Uitvoerenden: Titel: XXX
La Fura dels Baus
Tekst: Marquis de sade
Regisseur:
Hoofdrolspeler(s): Valentina Carrasco
Locatie voorstelling: Amphion, Doetinchem
Datum bespreking: 17 juni 2003

 

Als de Recensent een uitnodiging krijgt om een schunnige voorstelling te gaan bezoeken laten wij dat uiteraard niet liggen. Erotische fijnproeverij is weliswaar een wat verborgen specialisme van ondergetekende recensenten maar van La Fura zelf hebben wij gisteren mogen leren dat je zoiets openlijk moet prakizeren. Ons best. Pornoconaisseurs Benders en Risee togen dus op pad naar Doetinchem om eens het poesje uit de Spaanse boom te gaan kijken.

Na eerst een poosje hitsig door Doetinchem te hebben gecruised kwamen wij stipt op tijd de theaterzaal binnen, die voor 2/3 gevuld was. Het merendeel van het publiek leek uit Doetinchem zelf afkomstig, en zat wat onwennig naar het grote scherm op het podium te staren waar al wat SMS'jes op verschenen, in de trant van 'hallo marie ben je er ook'. Vrij snel hierna begon de voorstelling met een dame die met haar naakte kont een pen oppikte en 'Een betere wereld is mogelijk' op een grootbeeld scherm schreef.

Nog beter? Beter dan wat? Je maakt mij niet wijs dat die kont van die Spaanse schone perfect Nederlands heeft leren schrijven. Ook Risee had bij deze eerste scene meteen al zijn bedenkingen. Hij begon meteen al in mijn oor te tetteren dat ze deze scene duidelijk uit Max Hardcore's Naughty Schoolgirls III hebben geplagieerd. Maar voor ik tijd had om een discussie te starten over het feit dat er in pornofilms wegens de gebrekkige uitrusting des mogelijkheden moeilijk over plagiaat gesproken kan worden, ging het doek open en kwamen de hoofdrolspelers van het stuk tevoorschijn. Na vijf minuten aangenaam naar onbegrijpelijk Spaans te hebben geluisterd kwam ik er tot mijn schrik achter dat er pal boven mijn hoofd een projectiescherm hing waarop de teksten ook vertaald werden. De rest van de avond zat ik als een spichtige struisvogel aan de verplichting vast af en toe die belabberde teksten van Marquis de Sade snel in me op te nemen. Echt erg was dat niet - de vunzige filmpjes die vertoond werden had ik allemaal al ooit via internet mogen bewonderen.

Als je in de 21e eeuw nog met Marqies de Sade op de proppen wilt komen kun je je er maar beter van vergewissen dat die vervelende, dreiende burgermansmoraal uit de 18e eeuw er niet nog steeds in doorklinkt. Helaas heeft de scenarioschrijver van La Fura daar een steekje laten vallen, en heb je de hele avond de indruk dat we hier de seksuele revolutie van de zestiger jaren nog eens dunnetjes overdoen. Dat zou nostalgische gevoelens oproepen, ware het niet dat Risee en ik beide nog te jong zijn om die vast enorm fascinerende periode ook te hebben meegemaakt. Wij zijn van de 'Sex voor de Buch' generatie en het idee dat je die generatie nog kan paaien met een simpel potje kontneuken is wel erg optimistisch. Driedubbele lullen, spermasoep en gangbangen met je oma, dat is het echte werk! Maar voorwaar, het stuk is nog geen 5 minuten bezig of er verlaten liefst 4 mensen de zaal. Zo zie je maar weer, er blijven altijd mensen voor wie de nostalgie bij het aanschouwen van zulk ouderwets spektakel teveel wordt.

Dat was wel anders in de 70'er jaren toen Passolini met zijn verfilming van de 120 dagen kwam. Mensen verlieten massaal de bioscoop, rellen onstonden spontaan rond de voorstellingen en een aantal dubieuze figuren bleven met een harde paal in het theater zitten. Passolini werd bedreigd en heeft het allemaal uiteindelijk met de dood moeten bekopen. Maar ja, dat zijn Italianen.

De Spanjaarden proberen het 30 jaar later nog eens dunnetjes over te doen met het soort internetfilmpjes die je neefje van 6 je elke avond in een melige bui doorstuurt. Ze namen een nog veel saaier boek van de Sade, 'Filosofie in de slaapkamer', en herlokaliseerden dit op Shakespeariaanse wijze naar de moderne tijd door de libertijnen te vervangen door, jawel, pornoregisseurs! Hoe komt een mens erop.

En het ergste is nog dat alle seksuele handelingen werden verricht met neplullen. Het duurde even voor ik dit doorhad, want de technische uitvoering van het stuk was naadloos, dat moet gezegd worden. Op één flagrant detail na: het gebruik van een live action camera is prettig maar La Fura heeft duidelijk geen geoefende cameraman.

'Zelfs in 'Bangbus' is de camera nog stabieler' klaagde Risee, en gelijk had hij. Een goede pornofilm staat of valt met een camera die precies de goede hoek weet te kiezen, die lang genoeg blijft hangen om het netvlies te plezieren en die een belichting gebruikt die is geoptimaliseerd op het opblazen van de edele delen der deelnemers. Onbegrijpelijk dat dit amateuristische geklungel met een Hi8 gesponsord werd door Private Video.

La Fura zelf beweert met dit stuk niet te willen shockeren. Nee, het is namelijk nog veel erger: ze willen ons ermee opvoeden. Ons even laten weten dat we hypocriete mannetjes zijn omdat we toevallig liever in afgeslotenheid van een lekker natuurfilmpje genieten. En daar, op het podium, staan de dappere bevrijde zielen met hun neplullen te zwaaien. Na al die bevallige seks uit de oude doos met rijmpjes van dikke ambtenaar De Sade erbij denk ik even dat de pauze eindelijk is aangebroken maar niets is minder waar. De Spanjaarden begeven zich het publiek in en gaan vragen wat wij van de voorstelling geleerd hebben. Tot mijn en Risee’s stomme verbazing bleek ook de pinkstergemeente acte de presence te geven deze spannende avond. Een net geklede heer dreunde netjes de levensles op die hij meende uit het stuk te kunnen halen, een EO jongerendag waardig. Daarna werd een of andere pummel uit het publiek gepikt en op het podium aangerand. Was dat even lachen, die jongen zal zich nu wel bevrijd voelen.

Een pornofilm kijken doe je 's nachts met de gordijnen gesloten. Je laat je broek op je enkels zakken, zet het irritante geluid van de film af, dimt het licht en je gaat lekker even vakantie vieren op eigen bank. Mensen die om niet met zo'n diepgewortelde traditie willen breken hebben niets van het fenomeen 'porno' begrepen. Ze mogen dan ludiek toiletluchtjes in de zaal verspreiden en dat 'feramonen' noemen - de echte pornoliefhebber weet wat hij ruikt: een vies goedkoop nepluchtje dat alleen wordt verspoten om de ware natuur van deze klucht te verdonkeremanen.

En als het niet in Doetinchem lukt, dan lukt het nergens. Na afloop van de voorstelling stonden er een paar opa's voor de interviewers van de lokale omroep te grijnzen dat ze het wel een aardige voorstelling gevonden hadden. Als ik de artistiek directeur van dit stuk was geweest was dat al afdoende reden om met de staart tussen de benen een carrière als hulpsinterklaas in een bejaardenoverwinterhol aan de Costa del Sol te beginnen. Je bent nooit te oud om te leren.

M.H. Benders