• Regie: Martin Scorsese
  • Titel: Hugo
  • Cast: Asa Butterfield, Chloe Grace Moretz, Ben Kingsley, Sacha Baron Cohen, Emily Mortimer, Christopher Lee
  • Datum bespreking: 22 Februari 2012

Verbeeldingskracht


Film begon als een circusattractie. Naast de vrouw met de baard, de goochelaar en de clown plaatsten de gebroeders Lumière in 1895 een projector en draaiden hun eerste bewegende beelden. Een trein die aankomt op een station. De mensen in de circustent schrokken achteruit toen de trein dichterbij kwam op het scherm. Een effect waar geen 3D-brilletjes aan te pas kwamen. Hugo, de nieuwe Scorsese is wel in 3D, maar blikt voornamelijk terug op de vroege jaren van de cinematografische verbeeldingskracht.

Scorsese
Martin Scorsese is vooral bekend van zijn harde misdaadfilms; Mean Street, Taxi Driver, Color of Money, Goodfellas, Cape Fear, Gangs of New York en The Departed. Hij maakte echter ook aardig wat documentaires. Veelal over popmuziek: The Last Waltz (over The Band), The Blues, Shine a Light (Rolling Stones) en recent nog het BBC-tweeluik over George Harrison. Minder bekend zijn zijn documentaires over de filmgeschiedenis. Zowel over de Amerikaanse als over de Italiaanse cinema maakte hij docu’s waarin hij als gids optreed. De filmgeschiedenis komt nu samen met iets waar we hem helemaal niet van kennen: een kinder/familiefilm.

Hugo
De twaalfjarige Hugo Cabret verliest al snel in het verhaal zijn vader, terwijl zijn moeder sowieso afwezig is (wat lopen er toch veel wezen rond in kinderboeken/films), zodat hij aangewezen is op zijn dronken oom. Deze oom geeft Hugo de opdracht om het werk van zijn vader voort te zetten. Aan Hugo de taak om alle klokken in het gigantische Montparnasse-station op te winden. We leven in het Parijs van de jaren ’20 van de vorige eeuw. Zijn vader heeft hem een robot-achtige automaat nagelaten waarvan hij onderdelen mist. Via een oude, verbitterde speelgoedverkoper op het station probeert hij de robot te maken en met behulp van het petekind van de speelgoedverkoper ontdekt hij het mysterieuze verleden van de oude man. Scorsese’s Hugo is gebaseerd op het boek De uitvinding van Hugo Cabret van Brian Selznick.

Filmhistorie
Bij die eerste vertoningen van de gebroeders Lumière was in Parijs ook de goochelaar Georges Méliès aanwezig. Hij wilde de camera en de projector van de broers kopen, maar de Lumières hielden de uitvinding voor zichzelf. Ze maakten voornamelijk filmpjes met beelden van het dagelijkse leven, bijzonderder hoefde niet; film op zich was al een attractie. Méliès bouwde vervolgens zelf een camera en begon filmpjes te draaien die wel verder gingen dan documentair. Hij verzon verhalen, vond een hele reeks special effects uit, bouwde decors en maakte op deze wijze honderden filmpjes. Zijn film waren over de hele wereld een groot succes (zijn bekendste is Voyage dans la lune uit 1902) tot de sprekende film opkwam en het publiek niet meer geïnteresseerd was in zijn fantasierijke, maar stomme films. Als een gefrustreerde kunstenaar verbrandde hij zijn films en verkocht zijn studio. Hij trok zich terug en werkte als speelgoedverkoper in een Parijs station.

Slapstick
Scorsese maakt met behulp van het Selznick-boek een ode aan de oude films. Niet alleen pikt hij elementen uit de biografie van Méliès om door de ogen van Hugo de oude filmmaker tot leven te wekken, ook laat hij Hugo met zijn vriendinnetje naar de bioscoop gaan. Ze gaan kijken naar zijn oude films, maar ook naar de avonturenfilms met Douglas Fairbanks of de slapstick van Harold Lloyd. Als Hugo zelf achterna gezeten wordt door de stationsmeester (een geinige rol van Sacha Baron Cohen) wordt dat in slapstickstijl gedaan en eindigt het met een directe ode aan Harold Lloyd’s bekendste film Safety Last, waarin Lloyd aan de wijzers van een wolkenkrabberklok hangt.

Verbeelding
Meer nog dan deze directe linken en getoonde fragmenten uit de klassieke cinema, is Hugo een ode aan de verbeelding. Zoals Hugo’s vriendinnetje nog nooit een film had gezien, zo heeft Hugo zelf nog nooit een bibliotheek gezien. Ook de kracht van de verbeelding uit boeken (Jules Verne bijvoorbeeld, die ook Méliès beïnvloedde) komt zo aan bod.
Hugo is een leuke, avontuurlijke film, een lieve film ook als je aan de rest van het werk van Scorsese denkt. Een film waarin het oude Parijs alweer tot leven komt, zoals recentelijk ook al in Woody Allen’s Midnight in Paris, de tweede Sherlock Holmes het geval was en later dit jaar in de animatiefilm Monster in Paris. De belangrijkste reden waarom dit zo’n meer dan een leuke film is (en hij 11 Oscarnominaties kreeg) is de ode aan de oude film, de ode aan de verbeeldingskracht. Iets wat ook in de grootste Oscar-concurrent The Artist zit.

Ricco van Nierop