielberg-versie zit Viktor Navorski vast op een New Yorks vliegveld, duurt het geen jaren en maakt de man veel meer mee dan wat schrijven en lezen. Ach, het is een sprookje, dus vergeet de feiten en geniet. Want dat is de enige boodschap die Spielberg heeft. Of zou hij de strenge douaneregels willen relativeren? Want Navorski kan zo vluchten, maar is er te netjes, naïef en goedaardig voor. Die brave inborst levert wel de leukste momenten op; Navorksi wint de harten van diverse werknemers van de hal, van het publiek in de zaal en van stewardess Catherina Zeta-Jones. Nee, Spielberg wil helemaal niets aan de kaak stellen. Zijn film is enkel bedoelt als sprookje, je gelooft erin tot de aftiteling verschijnt.

Humor

Volgens de dagkrant van het festival, wordt er heel wat afgelachen tijdens de talkshows op de hoofdlocatie in Vlissingen. In Scheveningen is het behelpen, de geplande praatjes van Rene Mioch met filmmakers op de pier worden afgelast of verplaatst naar de bioscoop zelf. Toch wil ook daar de sfeer niet echt op gang komen. Dan maar weer de zaal in. Waar genoeg sterke humor te vinden is. Saved! is een vermakelijke highschoolfilm met Macauley Culkin. De highschool is zo christelijk dat er maar iets hoeft mis te gaan, voor er humor ontstaat. Een jongen bekent homo te zijn, zijn vriendin denkt opdracht van Jezus te krijgen om hem te redden. Met als gevolg dat zij zwanger raakt en van haar geloof valt, als blijkt dat hij nog steeds homo is. Maar het gaat goed op de ont-homoniseringskliniek, zijn kamergenoot zit er namelijk voor hetzelfde. Minder voor de hand liggende humor in de zwarte Ierse komedie Intermission met wederom Colin Farrell. De film zwalkt teveel tussen serieus drama en zwartgalligheid heen en weer, maar kent zijn goede momenten. Misschien wat vroeg in het jaar, maar Bad Santa is de geinigste en grofste kerstfilm in jaren. Billy Bob Thornton is een zuipende, kotsende, scheldende, (noem het maar op) kerstman die met een lilliputter samenspant om winkels te overvallen. Absoluut NIET met het hele gezin naar toe in de kerstvakantie. Wat ook geldt voor de nicotine en cafeïne-film van Jim Jarmusch. Coffee & cigarettes is namelijk voor de liefhebber van Jarmusch, want kent geen verhaal en wel minstens 20 hoofdrolspelers. In tien korte filmpjes zien we telkens een dialoog onder het genot van koffie en sigaretten. Soms vaag, soms poëtisch, maar meestal zeer komisch. Ondertussen is het al over elfen en dus hoog tijd voor de meest zwarte komedie van het festival:

11:14 De opvallendste film van dit festival, gaat vooralsnog niet draaien in Nederland. Maar met enig zoekwerk is de toekomstige cultfilm 11:14 vast snel in de videotheek te krijgen. 11:14 is van de jonge regisseur Greg Marcks en kent enkele jonge spelers zoals Colin Hanks (ja, de zoon van), maar ook wat vergeten sterren, zoals Hilary Swank en Patrick Swayze. Deze zwarte comedy draait om een aanrijding om 11 uur 14. Het verhaal wordt om beurten vanuit een ander perspectief en chronologisch terug in de tijd verteld, waardoor telkens een totaal ander verhaal ontstaat. Als het bij de eerste versie nog om een ongeluk gaat, weet je bij perspectief twee al dat het zelfmoord was, tot je bij de derde verteller komt die persoonlijk het lijk voor de auto werpt. Enzovoort. Welke verhalen hier weer achter zitten zijn te belachelijk voor woorden, maar alles grijpt in elkaar. Wie niet tegen afgehakte penissen kan, seks op begraafplaatsen en lijken die maar niet willen passen in de achterbak moet vooral 11:14 mijden. Voor de rest: ren je zelf een weg naar de videotheek, kijk goed eerst rechts en vervolgens links bij oversteken, om alvorens terug te rennen naar de bank voor wat serieus cultwerk.

Vrijdagavond is het druk in de bioscoop, niet alleen bij de uitreiking van een award aan regisseur Milos Forman. Ook bij de andere zalen, lijkt het haast een gewone vrijdagavond in Pathé. Zo gewoon dat de zalen leegstromen en ieder zijn weg zoekt naar huis. Het slotfeestje in het Van der Valk op de Pier is daardoor uitgestorven, maar dankzij een duf bigbandje ook totaal niet de moeite waard. Nee, het Scheveningse festival moet het alleen van de films hebben. Qua programmering valt er niets te klagen over Film by the sea. Variatie genoeg met veel commerciële films en veel kleine films, veel drama en veel humor. Daarnaast zijn de themareeksen ook de moeite waard om te volgen. Voor de geïnteresseerden in Milos Forman draaide niet alleen zijn Amerikaanse films (Hair, Cuckoo’s nest, Man on the moon, etc.) maar ook zijn Tsjechische films uit de jaren 60. Daarnaast is er veel aandacht voor verfilmde literatuur en voor de nieuwe lidstaten van de EU. Zo wordt woensdagavond het thema Grenzeloos kijken uitgelicht met tien intrigerende filmpjes gemaakt door Nederlandse filmers met materiaal dat ze in de betreffende landen gevonden hebben. Dankzij het Tsjechische filmpje over bier en de betreffende ambassadeur (die wat biertjes bij zich had) wordt het na afloop zowaar gezellig.

Omdat ze in Den Haag nog wat cultureel geld over hebben na het verdwijnen van North Sea Jazz, hoeft Film by the sea nog niet te verdwijnen. Maar enkele kilometers verder van het strand, laten we zeggen in de binnenstad, tussen filmhuis en Pathe Buitenhof moet toch lukken. Als daar nog te weinig bezoekers sfeer komen brengen, mag Film by the sea het in Zandvoort gaan proberen.

Ricco van Nierop