Film: The Passion of the Christ
Regie en script: Mel Gibson
Met o.a.: James Caviezel (Jezus), Maria Morgenster (Maria), Monica Bellucci (Maria Magdalena)
Vanaf 1 april in de bioscoop
Datum bespreking: 28 maart
 

In het begin is het vooral mistig in The Passion of the Christ. Jezus van Nazareth bevindt zich in de Olijventuin, waar hij nog niet zo lang geleden het laatste avondmaal met zijn discipelen heeft genuttigd. De situatie is veranderd, er hangt iets in de lucht. Judas zal hem straks verraden, maar daarvoor moet Jezus nog een hevig gevecht met zichzelf en de verlokkingen van Satan leveren. De eerste beelden van Mel Gibsons The Passion of the Christ tonen geen Jezus die volledig vertrouwt op God, maar een nerveuze, zwetende man, die nog helemaal niet klaar lijkt voor het lot dat hem wacht.

Mel Gibson modelleerde acteur James Caviezel tot een Jezus die niet ver afwijkt van de verwachting: Jezus is blank, heeft lang krullend haar en is knap, misschien zelfs charismatisch. Maar wat nou precies zijn aantrekkingskracht is voor zijn volgelingen, dat wordt niet duidelijk. Jezus is nauwelijks geïntroduceerd, of hij heeft zijn eerste blauwe oog al te pakken. Vrij snel na het begin van de film wordt Jezus gearresteerd, voorgeleid aan Pilatus, doorgestuurd naar Herodes en weer overgedragen aan Romeinse soldaten die hem geselen en uiteindelijk aan het kruis nagelen.

Via flashbacks wordt er nog getracht enigszins diepte aan zijn karakter te geven. Wanneer Jezus met zijn kruis op zijn nek naar de berg Golgotha strompelt en valt, schiet zijn moeder hem te hulp. Zoals ze er altijd voor hem was en hem troostte toen hij als klein jongetje viel, zo leert ons een flashback. Dit soort terugblikken, liefst in soft focus, blijken een geliefd stijlmiddel: we zien Jezus met schoongewassen, golvend haar een tafeltje timmeren en aan het avondmaal met zijn discipelen. Maar wie Jezus echt was, dat doet er voor Gibson kennelijk niet zoveel toe. Ook moeder Maria blijft een schim. Het wordt volstrekt niet duidelijk waarom ze zich niet voor de voeten van Pilatus gooit, niet schreeuwt en tiert, iets wat je van een gewone moeder verwacht als een menigte op het punt staat haar kind te martelen en te vermoorden.

Mel Gibson krimpt het verhaal van het Nieuwe Testament ineen tot het fysieke lijden van Jezus. Het verhaal acht hij zo uitgesleten, dat er een geweldexplosie nodig is om mensen wakker te schudden. Het begint nog kalmpjes, met een Jezus die stokslagen krijgt, maar het wordt snel venijnig als de Romeinse beulen een martelwerktuig met spijkers gebruiken, dat niet alleen striemt, maar hele lappen huid wegtrekt.

 

Jezus bevindt zich al in een plas met bloed nog voordat hij met het kruis door de straten van Jeruzalem moet lopen. De meest vreselijke scènes zijn die waarin hij de spijkers in zijn handen en voeten krijgt geslagen. Voor een extra effect wordt het kruis waarop Jezus ligt nog even omgedraaid om de spijker aan de achterkant krom te slaan. Jezus hangt met zijn hele gewicht aan die spijkers, je hoort het vlees scheuren.

En daarmee verschilt deze film niet zo heel erg veel van die andere gewelddadige films waaraan Gibson eerder meedeed. The Passion is een Hollywood-film in hart en nieren. Niet alleen vanwege de manier waarop geweld spectaculair wordt getoond, ook de manier waarop de aanzwellende muziek als glijmiddel dient voor het oproepen van emoties.

The Passion of the Christ is bedoeld als evangelisatie-instrument en moet miljoenen mensen tot het christelijk geloof doen bekeren. Dat geloof heeft Gibson zelf -ooit aan de drank, nu als goed rooms-katholiek vader van zeven kinderen- gered. Zijn zendingsdrang werd zo sterk, dat hij dertig miljoen dollar eigen geld in de film stak (de film bracht volgens het Amerikaanse zakenblad Forbes al 300 miljoen dollar op, wereldwijd wordt een opbrengst van 650 miljoen verwacht).

De publiciteit vooraf (van ‘Vader Gibson Ontkent Holocaust’ en ‘Wonderen Op Set Passion’ tot ‘James Caviezel Op Bezoek Bij Paus’) prikkelde de nieuwsgierigheid en zorgt er in ieder geval voor dat de film veel bezoekers trekt. Priesters, die gratis naar voorvertoningen mochten, doen de rest. Zij zullen hun gemeenschappen oproepen te gaan, waardoor het Passionvirus wild om zich heen zal grijpen. In Nederland pikt ook de EO een graantje mee, de omroep is al in gesprek over de uitzendrechten voor televisie. Zal The Passion zieltjes winnen? Eerder ondanks, dan dankzij de bijdrage van Mel Gibson, die met zijn combinatie spectaculair geweld-mierzoet sentiment het lijden van Christus tot een nogal platte gebeurtenis maakt. Terwijl dat toch het sterkste en meest wervende verhaal is dat het christendom tot zijn beschikking heeft.

Irene Start