Vloeken in de kerk

Shania Twain in drievoud. Dat was ongeveer mijn stereotiepe beeld van The Dixie Chicks. Voor degene die het kwijt zijn (God bless them); Shania Twain was zeer succesvol eind jaren 90 met gelikte countrypopliedjes. Maar in 2003 veranderde er iets met The Dixie Chicks. Het countrytrio raakte in opspraak door een kritische Bush-opmerking. Toen dacht ik: ach, ze hebben een politieke mening. Dit jaar zag ik de documentaire Shut up and sing en was ik compleet om. Wat een geweldige meiden en wat een boze Amerikaanse country-muziekbizz. Ben ik dan zo makkelijk te beïnvloeden? Shania Twain kom maar binnen met je Arafat-sjaal.

Tijdens een tournee in 2003 vertelde zangeres Natalie Maines op het podium in London dat ze zich schaamde uit dezelfde staat te komen als George Bush, die druk bezig was Irak in te vallen. Gejuich uit het publiek. Niet zo vreemd; Europees publiek juicht al jaren om muziekanten die Bushbashen. Artiesten, soms niet eens uit Amerika, weten dat dit goed werkt en gebruiken het zelfs om het publiek voor zich te winnen. Maar dat was hier absoluut niet het geval, het ging tot slot om een countrytrio uit het patriottische zuiden van de VS. De kritiek kwam dan ook vooral uit Amerika, waar ze door de radiozenders in de ban werden gedaan. Fans verbranden hun cd’s en de scheldkanonnades waren harder dan in Bagdad.

Documentairemakersgeluk heet het, als filmmakers iets dergelijks voorgeschoteld krijgen als ze toch al bezig waren met filmen. Barbara Kopple en Ceclia Peck zouden The Dixie Chicks volgen in de aanloop naar hun nieuwe cd en kregen er een ontluisterend beeld van Amerika en de Amerikaanse muziekbizznizz voor terug. Tussen de drie muzikanten/zangeressen en hun manager wordt voortdurend overleg gepleegd over hoe ze de crisis klein kunnen krijgen. Ook platenbazen en sponsors bemoeien zich met de muzikanten en twijfelen over het voortzetten van hun contract. Concerttickets raken in bepaalde zuidelijke steden niet uitverkocht en de bedreigingen worden serieuzer zodat er persoonsbewaking moet komen.

Ontluisterend is te zien dat de overkoepelende radiobazen besluiten dat het trio niet meer op hun zenders te horen zal zijn en dat al die honderden zenders zich daaraan houden. Een quote van een country-dj: ‘We zouden Marilyn Manson kunnen draaien en minder hatemail binnen krijgen dan we nu met de Chicks krijgen’. Mooi is te zien dat in alle besprekingen en backstage-gesprekken de drie zangeressen zichzelf opnieuw uitvinden: ‘Maar we hoeven toch niet de patriottische countrygroep te zijn, we kunnen toch ook een artiest met een mening zijn, zoals Bruce Springsteen of Bob Dylan?’”

Shut up and sing greep op het International Film Festival Rotterdam2007 net naast de publieksprijs. Deze populariteit wordt niet verklaard door de vele countryfans, zo populair en bekend is het trio niet in Nederland. De docu is simpelweg zeer sterk in elkaar gezet en laat een scherp beeld van de muziekindustrie zien. Bovenal val je als kijker binnen no time voor de directe en stoere houding van de drie dames. Zodanig zelfs dat ik mijn scepsis overwon en hun nieuwste album ben gaan luisteren. De cd, Taking the long way, is tekstueel behoorlijk beïnvloed door de affaire en ook muzikaal zijn de dames opgeschoven vanuit de popcountry hoek naar de alternatieve country hoek. Gezien het feit dat de muzikanten nog steeds weinig gedraaid worden, maar hun album wel als vanouds goed worden verkocht, hebben ze door de affaire niet minder, maar andere fans gekregen.

Les 1 (crisismanagement): Bij ‘Vloeken in de kerk’, kun je natuurlijk je mond houden om binnen te mogen blijven, maar je kunt ook buiten gaan staan en verder vloeken.
Les 2 (receptie): Ja, ik ben gemakkelijk te beïnvloeden als je daarvoor een goede documentaire over sympathieke mensen meeneemt.
Les 3 (inzicht): Nee, ik ga het nieuwe album van Shania Twain niet beluisteren. Niet elk vooroordeel heb z’n nadeel.

Ricco van Nierop