|
|
|
|
Als je in Afrika de weg vraagt moet je dat altijd zo doen dat iemand niet alleen met ‘ja’ of ‘nee’ kan antwoorden. Een vraag als ‘loop ik zo de goede kant uit?’ zal namelijk vaak een vriendelijk ‘ja’ tot gevolg hebben omdat mensen niet onbeleefd willen lijken door te zeggen dat je faliekant verkeerd loopt. Je mocht je eens dom voelen namelijk. Misschien is een vergelijkbaar gebruik ook in Turkije aanwezig maar dan zodanig dat je niet direct tegen iemand zegt wat je ergens van vindt, maar dat via omwegen en subtiele hints duidelijk maakt. Als dat al zo is, beheerst de hoofdpersoon van Uzak die kunst maar matig.
De gedesillusioneerde fotograaf Mahmut (Muzaffer Özdemir) krijgt zijn neef Yusuf (Mehmet Emin Toprak) te logeren. Die wil vervolgens niet meer fatsoenlijk weggaan en de fotograaf begint zich steeds meer te ergeren. De goedaardige, maar enigszins onnozele Yusuf heeft namelijk stinksokken, rookt veel sigaretten en belt stiekem met zijn moeder op het platteland via de huistelefoon. Bovendien kan hij maar geen werk vinden in de haven. Het klinkt nog best vlot zo, maar deze verwijdering tussen de twee mannen uit zich bijna twee uur lang in norse zwijgzaamheid, geslenter door een besneeuwd Istanbul en wederom lange, lange stiltes terwijl de televisie of de stad doortetteren op de achtergrond. Mahmut kan door Yusuf zijn in zichzelf gekeerde en vrijgezelle leven maar matig voortzetten en verzint dan ook een behoorlijk onsympathieke list om de jongen weg te werken als zijn stille hints uiteindelijk niet duidelijk genoeg blijken te zijn.
|
|
Uzak betekent letterlijk ‘ver’ en die titel klopt. Maar ook als het de betekenis van ‘traag’ zou hebben zou deze passen want het tempo ligt uitermate laag in deze film. Dat is niet storend, maar slechts een kwestie van je verwachtingen bijstellen. Wie dat doet krijgt er veel voor terug. Prachtig uitgestrekte en cinematografische sfeerbeelden van Istanbul bijvoorbeeld. Een kijkje in de levens van een paar doodgewone, maar bijzonder eenzame mensen die beiden verstoken zijn van (vrouwelijke) liefde en daar wanhopig naar zoeken. En niet te vergeten een sterke indruk van de sleur van de dag, de verveling en desillusie van de twee hoofdpersonen, die door de acteerprestaties van Toprak en Özdemir volkomen menselijk overkomen. Dit blijft met name achteraf nog lang nagonzen, alsof het tempo, het beeld en het gevoel van deze film evenredig veel tijd nodig hebben om na afloop te bezinken.
Triest detail is dat acteur Toprak na afloop van de opnames overleed aan de gevolgen van een verkeersongeluk. Tijdens de uitreiking van de Gouden Palm in Cannes kreeg hij alsnog postuum de prijs voor de beste acteur toebedeeld. Bovendien won de film de Grand Jury Prize 2003. Zoveel gillende lof was na het zien van deze film nou ook weer niet voorzien maar inderdaad: voor wie ervan houdt en zijn horloge even weg kan leggen is Uzak een mooie en bij vlagen indrukwekkende film. Ook achteraf. Liesbeth Smit
|
|
|
|
|
