Titel: Afblijven!
Auteur: Carry Slee
ISBN: 9026991371
Uitgeverij: Prometheus
Datum bespreking: 04-07-2004
 

Tieners. Het blijft verwarrende materie.
Ook in de jaren tachtig van de vorige eeuw was het tienerschap een complete jungle. De bom kon ieder moment vallen. Je getoupeerde haar leidde een eigen leven en bijna alle schoolfeesten waren een traumatische ervaring. Tiener zijn: dat was zoeken, nooit vinden en altijd maar weer met de moed der onbeholpenen jezelf een houding proberen te geven terwijl je er ondertussen uitzag als het plaatje van de Clearasil-reclame. Als in: dat plaatje van vóór de behandeling.
Maar alles kan altijd erger. Veel erger. Om daar achter te komen hoef je alleen maar een boek van Carry Slee te lezen. Om daarna de hemel te danken dat je nooit meer puber hoeft te zijn.

Laat het duidelijk zijn: de schrijfcarrière van Carry Slee is een geweldig succes. Sinds 1989 heeft zij vijftig boeken geschreven en daar verkoopt ze najaar 2004 het drie miljoenste exemplaar van. Carry Slee won negen keer de Kinderjury, vier keer de Jonge Jury, de Venz kinderboekenprijs en twee keer de Pluim van de maand. Kortom: Slee is hot en dat is niet zomaar. Als een van de weinige Nederlandse jeugdboekenschrijvers heeft zij blijkbaar de gouden formule te pakken als het gaat om het bespreekbaar maken van tienerproblematiek als mishandeling, verslaving, zelfmoord en (homo)seksualiteit. Diepgravende psychologische pubergevaren zijn bespreekbaar geworden dus tegenwoordig geen gezeur meer over raar haar of een slecht cijfer voor Wiskunde B. En Slee weet dat als geen ander.

Het zal de generatiekloof wel zijn. Want Afblijven (1998), een van de populairste boeken van Slee, blijkt ondanks alle gillende verkoopcijfers toch een bijster ergerniswekkend werkje. Niet eens vanwege het verhaal, waarin het meisje Melissa in een videoclip mag meedansen en daardoor in aanraking komt met ene Jim. Die haar vervolgens binnen een tiental bladzijden als een soort loverboy avant la lettre via pillenparty’s en veel drank naar drugshandel en zelfs een dramatische ziekenhuisopname voert. Alle opkomende ergernis is ook niet vanwege het gefrustreerde gedrag van haar vele ongeruste maar trouwe pubervrienden, waarin iedere zichzelf respecterende ex-tiener zich ongetwijfeld zal herkennen:

‘Wat was Jordi kwaad. Toen hij naar huis fietste, moest een vrouw het bezuren. Hij zag dat ze de weg overstak, maar hij reed gewoon door. Het scheelde een haar of ze lag onder zijn fiets.
'Kun je niet uitkijken, trut!' schreeuwde Jordi, terwijl de vrouw op het zebrapad liep.
Jordi zet de televisie aan. Als hij alle netten heeft geprobeerd doet hij hem weer uit.
'Waarom bel je Kevin niet?' vraagt moeder. 'Misschien draait er een leuke film.'
'Hoezo?' snauwt Jordi. 'Ik verveel me heus niet, hoor. Wil je me weg hebben of zo?'
'Niet meteen zo kwaad.' Vader roert in zijn koffie. 'Mama is alleen bezorgd om je.'
Dat piekeren helpt niks hoor,' zegt zijn moeder. 'Daar krijg je alleen maar hoofdpijn van en Melissa komt er niet eerder door terug.'
'Wat zeuren jullie nou?' vliegt Jordi op. 'Ik mag toch wel gewoon in de kamer zitten? O, ik snap het al, ik zit jullie in de weg.'
En hij staat op en loopt de kamer uit.’

 

Stijl of onderwerpkeuze zijn met het oog op de doelgroep en de besproken onderwerpen dus best herkenbaar. En het valt alleen maar toe te juichen dat Slee hierin geen taboes lijkt te willen schuwen en rechtstreeks met haar jeugdige publiek wil communiceren.

Maar van een afstand bezien doet Slee’s hardnekkige, oer-Hollandse nieuwbouwsfeer, dat doodgewone, brave maar ondertussen o zo etterende Almere-Oost gevoel, de haren uiteindelijk compleet overeind staan. Zo luisteren de hoofdrolspelers naar klinkende namen als Jordi. Of Melissa. Of Kevin. Zitten ze op een scholengemeenschap. Hebben ze een jeugdcafé Het Kooltuintje, een brommer en een konijn. En hangt de onuitgesproken sfeer van De Marskramer, de videotheek en de snackbar op de hoek onbedoeld als een moderne, maar ondertussen o zo oninteressante laag over hun geoliede leventje vol verwende puberellende heen. Het ergste is nog wel dat Jordi, Melissa en Kevin ouders hebben die alle problemen Allemaal Best Willen Begrijpen waardoor alles Toch Nog Goed Afloopt. Het resultaat laat een troosteloos gevoel boordevol opgekropt poldermodel achter. Waarbij het vermoeden dat het christelijke schoolbestuur al die tijd over je schouders heeft meegelezen uiteindelijk onoverkomelijk is.
Je zou er bijna zelf een spuit van in je armen zetten.

Toch. Ondanks de overkill aan goede bedoelingen en over-morele educatie in Afblijven moeten de reacties van Slee’s jeugdige fans op haar drukbezochte website genoemd worden. Neem nou de verzuchting van ene Fleur:

‘Het is een heeel mooi boek... Egt want ik hou helemaal niet van leze...
Eerlijk gezegt heb ik er een HEKEL aan...
Maar de boeke van Carry Slee hebben mij heel anders over lezen laten denken...’

Tieners. Het blijft verwarrende materie.
Al mogen die van tegenwoordig wel eens leren spellen. En leren lezen.
Het zal de generatiekloof wel zijn.

Liesbeth Smit