The minor fall & the major lift Twee kanten van Wainwright

‘Martha, It’s your brother calling / Time to go up north and see mother / things are harder for her now.’ In januari stierf Kate McGarrigle aan kanker. In april verscheen het nummer ‘Martha’ op de laatste cd van Rufus Wainwright All Days are nights: Songs for Lulu. Een conceptplaat waarop Wainwright allerlei vrouwfiguren gestalte geeft (uiteenlopend van actrice Louise Brooks in de film Pandora’s Box uit 1929 tot vrouwen in Shakespeare-sonnetten en zijn moeder en zus). Een indrukwekkend album dat ondanks de kwaliteit van de melodieën niet wilde beklijven eerder dit jaar.

Het zullen de arrangementen geweest zijn – het verschil tussen zijn vorige plaat (Release the stars) en zijn nieuwste is op dat vlak groot. Release the stars is zijn beste album, want het kent de goede melodieën en teksten die al eerder aanwezig waren, maar is minder bombastisch en opera-achtig dan zijn Want-cd’s, maar weer rijper dan zijn vroegere pop-achtige platen. All Days are nights is kaal, want behalve een piano en Rufus’ stem is er niets. Als je als luisteraar niet compleet in het verhaal achter de songs (en sommige op muziek gezette Shakespeare-sonnetten) duikt, is de kans groot dat de cd als een donkere rivier vol gloedvolle melodieën langs je heen meandert.

The minor fall

Op de officiële openingsavond van Crossing Border 2010 maakt Wainwright er een kunststukje van. Eerder dit jaar al in Carré en vast ook vanavond in Antwerpen (ook Crossing Border) en morgen in Groningen en later in de Carnegie Hall en de Royal Albert Hall. Hij voert zijn jongste album integraal uit en verzoekt (er moest een Haagse wethouder aan te pas komen om dit gebod door te geven) om niet te klappen tussen de songs in. Een lesje onthouding voor het publiek dat men maar ter nauwernood kan volhouden. Want hoe gewoon zijn we het om te applaudisseren en hoeveel ontlading geeft het als het eindelijk wel mag. Ondertussen komt Rufus op met een meterslange zwarte sleep aan zijn cape en donker geschminkte oogkassen. Hij neemt achter de vleugel plaats en vangt aan met ‘Who are you New York’. En vervolgt zonder een woord tot het publiek te richten met ‘So sad with what I have’ en ‘Martha’. En dankzij de serene sfeer in de Koninklijke Schouwburg, de filmbeelden (donker geschminkte, betraande ogen die in close-up & slowmotion eruit zien als enge onderwaterdieren) en de klasse van de performance landt Lulu eindelijk. Songs of Lulu krijgt in deze setting en uitvoering de diepgang die hij thuis op cd mist.

The major lift

Hoe sereen en mooi ook, na de pauze is de ontlading groot als er gelachen en geklapt kan en mag worden om praatjes en oude plaatjes van Wainwright. Nog steeds is het weinig meer dan een man met een vleugel, maar de afwisseling in dynamiek maakt de sfeer compleet tegengesteld in vergelijking met voor de pauze. Theatrale ballads (‘Going to a town’), komische intermezzi over familieleden (‘Dinner at eight’), vrolijke Judy Garland-liedjes (mooi uitgevoerd met pianist Stephen Oremus), enkele popsongs (‘Poses’, ‘Cigarettes & chocolatemilk’) en een paar rake covers (‘Hallelujah’). Vooral de twee sets uit zijn Garland-performances zijn ware traktaties. Vele aanwezige fans zullen dit enkel van de dvd kennen, omdat hij voornamelijk in New York de optredens gegeven heeft waarin hij een 1961-show van de actrice gekopieerd heeft. Liedjes van Gerschwin en Noel Coward (het op zijn lijf geschreven ‘If love were all’ met de regel: ‘The most I’ve had is just a talent to amuse’) en een medley van vrolijke Broadway –songs die Wainwright telkens opnieuw moet beginnen omdat hij de ‘Buzz buzz’, de ‘Chug chug’ en de ‘Plop plop’ door elkaar haalt die ‘The Trolley’ doet. Zie de beelden hier .

De tweede helft van deze prachtige Crossing Border-avond is bijna geheel in majeur, maar eindigt toch weer waar Rufus Wainwright begon: in mineur met ‘The Walking Song’ van zijn moeder:

This song like this walk I find hard to end
Be my lover or be my friend
In sneakers or boots or regulation shoes
Walking beside you I'll never get the walking blues.

Ricco van Nierop

Lees alle verslagen over Crossing Border 2010:
wo 17/11/10: Music City The Hague
do 18/11/10: Rufus Wainwright
vr 19/11/10: Vrijdag overall
vr 19/11/10: Vrijdag: Ed Harcourt
za 20/11/10: Zaterdag overall
za 20/11/10: Zaterdag: TimberTimbre, Local Natives