"Let's make Christmas mean something this year" (James Brown)

Kerstmuziek bestaat in alle smaken. Van halfgaar tot goed doorbakken, van zoet tot pittig en van alcoholvrij tot drie dagen bezopen. Natuurlijk kun je je behelpen met wat de radio brengt, maar dan is geheid elke kerst wit en ook elke keer weer de laatste. De traditie is in de USA uitgevonden, ontwikkeld, verfijnd en ook verpest. In deze tweede en laatste kerstpotpourri worden Amerikanen als Hanson, The Asylum Street Spankers en The Vandals afgewisseld met de Ierse Chieftains. Kerstmis van vrolijk naar overdenkend naar melancholiek en depressief. Tot slot nog even een boodschappenlijstje van de kerstrecensent, wat hij de mooiste vindt onder de gezangen.

Tussen kerst en kitsch

Niet aan te raden is de kerst volgens Mariah Carey (1994) of Destiny's Child (2001). Op dit soort platen staat altijd wel een aardige uitvoering van een klassieker, maar te veel zoetigheid maakt een mens deze dagen alleen maar zieker. Beter en vooral leuker vierden Taylor, Isaac en Zachary kerst in 1997. Op 'Snowed in' van de gebroertjes Hanson staan natuurlijk ook veel bekende krakers. Alleen al het speelplezier, de vrolijkheid (herinner 'Mmmbop') spetteren ervan af. Het is zoet, ok, maar ze hebben de moeite gedaan om enkele originals te schrijven. Hun 'Everybody knows the claus' is de vrolijkste ode aan de oude bebaarde man. Het is wel zaak de cd na nummer 9 af te zetten. Daarna gaan de broertjes een 'Silent night' in, die iets te afgezaagd is. Ondanks het einde toch een plaat die de kitscherige traditie op een vrolijke wijze met rock&roll vermengt.

Minder kitsch en cola is de kerst van de Ieren. Op 'The bells of Dublin' van The Chieftains (1991) lopen de luisteraars als het ware de kerk uit richting de pub. Van enigszins religieus tot vrolijk met hulp van Elvis Costello, Marianne Faithfull, diverse mannenkoortjes en als hoogtepunt de samenwerking met Jackson Browne. Het ingetogen 'The rebel Jesus' doet je haast geloven in de eerste rebel van de mensheid. Voor wie van Ierse deuntjes houdt (fiddle, fluit) en tijdens deze dagen naast het eten nog wat energie overhoudt voor een bijbelse gedachte en een Ierse horlepiep is dit een prima plaat.

Billenkoek met kerst

De enige interessante release deze kerst is die van de hier vrijwel onbekende Asylum Street Spankers. Deze gestoorde straatbillenkoekgevers zijn minder heftig als hun bandnaam doet vermoeden. De groep bestaat sinds halverwege jaren negentig en heeft vooral bekendheid in hun thuisstaat Texas. Hun kerstplaat 'A Christmas Spanking' is vorig jaar live opgenomen en heeft daardoor een gezellige sfeer. Ze klinken als een ouderwetse ritme & blues groep, maar dan met wat cynisme doorspekt. De plaat bestaat voornamelijk uit klassiekers als 'Merry Christmas, baby', 'Blue Christmas' en 'Silent Night'. Maar de Spankers hebben ook wat originelere songs uitgezocht. 'You're a mean one, Mr. Grinch' (bekend van de film), 'Zat You, Santa Claus' (Louis Armstrong) en 'What are you doing New Year's Eve?' (The Orioles) zijn niet het meest voor de hand liggend. Vooral leuk aangepakt hebben ze Rudolph. De treiterige klassieker wordt aangenaam vernieuwd door het in feite te verouderen. De Spankers hebben er een blues van gemaakt á la Muddy Waters' 'Manish boy' (I'm a man…) waardoor de luisteraar ineens echt medelijden krijgt met Rudolph, dat zielige rendier dat maar rond moet sjouwen met de slee van de oude man. En net nu die verkouden is, snif.
De zanger van The Asylum Street Spankers, Wammo, is geboren op kerstdag. Dat is geen pretje aldus het nummer '12.25.61': altijd minder kadootjes, meer aandacht voor het kindeke dan voor jou. Voor de kerstvierder die met een knipoog terugkijkt is dit een melancholieke plaat.

Kerstdepressie

Kerstmis is een feest om vrolijk te zijn, falalalala, lala lala. Maar betekent voor velen ook de blues. Als een ieder in zijn gezellig verlichte huis de rollade aansnijdt en familieleden tolereert met de warmte uit een kerstpakket loopt de eenzame bluesman langs de ramen. Het is koud buiten en dat is alleen maar leuk als je binnen zit.
"Christmas is dark and wet, so I can't forget, Christmas remind me I have nothing. This is the end, of hope, I won't write a note, 'cause it would be addressed to noone. So I'll hang myself from the tree." Aldus de punkband The Vandals op hun kerstplaat 'Oi to the world'. Nu bestond er al het prachtige 'Blue Christmas' bekend van Elvis Presley en nagevoeld door velen. "I'll have a blue Christmas without you" is in z'n eenvoud niet te overtreffen. Toch kan kerst treuriger. The Vandals hebben het extra moeilijk deze dagen. Desondanks kwamen ze als één van de weinige punkbands op het idee een kerstplaat te maken. De songtitels liegen er niet om: 'I don't believe in Santa Claus', 'A Gun for Christmas', Thanx for Nothing' en het zojuist geciteerde ' Hang myself from the tree'. In deze nieuwe klassieker is kerstmis een hel, sinds de Vandals niet alleen geen lief meer hebben, maar ook geen familie, eten of kerstversiering. Toch hebben ze wel iets om zich aan vast te klampen en dat is de kerstboom. In 1998 maakte de Nederlandse Caesar op verzoek van de VPRO voor de cd 'Zo dit is kerstmis' er een versie van. Als op het eind iedereen mee begint te zingen, lijkt de zanger toch niet meer zo alleen.

Boodschappenlijst voor kerst

"Maar, ho, ho, ho. Heeft de kerstrecensent ze allemaal nog wel op een rijtje?" "Jazeker, I've been making a list, checking it twice, I'm gonna find out who's naughty or nice."

Voor degene die niet kunnen wachten voor het weer kerst is. In januari staan de kerstcd's alweer in de uitverkoopbakken, in de maanden februari tot en met oktober is het kerst in alle Amerikaanse soap-, comedy- en dramaseries. En in de zomermaanden gaan onze gedachten uit naar de artiesten die in de hete studio's hun kerstgevoelens op de plaat vastleggen. Met als resultaat dat vanaf november de eerste voorzichtige belletjes alweer klinken. En voor je het weet is het weer kerst en zingen we met de Crystals mee: "You better watch out, you better not cry, You better not shout and I'm telling you why, Santa Claus is comin' to town."

De kerstrecensent groet u allen: "Oi!"