Een waarschuwing vooraf. Deze recensie is geschreven door een recensent zonder verstand van rap, hiphop en aanverwante uitingen. Hij gaat echter prat op zijn kennis van de Beatles en vertrouwt voor het overige op zijn gezond verstand.
Er liggen de laatste tijd veel oude groten opnieuw in de schappen. Het succes van Junkie XL met zijn Elvis-hit smaakt kennelijk naar meer. Een opvallend werk dat -globaal gezien- dezelfde tactiek toepast, is opmerkelijk genoeg niet in de schappen komen te liggen: The grey album van DJ Danger Mouse. Het werk is een verstrengeling van twee ‘klassieke’ albums: The white album van de Beatles (1968) en The black album van Jay-Z (2003). Het album is niet te koop, omdat platenmaatschappij EMI (die de rechten op de muziek van de Beatles beheert) het gebruik van Beatle-samples heeft verboden. Via een grootse protest-actie is de cd echter op Grey Tuesday (24 februari 2004) op grote schaal via het internet te downloaden geweest.
Missen we hier iets aan? DJ Danger Mouse in ieder geval: het album was een geheide hit geworden. Hij spreekt een nieuw publiek aan, zoals ondergetekende. Ik heb namelijk geen andere binding met het genre dan de te luide bas van mijn buurman, die ik vooral op zomerse dagen terug hoor als ik voor het stoplicht sta te wachten. Deze cd wilde ik horen, uit pure nieuwsgierigheid naar hoe de muziek van de Beatles is verwerkt. Meteen ook geluisterd naar The black album van Jay-Z, die heel wat interessanter blijkt dan de vervelende en opruiende teksten die ik altijd aan het genre met dat basgeluid verbond. Dat is dus pure winst, en in die zin is het jammer dat het werk van DJ Danger Mouse niet wat breder is verspreid.
Of The grey album ook artistiek geslaagd is, is een wat moeilijker te beantwoorden vraag. Mij valt in eerste instantie de kracht van de muziek van de Beatles op. The white album is misschien wel de meest sfeervolle plaat die de Beatles hebben gemaakt, en in ieder geval de meest donkere. Doordat DJ Danger Mouse fragmenten uit de nummers destilleert (‘sampled’ is de term) valt vooral die sfeer op. Door deze werkwijze wordt, o.a. bij ‘What more can I say’/‘While my guitar gently wheeps’ benadrukt dat de originelen ijzersterke composities zijn in een onovertroffen uitvoering. De toevoeging van extra percussie en extra bas valt in de meeste gevallen gunstig uit. Met uitzondering misschien van het melige ‘Piggies’, dat ook in de uitvoering van de Beatles irritant is.
Mij valt het gebruik van The black album van Jay-Z minder op, al krijg ik wel wat mee van de dikwijls donkere teksten en geluidseffecten. In combinatie met het donkere Beatle-geluid geeft dit een bijzonder effect. Aan de andere kant is de inventieve mix van de twee albums soms wat al te duidelijk knip- en plakwerk. ‘Dirt off your shoulders’/’Julia’ is daardoor bijvoorbeeld slecht te verteren. Komt dit doordat het origineel van de Beatles me te dierbaar is? Nee, ‘Julia’ is me niet dierbaarder dan ‘While my guitar gently wheeps’. Ik denk dat het bezwaar hier is dat het nummer te veel verhaspeld is, dat het niet uitgaat van de kracht van het origineel, maar teveel een eigen effect najaagt.
Conclusie: ik ben vooral gecharmeerd van The grey album omdat het The white album in een nieuwe context zet. In de discussie rond het EMI-verbod is het werk veelvuldig ‘a work of art’ genoemd. Dat is misschien overdreven, maar origineel is de cd van DJ Danger Mouse zeker. Het werk kan niet tippen aan de voorbeelden, maar vormt een leuke voetnoot. EMI snijdt zich in de vingers, omdat The grey album pure promotie is voor het werk van de Beatles. En DJ Danger Mouse en de zijnen moeten zich voor hun kop slaan dat de juridische kant zo onhandig is geregeld. De verspreiding van het album blijft op deze manier beperkt en dat is zonde.