Leids Filmfestival 2009 deel 2: Alles is Liefde, Romantiek in de Leidse bioscopen

Het mag geen verrassing heten: de liefde speelde ook op de vierde editie van het Leids Filmfestival weer een prominente rol. Geen wonder, natuurlijk, want een significant percentage van de wereldwijde filmproductie richt zich op het vervaardigen van films waarin deze voor velen meest interessantste menselijke emotie centraal staat. De Recensent bezocht drie uiteenlopende films over dit onderwerp: New York, I Love You, Paper Heart en Gigantic.

New York, I Love You - Brett Ratner, Shekhar Kapur, Allen Hughes eva
Cast: Shia LaBeouf, Natalie Portman, Christina Ricci, Robin Wright Penn, Orlando Bloom, Hayden Christensen, Ethan Hawke, John Hurt, Andy Garcia e.v.a.; Release: 29-10-09

Als 'vervolg' op Paris Je T'aime, is ook New York, I Love You een verzameling korte verhalen rond de liefde. De locatie is ditmaal niet de Franse lichtstad, maar de moderne metropool New York. De korte verhalen – elk neergezet door een andere regisseur – worden, in tegenstelling tot het gebruik bij mozaiekfilms als Crash of Magnolia, niet allemaal netjes naar elkaar gepraat, maar delen slechts locatie en thema. Het resultaat is – gezien de opzet wellicht niet verrassend – van wisselend succes.
Het meest geslaagd is New York, I Love You als portret van de stad uit de titel. Door de authentieke opnames en de uitgebreide aandacht voor de kleine levens in deze grote stad, ademt de film in bijna elk frame een overtuigend New Yorkse sfeer uit, al is het jammer dat het geheel af en toe iets teveel naar postkaartachtige beeldclichés neigt. Ook jammer – al klinkt het misschien wat gek – is het feit dat voor deze film een duizelingwekkende hoeveelheid bekende acteurs is opgetrommeld. Natuurlijk zal hun aanwezigheid de boxofficerecette tot aanzienlijke hoogte doen stijgen, maar New York, I Love Youverwordt daardoor ook tot een onwenselijke exercitie in sterren kijken, in plaats van wat het had moeten zijn: een exposé over hele normale, diverse mensen in een moderne metropool, die af en toe juist mooi is door lélijk te zijn.
Ander minpunt is het feit dat de film een gebrek aan etnische en religieuze diversiteit etaleert. Dat is spijtig, want New York is een hedendaagse culturele smeltkroes die een film als deze de uitgelezen mogelijkheid biedt tot interessante culturele uitstapjes. Er is zelfs wat voor te zeggen dat een portret van deze stad eígenlijk niet af is zónderaandacht voor dat aspect van het New Yorkse leven. Dat wil overigens niet zeggen dat andere culturen helemáál niet aan bod komen, maar New York, I Love You blijft uiteindelijk toch hoofdzakelijk steken in het reilen en zeilen van de blanke Amerikaanse New Yorker. Een gemiste kans.
Is New York, I Love You dan mislukt? Nee, dat toch niet. De film is de prijs van het kaartje bijna alleen al waard vanwege het door Joshua Marston geregisseerde, hartverwarmende en hilarische verhaal over Abe en Mitzie, twee gelukkig getrouwde oudjes die op hun huwelijksdag de zee gaan bekijken en de hele reis vriendelijk kibbelen. En ook het segment van Brett Ratner, waarin een jongen een verrassende date heeft naar het eindbal, valt in positieve zin op. Maar helaas worden dit soort uitschieters vergezeld van (veel) slechtere segmenten, met als grootste uitwas het pretentieuze en véél te dik aangezette verhaal van Mira Nair (met een overdreven ingetogen Natalie Portman in de hoofdrol), dat uit alle macht probeert betekenisvol te zijn door te hinten naar een aantal religieus/culturele problemen, maar de plank uiteindelijk compleet misslaat.
Op z'n best is New York, I Love You een geslaagde, charmante film. Op z'n slechtst is het een mislukt, weinig representatief portret van een stad, waarin geen enkele lijn te ontdekken valt. Al met al dus zeker niet de beste film van het festival.

Paper Heart - Nicholas Jasenovec
Cast: Charlyne Yi en Michael Cera; Release: nog onbekend.

DEZE FILM IS SCHATTIG. Dat is de beste samenvatting die je kan geven van Paper Heart, een hartverwarmende 'documentaire' over de zoektocht van Charlyne Yi naar de betekenis van liefde in al haar vormen. De reden voor deze zoektocht? Yi is nog nooit verliefd geweest en is volgens haar daartoe ook fysiek niet in staat.
In haar omzwervingen interviewt ze daarom een breed scala aan mensen (het 'echte' gedeelte van de film); van een homofiel stelletje, via kinderen op een speelplaats en medewerkers van snelle trouwkapellen in Las Vegas, tot wetenschappers die hun geleerde licht over het verschijnsel laten schijnen. Tegelijkertijd ontmoet Yi op een feestje de acteur Michael Cera en wordt daar – enigzins voorspelbaar - verliefd op (dit gedeelte van de film is in scène gezet, hoewel Cera en Yi wel daadwerkelijk op elkaar vielen tijdens de productie).

Het eindresultaat is een film die tot op het pure celluloid doordrongen is van grootse schattigheid – soms tot vermoeiens toe. Yi is schattig, Cera is schattig, hun voorzichtig opbloeiende liefde is schattig, de verhalen van de geïnterviewden zijn schattig en de met papier en karton in elkaar geknutselde illustraties van die verhaaltjes zijn al helemáál schattig. Zelfs de geënsceneerde problemen – Cera die het zat wordt dat zijn relatie met Yi continu gefilmd wordt – en de verplichte resolutie van die problemen zijn schattig, met buitengewoon schattige reacties van iedereen om het stel heen.
Braakwaardig dus? Nee. Paper Heart komt er uiteindelijk grotendeels mee weg. De schattigheid is charmant en blij en is – net als een zak véél te zoete snoep – verleidelijk genoeg om tot het laatste beetje tot je te nemen, zelfs als je er misschien stiekem tóch een klein beetje misselijk van wordt.
Dit alles maakt Paper Heart tot een hartverwarmende film die je met grote glimlach de zaal uit doet lopen. Maar het is maar goed dat niet élke film zo schattig is als deze.

Gigantic - Matt Aselton
Cast: Paul Dano, Zooey Deschanel en John Goodman; Release: Maart 2010

Gigantic is een vreemde film. Aan de ene kant is de set-up er eentje die weggelopen lijkt uit de standaard romantische comedy: man ontmoet vrouw, man heeft seks met vrouw op het ingebouwde bed in haar vader's auto, man en vrouw worden verliefd, man importeert Chinese baby, vrouw schrikt zich een hoedje, relatiebeëindiging dreigt, maar uiteindelijk komt alles goed. Niets nieuws, dus.
Ook weinig verheffend is de manier waarop Aselton zijn film vormgeeft. Rustige, kale, lange shots, veel stiltes, een hartverwarmend vreemd meisje in de hoofdrol (Zooey Deschanel) en een lievige goedzak met een vreemde eigenschap of twee als held. Het lijkt daarin wel wat op de manier waarop de betere arthouse-light film (Juno, Garden State, Little Miss Sunshine) zijn personages neerzet.
Toch zijn er twee grote verschillen met die films. Het eerste is dat de eigenzinnigheid van Gigantic niets aan de film toevoegt. De toon is oneffen, het verhaal is rommelig, de gebeurtenissen onlogisch en de personages te gekunsteld vreemd.
Het tweede verschil is dat Gigantic een ernstige vorm van schizofrenie etaleert. Parallel aan het romantische hoofdverhaal wordt hoofdpersonage Brian Weathersby gestalked door een wraakzuchtige zwerver, die hem zonder enige reden in elkaar mept met een metalen staaf, hem – ver weg in de bossen, op een andere locatie – beschiet en uiteindelijk in een climactisch handgemeen door Brian neergestoken wordt, waarna ons hoofdpersonage bloedend en kwijlend wegloopt terwijl hij "you don't understand; this has been going on for a long time", stammelt. Het resultaat is op z'n minst bevreemdend; alsof David Lynch ineens besloot een romantische comedy te maken – maar dan minder goed.
We kunnen uiteindelijk alleen gissen naar wat er door het hoofd van (co-)schrijver en regisseur Aselton ging toen hij Gigantic bedacht. Het resultaat is in elk geval een onsamenhangend zooitje. Het is een comedy die niet grappig genoeg is, een drama met te weinig inhoud en een bevreemdende, Lynchiaanse ervaring die rechtstreeks uit een andere film weggelopen lijkt. Zooey Deschanel en Paul Dano injecteren door middel van goed acteerwerk en veelzeggende blikken nog wel wat geïmpliceerde diepgang in het geheel, maar uiteindelijk is het niet genoeg om te verhullen dat Gigantic een lege huls is, zonder inhoud of betekenis.
Gelukkig maar dus dat Zooey Deschanel altijd en overal het bekijken waard is, anders zou er echt geen énkele reden overblijven om je tijd met Gigantic te verdoen. Lekker overslaan, dus.

George van Hal