De romantische komedie
De laatste tijd heb ik mij gespecialiseerd in het cinematografisch genre van de romantische komedie. Voorwaarde voor filmromantiek is dat zij langs onlogische wegen belijd wordt (vrouw valt op man, beleeft een hartstochtelijke nacht, keert hem vervolgens vanwege een niet noemenswaardig incident de rug toe om tegen het einde van de film weer in katzwijm in zijn armen te kunnen vallen). De komedie fungeert daarbij als bliksemafleider. Vermaak, dat geen enkel gevolg heeft voor hetgeen ons ontroert, het eigenlijke verhaal.
In de romantiek geldt: een man is geen vrouw. En andersom. Maar als we ze dan toch zo nodig bij elkaar willen krijgen, dan het liefst zo omslachtig mogelijk. We sluiten deuren die geen mens zou sluiten. Met een harde klap vallen ze in het slot en de sleutel eten we op.
Met de romantiek appelleert Hollywood aan een oergevoel. Een verlangen is pas verlangen zodra het is bevredigd. Anders is het geen verlangen (gebleken). Van romantiek is alleen dan sprake wanneer zij de betrokkenen moeite kostte. De omhelzing der geliefden is slechts romantisch - en bezorgt ons, kijker, een voldane en weke glimlach - omdat we weten welk drama eraan voorafging. Welk zweet, welke tranen, welke uitzichtloze situatie, welk lijden. Het is een zelfde mechaniek waar bijvoorbeeld de thriller zich van bedient: de moordenaar sluipend naar zijn willoos, onwetend slachtoffer terwijl het muziekvolume langzaam wordt opgeschroefd, is onnoemlijk veel spannender dan de moord zelf. De moord zelf is nooit spannend.
De komedie kan het af zonder romantiek. Zij is, zolang zij binnen de film geen verhaal vertegenwoordigt, autonoom. Een jaar of wat geleden nieuw leven in geblazen (ze bestond al, maar minder dwingend), is zij nu in die mate met de romantiek verbonden dat het lijkt alsof romantiek geen keuze meer heeft.
Wie echter de heerlijke, stuntelige maar weinig expliciet humorvolle recht-door-zee-romantiek van Humprey Bogart en Katharine Hepburn in The African Queen uit 1951 ziet, ontdekt al gauw dat romantiek het op háár beurt zonder komedie af kan. Omdat zij wél en meteen ook als enige het verhaal vertegenwoordigt. De romantische komedie is, hoewel levensvatbaar en zeker vermakelijk, eerder een commerciële kunstgreep dan een inventief mengsel van twee genres. Een lach en een traan. Precies die ingrediënten die romantiek maken tot wat zij is: een verlangen naar zo'n lach, een verlangen naar zo'n traan. Daar is uiteindelijk geen komedie voor nodig.