24-06-2000Annie
de ode Van Kooten
Kees van Kooten (1941) is naast Tour De France liefhebber, talentloos duiker en ex-komiek van het roemruchte satirische duo Van Kooten & De Bie ook schrijver. Een uiterst getalenteerd schrijver, die -naar mijn mening- eigenlijk nooit genoeg erkenning heeft gekregen. Weliswaar won hij een aantal literaire prijzen (zoals de CPNB publieksprijs in 1987), maar nog altijd spreekt men over Van Kooten als 'de komiek die ook stukjes schrijft'. Romans als 'Veertig', 'Hedonia' en het vorig jaar verschenen 'Levensnevel', bewijzen dat Van Kooten gewoon een veelzijdig getalenteerd kunstenaar is die echt kan schrijven. Belangrijk onderwerp in Van Kootens repertoire is het gezin. Het gezin dat hij vormt samen met zijn vrouw Barbara, dochter Kim en zoon Kasper. Maar ook het gezin waarin hij opgroeide, heeft meer dan eens een rol gespeeld in zijn verhalen.
In 'Annie', Van Kootens nieuwste creatie speelt de moeder van de schrijver een hoofdrol.
Op de cover van 'Annie', staan Van Kooten en zijn moeder met hun gezichten naar elkaar toe gekeerd. Mevrouw Van Kooten Snaauw kijkt in het luchtledige en er is iets van een zenuwachtig -bijna krankzinnig- lachje op haar gezicht getekend (zij leed aan de ziekte van Alzheimer). Van Kooten kijkt op de foto een beetje op zijn moeder neer, en heeft een smoezelig glimlachje rond zijn lippen zodat je hem er direct van verdenkt, dit ook figuurlijk te doen. Niets blijkt minder waar als je het boek eenmaal hebt opengeslagen. De schrijver praat met een liefde over zijn verwekker, die ik nog niet eerder in een vergelijkbaar boek ben tegengekomen.
Het boek is aangekleed met een aantal gedichten die mevrouw Van Kooten Snaauw schreef tijdens haar leven. Naast de warmte waarmee zoon Kees zijn moeder beschrijft, geven deze gedichten (grotendeels haiku's) een nauwgezet beeld van wat het mens Van Kooten Snaauw moet hebben bewogen. Ze schrijft over de natuur en de wreedheden van het leven, op een zoete, erg open manier. Veelal ook de wijsheden van een doorleefde vrouw.Bij de zelfkritiek
schrikken we als de ander
ons niet tegenspreekt
Dit zestig pagina's tellende boekje is opgedragen aan Anke, de zus van Kees. Met haar beleefde hij de laatste dagen van het leven van hun moeder van nabij. Een intens relaas over deze laatste dagen en een aantal liefdevolle herinneringen aan de jeugd draagt het verhaal. schrikken we als de ander
ons niet tegenspreekt
'Zoals je vroeger pochte hoe sterk je vader was, zo voel ik nu de kinderlijke aandrang om tegen iedere passant op te scheppen hoe verschrikkelijk dapper mijn moeder ligt te overlijden. Op de vijfde verdieping van het ziekenhuis; gewoon met de deur en de gordijnen open en hoe er iedere dag meer duiven op de balkonleuning zitten te klokken onder een hemel die er vol wollige wolkjes uitziet als een gezonde longfoto.
Die duiven kijken natuurlijk naar binnen, vertellen wij Annie, om te zien of dat misschien dezelfde mevrouw Van Kooten is die een kilometer verderop heeft gewoond en die elke vrijdagmiddag achter haar Rollator helemaal naar de Konmar op Scheveningen sjokte voor drie zakken van de goedkoopste rijst, om de honderdvijftig vanaf twee uur 's middags op de omringende balkons en vensterbanken klaarzittende vogels, sommige had zij een naam gegeven, elke dag exact om half vijf te kunnen voeren.
Van Kooten kijkt terug en spreekt openhartig over schuldgevoelens. Een mooi voorbeeld daarvan is dat van de schrijversaspiraties waarmee Van Kooten zijn moeder zou helpen. Meer dan eens had hij haar beloofd gedichten en liedjesteksten voor te leggen aan uitgevers en zangers, maar nooit kwamen ze op de plaats van bestemming; ze eindigden in een grote schoenendoos met daarop de naam Annie, en dan uiteindelijk een half jaar na de dood van mevrouw Van Kooten Snaauw in dit prachtige requiem.
'Veel schrijvers kunnen pas met hun dode moeders verder leven als zij het hebben opgeschreven. Men houdt het meest van zijn vader en moeder wanneer zij zijn overleden en ons medelijden achteraf blijft onverminderd groeien'.
Erwin van Wouw
