Ep Meijer

"Ik denk niet dat er iets mis mee is te proberen de lezer te raken."

Na zich jaren opgehouden te hebben in het journalistieke circuit, met publicaties in onder meer Vrij Nederland, Elsevier, NRC Handelsblad, Trouw en diverse vakbladen, debuteert Ep Meijer 27 oktober op literair vlak met de roman 'Novembernovelle'. de Recensent sprak met de 41-jarige auteur over de vragen, dromen en fascinaties van een debutant.

   "Ik heb altijd al geweten dat ik schrijver wilde worden. Van kinds af aan. Leeftijdsgenootjes wilden brandweerman of piloot worden, ik schrijver. Ik heb de mensen iets te vertellen, wat dat betreft zie ik mezelf als een 'dominee op de kansel'. Ik wil dat mijn boodschap gehoord wordt, mensen aan het denken zet, zonder dat ik de illusie koester dat ik daadwerkelijk op grote schaal de maatschappij kan veranderen.
   Tot een jaar geleden had ik een zogenaamde 'droombaan'. Ik was een goedbetaalde communicatiemanager bij een groot bedrijf. Ik had alle zekerheden verworven die bij een maatschappelijke status met aanzien horen: een goede baan, een mooi huis, een vrouw, twee kinderen... En toch was ik niet tevreden. Elke dag weer stond ik in de file, elke dag weer hield ik me bezig met zaken die me niet werkelijk interesseerden, elke dag weer ontkende ik mijn 'grote liefde': het schrijven. Op een gegeven moment brak er iets in me. Ik was het zat. Ik besloot de zekerheden in te ruilen voor het onzekere bestaan van schrijver. Ik wilde per se mijn droom, mijn jongensdroom, een serieuze kans geven. Misschien moest ik eerst veertig worden om die stap te durven nemen.
   Ik heb mezelf vorig jaar drie jaar de tijd gegeven om een bestaan op te bouwen als fulltime-schrijver en tot nu toe gaat alles boven verwachting: volgende week komt mijn eerste boek uit bij uitgeverij Epo, het tweede boek zal in 2001 verschijnen, en er zijn plannen om een thriller van mij uit te geven. Ik zal er alles aan doen om mijn droom te verwezenlijken. Mocht het desondanks over twee jaar niet gelukt zijn om van mijn schrijversschap te leven, dan zal ik weer een baan moeten zoeken als 'loonslaaf'. Helaas.
   'Novembernovelle' is het relaas van een man die in Frankrijk op zoek gaat naar de restanten en monumenten van de Eerste Wereldoorlog, en geconfronteerd wordt met zijn eigen 'innerlijke oorlogen': de strijd met zijn echtgenote en met het verleden. Zelf ben ik altijd al gefascineerd geweest door de Eerste Wereldoorlog. Toen ik dertien was las ik 'Im Westen nichts Neues' van Erich Maria Remarque. Sindsdien heb ik zo'n beetje alles gelezen en gezien dat met die oorlog te maken heeft. Ik ben gebiologeerd door het absoluut zinloze karakter van de Eerste Wereldoorlog. In principe is natuurlijk elke oorlog, elke vorm van geweld, zinloos, maar de Eerste Wereldoorlog heeft concreet helemaal niets veranderd. Tijdens het Somme-offensief zijn 1,3 miljoen soldaten gesneuveld of gewond geraakt voor zo'n driehonderd meter terreinwinst! Driehonderd meter! Waanzin, volstrekt zinloos! De meest typerende illustratie van die zinloosheid, die ik ook heb opgenomen in het boek, is de tekst die de Engelse soldaten zongen: 'Why are we here? Because we're here!'. Er was geen reden. De mankrachten werden tegen beter weten in door hun superieuren de loopgraven uitgestuurd en vervolgens en masse neergeschoten. Alle strategieën die bedacht werden, faalden jammerlijk. En toch gingen ze op dezelfde voet verder. Het bewijs dat het onmogelijk is om wapens van de 20e eeuw te combineren met een denkraam van de 19e eeuw.
   Ik heb altijd al een verhaal willen schrijven over de Eerste Wereldoorlog. Ik wilde het voor mensen een 'gezicht' geven, de personen laten zien achter de getallen en grafieken, zonder nu direct een geschiedenisboek te schrijven. Voor Nederlanders is de Eerste Wereldoorlog teveel een ver-van-mijn-bed-show. Daarom heb ik het verhaal gerelateerd aan het heden, heb ik de universele waarheden van een oorlog ondergebracht in de gedachtenwereld van de hoofdpersoon. Eigenlijk stel ik met het boek de vraag: in hoeverre wordt een individu beïnvloed door omstandigheden? En hoe is het met het omgekeerde: kan een mens de omstandigheden beïnvloeden? Vragen die ik me telkens weer stel. Ook in mijn volgende boek komt dat aan de orde.
   'Novembernovelle' is niet autobiografisch, hoewel er uiteraard wel autobiografische elementen in zitten. Het is míjn verhaal. De reis die de hoofdpersoon maakt, heb ik ook gemaakt. Zijn fascinatie voor de Eerste Wereldoorlog is ook mijn fascinatie. Ik besef dat het voor de hand ligt dat de lezer zal denken dat ik mezelf in de hoofdpersoon heb gestopt, temeer omdat de hoofdpersoon ook een schrijver is. Als de lezer dat wil denken, mag dat van mij. Het is op zich niet relevant of het verhaal nu wel of niet autobiografisch is. Het gaat erom of ik de lezer kan aanzetten tot nadenken over zijn eigen leven, net als het hoofdpersonage in het boek. Ik hoop dat de lezer zichzelf in de spiegel herkent die ik voorhoud, dat hij zich zal afvragen wie en wat hij is, waarom hij leeft zoals hij leeft. Dat is inderdaad wat domineeachtig, ja, maar ik denk niet dat er iets mis mee is te proberen de lezer te raken.
   Mijn boek is, denk ik, erg herkenbaar. Lezers kunnen zich zeer makkelijk identificeren met de geestelijke worstelingen van de hoofdpersoon, in die zin heeft het een hoog Libelle-gehalte. Dat zie ik niet als een minpunt, ik vind die vergelijking absoluut geen probleem.
Over elk woord, over elke zin is nagedacht. Geen letter staat er zomaar. Niets is toevallig in het verhaal: het weer, de muziek die de hoofdpersoon in de auto afspeelt, het heeft allemaal een reden. Er zitten genoeg subtiele verwijzingen in het boek die de lezer kan uitpluizen. Hoe het afloopt met de hoofdpersoon bijvoorbeeld, is voor een belangrijk deel afhankelijk van de perceptie van de lezer, het einde van het verhaal is zowel optimistisch als fatalistisch interpreteerbaar. De hoofdpersoon kan lering trekken uit het verleden en zijn leven beteren of uiteindelijk toch ten onder gaan aan zijn 'innerlijke oorlogen'. Dat laat ik over aan de lezer."

Lees hier de recensie over 'Novembernovelle'.