21-05-2000Gemeenschap & goederen
Bromet's brutale vragen
Frans: "Hoeveel verdien jij, Jacques?"Jacques: "Euh…, nou dat is variërend hè, euh….. laten we zeggen, tussen de 120 en 140 duizend per jaar."
Frans: "Bruto?"
Jacques: "Bruto, ja."
Frans: "Hoeveel is dat netto?"
Jacques:"Nah…, laten we zeggen, gemiddeld… euh… zes á zeven duizend gulden".
De, in de ogen van veel Nederlanders, brutale vragensteller, Frans Bromet is: cameraman, televisiemaker en interviewer. Bromet werkte mee aan diverse Nederlandse films, richtte in 1972 de productiemaatschappij Frans Bromet B.V. op en
maakt(e) televisieprogramma's voor de Humanistische Omroep (De Achtste Dag, waarvoor hij samen met Jan Haasbroek verantwoordelijk was voor de eindredactie), de NCRV (o.a. de Dokument-serie over opvoeden) en de VPRO (o.a Buren en het in 1997 met een Zilveren Nipkowschijf bekroonde Veldpost). De laatste genoemde omroep zendt op dit moment iedere donderdagavond om tien voor half negen het programma Gemeenschap & Goederen uit, naar een idee van Lian Priemus, waarin Bromet, gewoontegetrouw met de camera op z'n schouder, samenlevende mensen ondervraagd over hun omgang met geld.
In de uitzending van 18 mei is Bromet op bezoek bij Sylvia en Jacques Katif, die elkaar 10 jaar geleden leerden kennen op de universiteit alwaar beiden bestuurskunde studeerden. Sinds september '96 zijn ze getrouwd. Jacques is kostwinner. Hij werkt bij een headhuntersburo en zit tevens voor de PVDA in de Provinciale Staten van Zuid-Holland. Sylvia is, na de geboorte van haar dochtertje, noodgedwongen werkeloos.
Frans: "Waarom?"
Sylvia: "Omdat mijn toenmalige baas het vervelend vond dat ik zwanger was en mij via de kantonrechter op basis van verstoorde arbeidsverhoudingen, eruit heeft gelaz..,euh…laten zetten".
Frans: "Wie was die baas?"
Sylvia: "Tja, ik zal maar geen namen noemen".
Frans (op zeurtoon): "Nahou….".
Dit is Bromet ten voeten uit. Zeuren, zuigen, doordrammen en dan verder zeuren. Op deze wijze probeert hij ook de geïnterviewden uit te lokken tot een uitspraak over de andere bewoner, om die vervolgens later doodleuk met de bewuste uitspraak te confronteren. Om deze reden is het dat Bromet vrijwel direct het echtpaar uit elkaar haalt, om ze ieder apart te interviewen.
Jacques vertelt per jaar ongeveer f 8000,- uit te geven aan kleding, omdat hij voor zijn werk (maat)-pakken nodig heeft. Tijdens het interview draagt hij een trui van f 300,-. Sylvia blijkt zuiniger te zijn. Ze maakt liever zelf haar kleren en vindt het leuker om zo goedkoop mogelijk uit te zijn. Bromet grijpt zijn kans en confronteerd Sylvia met Jacques' dure trui.
Frans: "Dat vestje wat je nu aan hebt, weet je nog hoeveel dat gekost heeft?".
Sylvia: "Dat was 100 gulden".
Frans: "Jaja… En Jacques heeft nu bijvoorbeeld een trui aan van 300 gulden, hè…".
Sylvia: "Ja."
Frans: "Da's toch wel behoorlijk ongelijkwaardig".
Bromet lijkt er de hele uitzending op uit te zijn om onrust te stoken. Ieder verschil, hoe pietluttig ook, wordt aangegrepen om de ander een uitspraak te ontlokken. En natuurlijk het liefst een uitspraak die lijnrecht tegenover de mening van de ander staat. Jacques verzorgt de geldzaken. Hij houdt de bankafschriften bij (Bromet: "Laat 's zien".) en zegt exact te weten hoeveel er op de rekening staat. Regelmatig belt hij het informatienummer van de bank, om te horen hoeveel er is afgeschreven. Tijd dus om Sylvia te ondervragen. "Dus hij heeft een enorme controle over jouw financiële handel en wandel. Als je 50 gulden opneemt, dan weet hij dat. Vind je dat niet benauwend?". Sylvia laat zich niet van de wijs brengen en zegt kalm het niet als zodanig te ervaren. "Maar heeft hij dan niet de neiging af en toe een beetje de baas te spelen?", zeurt Bromet verder. Een gevoelig punt. Jacques blijkt van Marokaanse afkomst te zijn, en is opgevoed met het idee dat de man de baas is. Gelukkig (maar helaas voor Bromet) voegt hij er direct aan toe dat hij er tegenwoordig rationeler over na kan denken en dat Sylvia heel goed haar 'mannetje' staat tegenover zijn 'machogedrag'.
Sylvia: "We hebben van te voren afgesproken geen ruzie te maken over geld en sex, want als je daar eenmaal aan gaat beginnen… dan… euh, dat is geen leuke strijd.
Frans (ronduit sarrend): " Over geld én sex?" (…) "Maarre… dat kun je je natuurlijk wel voornemen, maar dat wil niet zeggen dat het ook zo uitwerkt".
Sylvia blijft rustig. Jacques trouwens ook. Deze keer lukt het Bromet niet een (kleine) ruzie te bewerkstelligen.
Gemeenschap & Goederen is goed gemaakte, leuke voyeurtelevisie voor hogeropgeleiden. Bromet sluipt om zijn 'slachtoffers' heen, treitert, dramt, zuigt en laat geen uitspraak ongemerkt voorbij gaan. Alles wordt aangegrepen om de geldzaken, en daarmee de relatie (!), nauwkeurig onder de loep te nemen. Dat is Bromet op z'n best: het uitvergroten van kleine dingetjes tot buitensporige proporties. En dan maar hopen, samen met de televisiekijker uiteraard, dat het escaleerd.
Olaf Risee
