Duras

Die liefde

Yann Andréa Steiner (Bretagne, 1952) raakt als student gefascineerd door het werk van de bijna veertig jaar oudere schrijfster en cineaste Marguerite Duras (Vietnam, 1914). Hij begint haar te bestoken met brieven, waarna zij hem bij haar thuis uitnodigt. Er ontstaat een tumultueuze relatie die de basis vormt voor Steiner's boek 'Cet Amour-là', dat nu in een Nederlandse vertaling onder de titel 'Die Liefde' door uitgeverij Arena is uitgebracht.
   Duras was al eens eerder het onderwerp in Steiners werk, getuige het in 1983 verschenen M.D, dat handelt over Duras' hardnekkige alcoholproblemen. Steiner gaat vrij ver in zijn fascinatie zou je hieruit kunnen concluderen. Correct, weet de lezer van 'Die Liefde'. Steiner stelt dan ook letterlijk zijn leven in dienst van dat van Duras. Of eigenlijk in dienst van haar schrijverschap. In feite kent hij haar natuurlijk ook alleen van het papier. Als Duras' lichaam het gedeeltelijk laat afweten, ontstaat er een prachtige compagnonschap tussen de twee, waarin Duras hardop haar zinnen orakelt en Steiner als een bezetene de woordenstroom probeert te noteren. Het zijn de enige werkelijk romantische momenten die er tussen de twee plaats vinden. 'Die liefde' voor het woord; Duras uit noodzaak en Steiner in totale extase van de zinnen die Duras produceert.
   Toch is 'Die Liefde' geen geslaagd boek. Steiner schaadt het verhaal door het in briefvorm aan zijn idool te schrijven. Keer op keer wordt de lezer verveeld met de steeds terugkerende liefdesuitingen. Een positieve uitzondering vormen de scènes waarin hij de naderende dood van Duras onder woorden probeert te brengen.

'De tijd is nog absoluut. Het is het begin van alles, de eerste dag. En die eerste dag vindt elke dag plaats tot op de dag van vandaag in deze kamer waar u samen met mij zit opgesloten, in uw eentje met mij, om in uw eentje dood te gaan, want ik ga niet samen met u dood, ik laat u alleen met al die mensen van vroeger, in dezelfde armoede, in datzelfde totale, helse weten. Het weten van voorheen. Van nog vóór de liefde.'

Maar ook hier geldt: veel herhaling en (overdreven) mythevorming van een idolaat, dat eigenlijk alleen echt toegankelijk is voor bewonderaars van Duras.
   Steiner zegt ergens: 'ik schrijf zonder exact te weten wat ik doe. Ik schrijf alsof het mogelijk is u te schrijven.' En in feite verwoordt Steiner hier zelf al de tekortkomingen van dit boek. Voldoende afstand tot het onderwerp lijkt een voorwaarde voor een goed verhaal. Die betrokkenheid speelt immers (nog) niet bij de lezer tenzij ze even idolaat zijn als de schrijver zelf.
   Het is een beetje flauw om te zeggen dat Steiner is uitgegeven omdat hij nu eenmaal een goed inzicht heeft in het leven van een wereldberoemd schrijfster. Toch heb ik me zitten afvragen wat dit boek zou doen als Steiner omgang zou hebben gehad met Els ter Berghe van driehoog achter. Maar het heeft er alle schijn van dat Steiner met dit boek een periode heeft proberen af te sluiten. In een volgend werk gaan we wellicht de literaire capaciteiten van deze schrijver ontdekken. En mocht dit onverhoopt tegenvallen, dan kan hij er in ieder geval op worden afgerekend. Wordt vervolgd.